Biruni Kimdir? Biruni’nin Hayatı, Çalışmaları, Eserleri ve Bilime Olan Katkıları Nelerdir?

0
Advertisement

Biruni kimdir? Biruni’nin bilime olan katkıları nelerdir? Büyük bir bilim insanı olan Ebu Reyhan El Biruni hayatı, biyografisi, eserleri, felsefesi hakkında bilgi.

Biruni

Ebu Reyhan El Biruni; İslâm bilginidir (Harizm 973-ay.y. 1052). Biruni, 11. yüzyılda yaşamış olan bir Fars bilgini ve çok yönlü bir kişidir. Orta çağda yaşamış en büyük bilim adamlarından biri olarak kabul edilir. Çeşitli alanlarda çok sayıda eser vermiştir, özellikle matematik, coğrafya, tarih, fizik ve jeoloji gibi konularda uzmanlaşmıştır. Ayrıca, birçok dil ve kültür hakkında bilgi sahibidir.

Yaşamı üzerine açık, ayrıntılı, kesin bilgi yoktur; eserlerinden anlaşıldığı gibi matematik, astronomi, fizik, tıp, tarih, felsefe alanlarında çalıştı ve değerli ürünler verdi. Eleştirel anlayışı, gerçeğe ve bilime değer vermesiyle ünlendi. Gaz-neli Mahmut, Harizm’i ele geçirince ona bağlandı. Hint Seferi’ne katıldı, Sanskrit dilini öğrendi, eski Yunan felsefesi dersleri verdi. Türk olmasına karşın zamanın geleneğine uyarak kitaplarını Farsça ve Arapça yazdı. Batı dünyasında Aliboron adıyla tanınan düşünürün Hindistan dönüşünü yazdığı Tahkiki mâ li’l-Hind daha sonra Hint dinleri ve felsefe akımların üzerine yapılan tüm araştırmalar kaynak oldu. Başlıca eserlerinden sayılan Kitab -üt Tefhim Batı’da ve Doğu’da, matematik, astronomi ve astroloji alanlarında elkitabı olarak kullanılmıştır. Mineroloji (madenler bilimi), farmakoloji (ilaçlar bilimi), kozmografya, coğrafya ve dilbilim üzerinde de eserler veren bilgin, jeodezi biliminin (yer ölçümü) kurucusudur.

Felsefe alanındaki etkinliği, İbni Sina ile sürdürdüğü sorulu yanıtlı yazışmaya dayanır. Bu yazışma özü bakımından daha çok Aristoteles’in doğal felsefesinin ilkeleri üzerinde tartışma yoluyla karşılıklı bir aydınlanma amacına yöneliktir. Doğa felsefesinde gözleme ve tümevarıma öncelik tanıyan bilgin, Aristoteles felsefesinin çoğu tezlerine karşı çıkmakta, dinsel görüşlerini benimsememesine karşın, Razi’nin doğa felsefesi öğretisine yaklaşır. Ancak onu gerçekte özgün kılan görüş, çoğu eserlerin dokusunda bir ana tema olarak rastlanan “tarih felsefesi”dir. Birtakım fosilleri ve kayalık arazilerin tortusal yapısını inceleyen bilgin, çok eski çağlarda dünyamızın kıtaların ortasında denizler ve göller yaratan, büyük tufanlar yaşamış olduğu inancına varmıştı. 10. yüzyıla damgasını vuran bilgin, İslâm ve insanlık tarihinin en büyük düşünürlerindendir. Gökbilimci, tarihçi, bitkibilimci, madenbilimci ve düşünür olarak dönemin tüm bilgi dallarına büyük katkılarda bulunmuştur.

Bilime Olan Katkıları Nelerdir?

Biruni, 11. yüzyılda yaşadığı için birçok alanda önemli katkılar sağlamıştır. Özellikle matematik, coğrafya, fizik, tarih ve jeoloji gibi konularda önemli eserler vermiştir.

Advertisement
  • Matematik alanında, trigonometrik işlemler, geometri ve astroloji gibi konuların öncülerinden biri olarak kabul edilir.
  • Coğrafya alanında, “Kitab al-Hind” adlı eseri Hindistan’ın coğrafyası, tarihi ve kültürü hakkında detaylı bilgi içermektedir.
  • Fizik alanında, optik, mekanik ve termodinamik gibi konulara ilişkin önemli eserler vermiştir.
  • Tarih alanında, “Kitab al-Athar al-Baqiyya” adlı eseri, İslam tarihi, kültürü ve dil bilgisi hakkında bilgi içermektedir.
  • Jeoloji alanında, “Kitab al-Jamahir” adlı eseri, madenlerin yapısı ve madencilik hakkında bilgi içermektedir.

Al-Biruni, aynı zamanda birçok dil ve kültür hakkında bilgi sahibi olmuş, bu bilgiye dayanarak çeşitli eserlerinde çok yönlü bir analiz yapmıştır.

Başlıca eserleri: Tarih alanında; el-AsâruVl-Bâkiye ani’l-Kurûn ile Hâliye (Boş Geçen Yüzyıllardan Kalan Eserler) 1001; coğrafya ve jeoloji alanında; Tahdidu Nihâyâti’l-Emâkin li-Tashih-i Mesafeti’l-Mesâkin (Konutlar Arası Uzaklığın Düzeltimi İçin Mekânların Sınırlanması) 1025; astronomi alanında; el-Kanun el-Mesûdi fi’l Hey’et-ı ve’a Nücum (Mesûdî’nin Gökbilimi ve Yıldızlar Üzerine Yasası) 1030; kimya ve fizik alanında; Kitâbu’l-Camâhir fi-Marifeti’l-Cevâhir (Cevherlerin Etkileri ve Topluluklar Kitabı) 1048; bitki ve ilaçlarla ilgili; Kitâbu’s Saydane 1050 vb.


Leave A Reply