Bosman davası nedir? Bosman davası neden açıldı? Suçlamalar nelerdir, tarihi, sonuçları hakkında bilgi.
Bosman Davası
Bosman Davası Nedir?
Bosman Davası Avrupa Adalet Mahkemesi tarafından 1996 yılında verilmiş yasal bir kararın mahkeme sürecidir. Bu dava, futbolcuların transfer sistemindeki yasal haklarını korumak ve “kontenjan sistemi” ismiyle anılan, bir kulüpte herhangi bir maçta oynayabilecek yabancı statüsündeki oyuncuların sayısının rakamlarla sınırlandırmasına engel olunmak için açılmıştı. Karar Avrupa Birliği’ ne bağlı olan tüm futbol yönetimlerini kapsamaktaydı ve dolaylı yoldan tüm UEFA müsabakalarını da etkilemiştir.
Bosman’dan önce Durum Neydi?
Bosman davasından önce Avrupa futbolunda çok farklı transfer yönetmelikleri ve futbolcu kontenjanları görülmekteydi. Davadan önce, bir futbolcunun sadece iki kulübün anlaşmasıyla diğer bir kulübe transferi gerçekleşebilirdi. Bu anlaşma genellikle transfer ücretinde anlaşılana kadar kabul olunmazdı. Bir anlamda aleyhinde kulüp aslında bu ücreti ödemek pederasyo zorunda bırakılırdı. Ne olursa olsun bunun uygulanıp uygulanmayacağı, oyuncularının kontratlarını ve satışlarını gerçekleştiren kulüplerin transferi sonlandırma-sına bağlıydı. Bu nedenle kontratı biten oyuncuların, istenilen transfer ücreti ödenene kadar gitmesine izin verilmiyordu. Bir diğer konu da, Bosman davasından önce kontenjan sistemi pek çok ulusal ligde ve UEFA’nın kulüp müsabakalarında da yer almaktaydı. Bu sistemin anlamı, sadece sınırlı sayıda yabancı oyuncunun maçlarda yer alabilmesine İzin verilmesiydi. Örneğin, UEFA kriterlerine göre kulüp müsabakalarında yalnızca 3 yabancı oyuncu (+2 devşirme yabancı oyuncu) bir takımın sahadaki kadrosunda yer alabilirdi.
Bosman Davası Neden Açıldı?
Bosman davasının ortaya çıkışı Jean Marc Bosman adındaki Belçikalı bir futbolcu sayesinde gerçekleşti. Bosman’ın RFC Liège (Belçika) ile olan kontratı sona ermiş ve kendisi de Fransız kulübü Dunkerque’ye transfer olmak istemişti.
Liège, Bosman’ın ayrılma isteğini herhangi bir transfer ücreti ödenmeden kabul etmiyordu. Bosman “Avrupa birliği vatandaşı” hakkına sahipti ve AB ülkeleri içinde eğer bir iş bulmak isterse “harekete özgürlük” verilmesi hakkını savunuyordu (zamanın Roma Anlaşmasının 48. maddesi). Transfer sistemi onun savunduğu özgür hareket etme hakkını engelliyor ve Bosman bu sistemin değişebileceğini, böylece kontratı biten oyuncuların herhangi bir transfer bedeline gerek kalmaksızın özgürce hareket edebileceğini, diğer bir deyişle serbest kalabileceğini tartışmaya açıyordu.
Bosman Davasından Ne Karar Çıktı?
Dava Avrupa Adalet Mahkemesi’nce kabul edildi ve mahkeme Bosman’ı haklı bularak RFC Liège aleyhinde kararını Belçika Futbol Federasyonuna ve UEFA’ya açıkladı. iki önemli karar alınmıştı:
1. AB’ye bağlı, kontratı biten bir oyuncu, bir diğer ülkeye geçecekse İstenen transfer ücretleri yasal değildir. Takımlar sadece kontratı süren oyuncuları için transfer ücreti isteyebilirler.
2. Kontenjan sistemine de yasal olmadığından dolayı son verilmiştir. Kulüpler bundan sonra AB vatandaşı olan birden fazla yabancıyı aynı anda oynatabilirler (AB vatandaşı olmayanlar için aynı uygulama geçerli değildir, sınırlama devam etmektedir).
Bosman Davasının Suçlamaları Nelerdir?
Davanın suçlamaları Avrupa’nın bir ucundan diğer ucuna kadar olan kesimi kapsıyordu. Kulüpler öncekine nazaran artık oyuncularla daha uzun süreli kontratlar imzalamak zorunda kaldılar. Diğer bir deyişle serbest transferde oyuncularını kaybetme riskleri vardı. Maalesef küçük kulüpler ekonomik İmkânsızlıkları nedeniyle oyuncularla (özellikle gençlerle) uzun süreli kontratlar yapmakta zorlanmaya başladı. Bu nedenle küçük kulüplerdeki iyi oyuncuların büyük kulüplere transferinde artış yaşandı. Küçük kulüplerin transfer gelirleri, alıcı kulüplerin doğrudan futbolcularla anlaşıp transfer parası ödememesi nedeniyle, azaldı. Uzun vadede Bosman davasının küçük kulüplerin amatörlüğe dönüşüne yol açabileceği tahmin edilmektedir. Öte yandan Bosman davası, oyunculara daha yüksek transfer ücreti alma şansını doğurdu. Kontratı biten oyuncu, alıcı kulübün transfer ücreti ödemeyeceğini gerekçe göstererek fiyatını artırabilme veya başka bir takım ile daha iyi şartlarda anlaşma imkânına kavuştu.
