Paraguay Tarihi İle İlgili Bilgi, Tarihinde Yaşanan Önemli Olaylar, Tarihçesi

0
Advertisement

Paraguay tarihi. Güney Amerika ülkelerinden birisi olan Paraguay tarihi ile ilgili olarak ansiklopedik bilgilerin yer aldığı sayfamız.

Paraguay Bayrağı

Paraguay Tarihi İle İlgili Bilgi

Avrupalıların bugünkü Paraguay topraklarına ulaşmasından çok önce, zengin doğal kaynakların bulunduğu Paraguay ve Yukarı Parana ırmakları arasındaki bölgede Guarani dili konuşan Yerli kabileleri yaşıyordu. Savaşçılıklarıyla Gran Chaco bölgesindeki kabilelere boyun eğdiren bu kabilelerin göçebe yaşam biçimi tarım, avcılık ve balıkçılığa dayanıyordu.

Bölgeye ulaşan ilk Avrupalılar, 1524’te Brezilya kıyılarından yola çıkan Alejo Garcîa ile 1526’da Parana Irmağı boyunca ilerleyen Sebastian Cabot oldu. İspanyol Domingo Martı’nez Irala 1537’de Asunciön adıyla ilk koloni yerleşmesini kurdu. Bu yerleşme uzun yıllar Güney Amerika’nın güneydoğusundaki İspanyol topraklarının merkezi işlevini görcfü. Cizvit misyonerlerin 17. yüzyıl başlarında kurmaya başladığı reduccion lar zamanla zengin ve özerk yerleşim alanları durumuna geldi. Asuncion yöresindeki kolonici toprak sahipleri 1721-35 arasında, Cizvitlerin Yerlilerle ticaret tekelini yıkmak için bir dizi savaşa girişti. Sonunda 1767’de Cizvitler bölgeden bütünüyle sürüldü. 1776’da merkezi Buenos Aires’te bulunan Rio de la Plata Genel Valiliği’nin oluşturulmasıyla, Asunciön önemini yitirmeye başladı.

1810

1810’da Buenos Aires’teki genel valinin devrilmesiyle kurulan yeni yönetim Paraguay’ı denetim altına almaya çalıştı. Milis kuvvetleriyle bu girişime karşı koyan Paraguaylı önderler, İspanyol valinin sömürgeyi korumak için Portekiz birliklerinden yardım almaya çalışması üzerine ayaklanarak 14 Mayıs 1811’de Paraguay’ın bağımsızlığını ilan ettiler. Kısa süreli bir karışıklık döneminin ardından Jose Gaspar Rodriguez de Francia önderliğindeki bir grup duruma egemen oldu. Yerlilerin “El Supremo” (Yüce) adını verdiği Francia 1816’da diktatörlüğünü ilan ederek dışa kapanma politikasını benimsedi. Dış ilişkileri sınırlı düzeyde tutarak Paraguay’ı ekonomik bakımdan kendine yeterli bir duruma getirmeye çalıştı. Kilisenin ve toprak sahibi aristokrasinin gücünü önemli ölçüde kırdı. Francia’nın ölümünden (1840) dört yıl sonra benzer bir diktatörlük kuran Carlos Antonio Löpez Paraguay’ı dış dünyaya açarak birçok alanda yatırımlara girişti. Arjantin ve Brezilya gibi güçlü komşu devletlerin tehditlerine karşı Paraguay’ın askeri gücünü artırmaya özel bir önem verdi. 1862’de yerine geçen oğlu Francisco Solano Löpez, Arjantin ve Brezilya ile öteden beri var olan sınır anlaşmazlıklarını daha da körükleme yoluna gitti. Bölgede etkili bir konum kazanma düşüncesiyle 1864’te Uruguay’daki iç savaşa karışarak Brezilya’yla doğrudan çatışmaya girdi. Bunu izleyen kanlı Paraguay Savaşı (1864-70) sırasında Brezilya, Arjantin ve Uruguay karşısında alınan yenilgiler ülkeye büyük bir yıkım getirdi. Brezilya ve Arjantin işgal kuvvetleri 1876’ya değin Paraguay’da kaldı. İki ülke arasındaki çekişme, ABD’nin arabuluculuğu sayesinde Paraguay’ın az bir toprak kaybıyla kurtulmasını sağladı.

İşgal sonrasında birbirini izleyen siyasal çatışmalar, askeri darbeler ve iç savaşlar yeniden inşa çabalarının sancılı bir süreç izlemesine yol açtı. 1887’de iktidarı ele geçiren Colorado Partisi’nin egemenliğinin sona erdiği 1904’ten sonra başkanlık 30 yıl kadar Liberal Parti’nin elinde kaldı. I. Dünya Savaşı’nda tarafsız kalan Paraguay ekonomisini bir ölçüde düzeltme olanağım buldu. Bu arada denize çıkış yolu arayan Bolivya’nın Chaco Boreal’e sızma çabalan yüzünden 1920’lerde başlayan çatışmalar Chaco Savaşı’na (1932-35) yol açtı. Savaşın sonunda tartışmalı bölgenin büyük bölümü Paraguay’ın elinde kaldı.

