Kanuni Sultan Süleyman döneminde Pargalı İbrahim Paşanın idam edilmesinden sonra vezir-i azamlık (sadrazamlık) görevini yerine getirmiş Ayas paşa hakkında bilgi.
Ayas Paşa Kimdir?
1482 Avlonya doğumludur. 1539 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Kanuni Sultan Süleyman dönemi sadrazamlarındandır.
II. Beyazıt döneminde saraya alınmış ve Enderun‘da yetiştirilmiştir. İlk seferi olan Çaldıran Seferine Yeniçeri Ağası rütbesi ile Yavuz Sultan Selim ile birlikte katılmıştır. Sadrazam Sinan Paşa’nın yanında Dulkadiroğlu Alaüddeve’ye karşı savaşmıştır. Yeniçeri Ağası olarak katıldığı Mısır Seferinde Lazkiye’nin anahtarını Yavuz Sultan Selim’e bizzat kendisi sunmuştur. Ridaniye Savaşı’nın ardından Kahire’nin ele geçirilmesi ile görevlendirilen komutanlar arasında yer almıştır.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde Anadolu Beylerbeyliğini korudu. Şam Valisi oldu. Rodos Seferi sırasında Rumeli beylerbeyiydi. Pargalı İbrahim Paşa, Mısır’da ki isyanı bastırmak ve işleri düzene sokmak için gittiğinde sadarat kaymakamlığı görevinde bulundu.
1526’da gerçekleştirilen Macaristan Seferine üçüncü vezir, 1532’de ki Alman Seferi ile İrakeyn Seferine de ikinci vezir olarak iştirak etmiştir. 15 Mart 1536’da Pargalı Makbul İbrahim Paşa‘nın idam edilmesinden sonra sadrazamlık görevine getirildi. Bu görevi sırasında Arnavutluk, Korfu ve Boğdan seferlerine katıldı. Kanuni Sultan Süleyman ile çıktığı Avlonya Seferinde Barbaros hayrettin paşayı İtalya kıyılarına saldırı görevini kendisini vermiştir.
Ayas Paşa daha sonra Korfu üzerine düzenlenen seferde Venedikli’lerden bu adayı alamasa dahi Arnavutluk’ta bulunan Delvina Sancağı ele geçirilmiştir. 1538 yılındaki Boğdan seferine Kanuni Sultan Süleyman ile birlikte katılmıştır. Yaş ve Suçeva kentlerinin zapt edilmesinde büyük katkıları olmuştur. İstanbul’da 1539 senesinde baş gösteren veba salgınında hastalanarak vefat etmiştir. Eyüp’te bulunan mezarını bizzat Koca Mimar Sinan yapmıştır
Kaynak – 2
Ayas Paşa, tam adı Mehmed Ayas paşa (d. 1482, Avlonya – ö. 13 Temmuz 1539, İstanbul), Osmanlı sadrazamı (1536-39).
Arnavut devşirmesi olarak Enderun’da yetişti. Yeniçeri Ocağı’na girdi; 1514’te yeniçeri ağalığına yükseldi. Çaldıran Savaşı’ndan (1514) sonra, Güneydoğu Anadolu’nun alınmasında ve Dulkadiroğulları ile yapılan savaşlarda yararlık gösterdi. 1516-17 Mısır seferinde bulundu. 1519’da yeniçeri ağalığından alınarak Anadolu beylerbeyliğine gönderildi.
Canberdi Gazali Ayaklanması’nın bastırılmasından sonra Şam beylerbeyi oldu; 1523’te vezir olarak İstanbul’a döndü. 1526 Macaristan seferi ile sonraki bütün seferlere katıldı. Makbul İbrahim Paşa’nın idamından sonra, 15 Mart 1536’da sadrazamlığa getirildi. 1537’de Arnavutluk ve Korfu, 1538’de Boğdan seferlerinde seraskerlik etti. Boğdan seferinde vebaya yakalandı ve İstanbul’a dönüşünde öldü.
Ayas Paşa yetkin bir devlet adamı olmaktan çok, başarılı bir komutan olarak tanınmıştır. Servetini hayır işlerine harcamış, Tekirdağ’ın Saray kasabasında bir külliye, İstanbul’da da sonradan kendi adıyla anılan semte bir cami yaptırmıştır.
