Çeşitli ülkelerde dansın gelişimi, tarihçesi. Mısır, Yunanistan, Roma, Hindistan, Çin ve Japonya’da dasın gelişimi, tarihi.
Çeşitli Ülkelerde Dansın Gelişmesi
Mısır. — M. Ö. 2200 sıralarında yaşamış olan Mısırlılar tanrılarının dans ettiklerine inanırlardı. Böylece, Mısır’da dansın çıkması dini inançlara dayanır. Din adamlarının, evrendeki gezegenlerin, güneşin, ayın ahenkli hareketlerini belirten bir çeşit danslar vardı. Hiyerogliflerden anlaşıldığına göre Mısır hükümdarları da tanrıları memnun etmek için dans ederlerdi. Fakat dans edenler erkek olduğundan hareketler çok sert ve kabaydı. M. O. 1500’de Mısır İmparatorluğu Yakın Doğu’ya doğru ilerlemeye başlayınca Asya ülkelerinden Mısır’a dans eden kızla’ getirildi. Böylece, Mısır dansları hafif hareketler, zarafet ve kıvraklık gibi özellikler kazandı.
Eski Yunanistan. — Eski Yunan danslarının da kaynakları dindir. Onların her tanrı için yaptıkları ayrı dans çeşitleri vardı Ünlü Yunan tiyatrosu, tanrı Dionysos için yapılan dans şenliklerinden çıkmıştır. Yunan-lılar’da bundan başka sosyal amaçlarla yapılan danslar da vardı. Akrobatik danslar, silâhlarla yapılan savaş dansları bunların başlıca örnekleridir.
Roma. — Romalılar’ın kendilerine has özel dansları yoktu. Bu alanda daha çok kendilerinden önce İtalya’da yaşamış olan Etrüskler’ln etkisi altındaydılar. Roma İmparatorluğu genişleyip Akdeniz’de egemenlik kurunca Romalılar birçok yabancı ülkeden dans eden sanatkârları toplayıp Roma’ya getirdiler. İspanyol danslarını Ispanyollardan sonra en çok seven Romalılar oldu. Bu arada Romalılar, Orta Asya’da, Mısır’da, dans alanına dahil edebileceğimiz «pandomima» sanatını kurdular. Pandomima konuşmadan, el ve vücut hareketleriyle bir hikayenin anlatılması, ya da bir olayın canlandırılmasıdır. O çağlarda Romalılar bu sanatın zirvesine çıkmışlardı.
İran. — İranlılar’ın kendilerine has yedi adımlı “klasik bir dansları vardı. Bu da Mısırlılar’da olduğu gibi gezeğenlerin hareketlerini belirten bir şekilde yapılırdı. Fakat onların bu alanda dünyaca tanınmalarını sağlıyan, «adale dansı» denilen bir çeşit dans şeklidir. Bu dansta oyuncular adalelerini inanılmıyacak şekilde istedikleri gibi kullanma gücünü göstermek için türlü hareketler yaparlardı.
Hindistan. — Doğu ülkelerinin çoğunda olduğu gibi Hindistan’da da el, kol, omuz, baş ve göz hareketlerine dayanan «jest» dansları gelişmiştir. Bu danslarda çeşitli vücut hareketlerinin ayrı ayrı anlamları vardır, bunlar âdeta bir dil meydana getirmiştir. O ülkelerde yaşayan halk bu dili küçük yaştan öğrenir; yabancılar için ise bu hareketlerin anlamını kavramak çok güçtür. Çünkü bu danslar eğlenceden ziyade büyük bir ciddiyetle dinî hikâyeleri canlandırmak için yapılır.
Hintliler dansın, bir Hindu tanrısı olan Siva’nın ihsanı olduğuna inanırlar. Zamanla Hindu dini Uzak Doğu’da yayıldıkça bu danslar da Siyam; Cava, Birmanya gibi birçok bölgelere geçmiş, her ülkede yerlilerin yaşayış özelliklerine uygun bir şekilde değişikliklere uğramıştır.
Çin. — Dans, Batı dünyasında olduğundan çok önce Çin’de başlıbaşına bir sanat olarak gelişmişti. İlk çağlarda Çinliler yalnız kralın karşısında şenliklerde, ya da cenaze törenlerinde, dans ederlerdi. Bunların dışında bir de dini felsefeleri, sağlık konusundaki bilgileri öğretmek için yapılan danslar vardı. M. S. 700 yılında Çin tiyatrosunun başlamasıyla dans da ince bir sanat anlayışı içinde gelişmişti. Çin tiyatrosunda dekor ve ışıktan çok dansın yeri büyüktür. İstenilen hava oyuncuların fevkalade renklerle işlenmiş zengin kıyafetleriyle yaratılır, bu elbiselerdeki çeşitli desenlerin ayrı ayrı anlamları vardır. Sahnede yapılan dans gösterileri eskiden olduğu gibi bugün de saatlerce sürer.
Japonya. — Japon danslarında hareket özellikleri bakımından en çok Çin danslarının etkisi görülür. Japonlar’ın «Noh» ve «Kabuki» denilen iki çeşit tarihi dansları vardır. Bunlardan ilki çok ağır, yeknesak hareketlerle yapılır; ikincisi daha ritmik ve neşelidir. Japon tiyatrosu bu iki dans şekline müzik, sözler ve bir konu eklenmesiyle doğmuştur. Japonya’da bundan başka bir de geyşa kızlarının eğlence maksadıyla yaptıkları köy dansları gelişmiştir.