Advertisement
Şubat 1936

Şubat 1936’da Albay Rafael Franco öncülüğündeki Febrerista adlı radikal bir grubun yönetime el koymasına karşın, askeri rejim pek uzun sürmedi. 1939’da başkanlığa seçilen Chaco Savaşı kahramanı General Jose Felix Estigarribia‘nın ölümünden (1940) sonra ülke yeni bir istikrarsızlık dönemine girdi. Bir dizi güçsüz başkanın ardından 1954’te Colorado Partisi’nin ve ordunun desteğiyle başa geçen General Alfredo Stroessner ABD’den geniş çaplı yardım alarak ekonomiyi düzene koymayı başardı ve ülkeyi yabancı yatırımlara açtı. 1960’tan sonra baskıcı yöntemlerin yumuşatılmasına karşın, Stroessner ve Colorado Partisi seçim sistemine dayanarak otoriter yönetim biçimini sürdürdü. Bununla birlikte kilise siyasal baskılar, sansür, Yerli azınlığa kötü muamele gibi konularda etkili bir muhalefete öncülük etti.

Rejimin insan haklarını çiğnediğine yönelik eleştirilerin arttığı 1970’lerde ABD ile ilişkiler bozulurken, Paraguay ve Brezilya arasında sıkı bir yakınlaşma başladı. Yaşlı diktatör Stroessner 1980’lerde gelişen muhalefeti önlemede güçlüklerle karşılaşmanın yanı sıra partisi içinde de eski gücünü yitirmeye başladı. Ote yandan 1970’lerde ekonomide yaşanan canlılık yerini durgunluğa bıraktı. Stroessner Şubat 1988’de bir kez daha başkan seçildiyse de Şubat 1989’da General Andres Rodriguez tarafından gerçekleştirilen bir darbeyle devrildi. Mayıs ayında yapılan seçimlere Colorado Partisi’nin adayı olarak katılan Rodriguez başkanlığa seçildi.

Aralık 1991’de yeni anayasayı hazırlamakla görevli Kurucu Meclis seçimleri yapıldı. Seçimlerde iktidardaki Colorado Partisi ezici bir zafer kazandı. Kurucu Meclis Temmuz 1992’de Başkan Rodriguez’in Mayıs 1993’te yapılması öngörülen başkanlık seçimlerine katılmasını yasaklayan bir karar aldı. Bu karar Rodriguez yandaşlarının protesto gösterilerine yol açtıysa da Rodriguez sonunda karışıklıkların yaygınlaşmasını önlemek için yeni anayasaya bağlılık yemini etti. Mayıs 1993’te yapılan, ülke tarihinin ilk çok partili başkanlık seçimini Colorado Partisi’nin adayı Juan Carlos Wasmosy kazandı.


Kaynak 2

Paraguay’a ilk yerleşenler 1524’te ülkeye gelen İspanyollara karşı direnmeyen Guarini Kızılderilileridir. 1537’de Asuncion kuruldu. 1811’de Paraguay barışçı yolla İspanya’dan bağımsız duruma geldi. 1814’ten sonra Paraguay’ı art arda başa geçen diktatörler yönetti. Bu diktatörlerden Francisco Solano Lopez, Brezilya, Uruguay ve Arjantin’in oluşturduğu birleşik güçlere karşı savaşa girdi. Üçlü İttifak savaşı denilen bu savaş 1865’te Lopez’ in öldürülmesiyle Paraguay teslim oldu, ülke 6 yıl süreyle Brezilya tarafından işgal edildi. 1828-1832 ve 1933-1935 döneminde Paraguay, Bolivya ile savaştı. Savaşların nedeni, Gran Chacao’da zengin maden kaynaklarının bulunduğunun sanılmasıydı. Savaşlarda Paraguay, ağır kayıplar vermesine karşın Bolivya’yı yendi. 1938’de iki ülke arasındaki sınırlar belirlendiğinde, yeni Chaco Bölgesi’nin bir bölümü Paraguay’a geçti.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Paraguay, yansızlığını korudu. Savaş sonrasında bu kez ülkede iç savaş patlak verdi. Diktatör General Higinio Morinigo, 1947’de ciddi bir ayaklanmayı bastırmayı başardıysa da, 1948’deki başkanlık seçimlerini, Moinigo’yu sürgüne zorlayan Juon Natalicio Gonzales kazandı. 1950’de, Dr. Federico Chaves yönetimi ele geçirdi. 1953’teki seçimde tek aday olan Chaves devlet başkanı seçildi. 1954’te sürgündeki Moringigo’nun yandaşları Chaves’i istifaya zorladılar. General Alfredo Stroessner, Colorado Partisi’ nin temsilcisi olarak başkanlığa adaylığını koydu ve oyların % 99’unu kazanarak başkan seçildi. Stroessner, 1959 ve 1960’ta Arjantin’de üstlenmiş Paraguaylı sürgünlerin ülkeyi işgal girişimlerini bastırdı. 1988 Şubatında başkanlık seçimini, 1954’ten beri ülkeyi yönetmekte olan General Alfredo Stroessner kazanarak yedinci kez başkan seçildi. Stroessner’in Şubat 1989’da dünürü General Andres Dordiguez tarafından devrilmesi, ABD ve Güney Amerika ülkeleri için tam bir sürpriz oldu. Stroessner ve çok sayıda üst düzey yöneticisi tutuklandı. Devlet başkanlığı görevini üstlenen General Rodriguez, seçimlerin mayısta yapılacağını açıkladı.

60 yıl aradan sonra yapılan ilk genel seçimlerde, Colorado Partisi’nden aday olan General Rodriguez, oyların % 74’ünü alarak başkan seçildi. Demokrasiye geçiş sözü veren Rodriguez, 1993 seçimlerine de katılmayacağını ülkenin en önemli sorunu uyuşturucu kaçakçılığının önüne geçmeye çalışacağını açıkladı. Stroessner sürgüne gönderildi. 1993 başkanlık seçimlerini Juan Carlos Wasmosy Monti kazandı.

Advertisement


Leave A Reply