Carl Wilhelm Scheele Kimdir? Neyi Keşfetmiştir? İsveçli Kimyacının Hayatı ve Başarıları

0
Advertisement

Carl Wilhelm Scheele Kimdir? İsveçli kimyacı Carl Wilhelm Scheele hayatı, biyografisi, çalışmaları, buluşları, eserleri hakkında bilgi.

Carl Wilhelm Scheele

Kaynak : wikipedia.org

Carl Wilhelm Scheele; İsveçli kimyacıdır (Pomeranya / Stralsund 1742-Svealand / Köping 1786). Oksijenin adı geçmeyen kaşifi olan İsveçli kimyagerdir. 27 yaşında önce Stockholm’e daha sonra da Uppsala’ya gitti. Burada kısa süre içinde bilimsel çalışmaları ve buluşlarıyla kendini bilim çevrelerine tanıttı. 1774’te manganezi elde etti. Prolüsitle hidroklorik asidin tepkimesi sonucunda kloru buldu. 1775’te Köping’de kendi eczane ve laboratuvarını kurarak yaşamının sonuna kadar burada bilimsel çalışmalarını sürdürdü. Bariti (baryum oksit) ayırmayı başardı. Dağ billuru (kalsiyum florür) üzerindeki çalışmalarının sonucunda hidroflüorik asiti elde etti.

İlk kez onun elde edip fiziksel ve kimyasal özelliklerini araştırdığı bakır arsenit Scheele yeşili, kalsiyum, tungstat minerali ise şeelit olarak adlandırılır. Organik asitler elde etmek amacıyla sebze, meyve ve öteki doğal maddeler üzerinde çalıştı. Bu çalışmaları arasında limondan limon asiti, kuzukulağı ve raventin kökünden oksalit asidi, idrardan ürik asidi ayırması sayılabilir. En önemli başarısı oksijeni bulmasıdır. Ancak bu konudaki çalışmalarına ilişkin kitabını yayımlamakta gecikmesi yüzünden, kitabı 1777’de yayımlandığında bilim çevreleri oksijenin bulucusu olarak Priestley’i tanıyordu. Yanma olayını maddenin yapısında bulunan ve flojisten olarak adlandırılan bir akışkanın açığa çıkması olarak açıklayan flojisten kuramına bağlı kalan ve havanın yanmayı hızlandıran ateş havasıyla (oksijen) kirli hava olarak adlandırdığı iki bölümden oluştuğunu, savunan Scheele’nin ateş-havası sonraları flojiston kuramını yıkan Lavoisier tarafından oksijen olarak adlandırıldı.

Bununla birlikte, en büyük şöhretini kimyasal elementlerle bağlantılı olarak elde etti. Manganez, azot, oksijen, tungsten, baryum, molibden ve klorun keşfini ya keşfetti ya da büyük ölçüde katkıda bulundu. Yine de, her durumda keşif kredisinin başka bir yere gitmesi Scheele’nin talihsizliğiydi. Böylece, aslında 1774’te kloru izole etti ve tanımladı, ancak onu bir element olarak tanımadı. 1810’da temel niteliğini gösterdiği için Sir Humphry Davy’ye verildi. Daha da kötüsü, Scheele oksijeni 1771 gibi erken bir tarihte keşfetti, ancak deneylerinin açıklaması yayıncısının ihmali nedeniyle ertelendi, böylece keşfi Scheele’ninkinden üç yıl sonra olan Joseph Priestley ilk yayınlayıp övgüyü aldı.

Bununla birlikte, Scheele’nin 1781’de tungstik asidi ilk elde ettiği mineralin onuruna hala şelit olarak adlandırıldığı gerçeği kaldı. Başlıca eseri: Abhandlung von der Luft un dem Fere (Hava ve Ateşe İlişkin Bilimsel Araştırma) 1777.

Advertisement

Leave A Reply