Sultan Abdülmecit Kimdir? Osmanlı padişahlarının otuz birincisi Sultan Abdülmecit’in hayatı, Abdülmecit dönemindeki olaylar, hakkında bilgi.
ABDÜLMECİT (1823-1861 )
Osmanlı Padişahlarının otuz birincisidir. II. Mahmut’un Bezmialem Sultan’dan olan oğludur. Babasının ölümü üzerine 1839 da tahta çıktı. O sırada Osmanlı Ordusu Nizip’te Mısır ordusuna yenildi. Abdülmecit’in tahta çıkışından dört gün sonra da Kaptan-ı Derya Ahmet Fevzi Paşa, Sadrazam Hüsrev Paşanın düşmanlığından korkarak, donanma ile birlikte Mısır valisi Mehmet Ali Paşaya sığınmıştı. İmparatorluk tehlikeli durumda idi. O sırada Londra’da elçi bulunan Mustafa Reşit Paşa İstanbul’a gelerek genç padişahı bazı yenilikler yapmak için ikna etti. Gülhane Hattı adlı büyük ıslahat ilan edildi. Böylece, imparatorlukta öteden beri sürüp gelen keyfi idare son bulmuş oldu. Bu ferman Avrupa’da imparatorluk lehine çok büyük bir tesir yaptı. Mısır ve Boğazlar meselesi memleket hesabına iyi şartlarla halledildi. O günlerde Osmanlıya sığınan Macar ihtilalcilerinin, Avusturya’nın ısrarına rağmen verilmemesi Abdülmecit devrinin önemli olaylarındandır.
Öteden beri Çarlık Rusyası Osmanlı İmparatorluğundaki Ortodoksların, Fransa’da Katoliklerin hamisi geçinirdi. Kudüs’te Ortodokslarla Katolikler arasında büyük bir kavga çıkınca Rusya müdahale etmek istedi. Rus elçisinin teklifleri Babıali tarafından reddedilince, Rusya şimdiki Romanya’nın yerinde bulunan Eflak ve Buğdan’ı işgale kalktı. Bunun üzerine İmparatorluk da Rusya’ya karşı savaş ilan etmek zorunda kaldı.
Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa’nın Rus ordularını Silistre’de yenmesine karşılık Rus donanması da Sinop’taki Osmanlı donanmasını ani bir baskınla yakınca Avrupa devletleri, Boğazlar Rusların eline düşecek, diye telaşlandılar. İngiltere, Fransa, Sardunya, Osmanlı devleti tarafında savaşa girdiler. Müttefiklerin Sivastopol’u zapt etmesi üzerine Rusya yenildi. İlk olarak Viyana’da, daha sonra 1856 martında Paris’te yapılan antlaşma ile Boğazlar Osmanlılar’ın elinde kalıyor, Balkanlardaki Rus baskısı kalkıyordu. Böylece İmparatorluk bir zaman daha rahat nefes aldı.
Yapılan Yenilikler
Abdülmecit devrinde kültür alanında da birçok faydalı işler yapıldı. 1841 de Sultan Ahmet Camisi içinde «Mekteb-i Maarif-i Adli» adı ile ilk Ortaokul derecesinde olan eğitim kurumu açıldı. Daha sonraları bu okullar İstanbul’da beşe çıktı. Ayrı yirmi beş vilayette daha okullar açıldı. Şimdiki İstanbul Kız Lisesi binasında Darül Maarif adıyla lise ayarında bir okul açıldı. Padişah bu kültür ocaklarıyla yakından ilgilenir, sınavlarda, ödül dağıtımında bulunurdu. 1843 te Ayasofya’da büyük bir üniversite yapılmaya başlandı. Burada hocalık etmek üzere Avrupaya öğrenciler gönderildi. Kitap yazılması için de Encümen-i Daniş adıyla bir akademi kuruldu. Avrupadan öğretmenler getirildi. 1848 de ilk öğretmen okulu açıldı. 1858 de İzmit’te ,bir kâğıt fabrikası yapıldı, Adliye ve Maarif Nezaretleri kuruldu.
Avrupadan borç alınan paralarla bir yandan bu hayırlı işler yapılırken, öte yandan da saraylar, kasırlar yapılıyordu. Bu istikrazlardan bir kısmının padişahın israflarına gitmesi halkta yavaş yavaş bir hoşnutsuzluk uyandırdı. Memleketin ötesinde berisinde karışıklıklar çıktı. Cizre’de isyan oldu. Eflak-Buğdan ve Karadağ’da ayaklanmalar başladı. Padişahı tahttan indirmek için Kuleli Vakası adı yerilen bir teşebbüs yapıldı, başarılamadı.
Abdülmecit çok iyi başladığı padişahlığının son yıllarını içki, kadın ve israf yüzünden fena bitirdi, verem olarak öldü. Yerine kardeşi Abdülaziz geçti.
Abdülmecit I. Türbesi
Yavuz Sultan Selim Türbesi bahçesinde Haliç tarafındadır. Sultan Mecit zamanında yapılmıştır. Türbenin giriş kapısı camlıdır. Bu camlı kısmın iki yanına boydan boya minderler konmuştur. Türbede Sultan Mecit üç oğlu ile birlikte yatmaktadır. Kapıdan girer girmez göze çarpan iki küçük sandukada oğulları Mehmet Abdüssamet ile Osman Saffettin Efendiler yatmaktadır. Büyük sandukada ise oğlu Burhanettin Efendi yatar. Bundan sonraki büyük ve heybetli sandukada ise Abdülmecit gömülüdür. Bu sanduka iki basamak halinde mermer kaide ile yükseltilmiştir. Sandukaların baş taraflarına padişahın ve şehzadelerin fesleri konulmuştur. Eskiden Abdülmecit fesinin üstünde bulunan tuğ bugün yoktur.
