Eğitim nedir ve neden önemlidir? Eğitimin anlamı, amacı, önemi, ailede, okulda ve kendi kendine eğitim nasıl olur, hakkında bilgi.
EĞİTİM
EĞİTİM, bir kimseyi, ona bilgi, görgü vererek, güdülen amaca göre hazırlamak işidir. Böylece, insanlar, geleneklerini, göreneklerini kendilerinden sonrakilere veya başkalarına öğretebilirler. Yeryüzünde bu özelliğe sahip tek canlı, insandır.
Birçok kimseler, eğitimin sadece okul hayatına öz olduğunu sanırlar. Halbuki, gerçek eğitimin büyük kısmı okul hayatının dışında kazanılır. Yemekten giyinmeye, yürümeden konuşmaya, dini inanışlardan toplum sevgisine kadar olan eğitimin çoğu okul hayatının dışında kazanılır. Eğitim doğumla başlar, türlü şekiller altında, ölünceye kadar devam eder.
Eğitimin Anlamı
Eğitim sadece birçok şeyleri öğrenmekten ibaret değildir. Asıl önemli olan her hangi bir gerçeği öğrenmekle beraber bunun nedenini de anlamaktır. Cahil bir kimse yalan söylemenin ahlâksızlık olduğunu bilir, öte yandan, sınavda kopya çekmenin ahlâksızlık olduğunu bilmeyebilir. Halbuki hakkıyla eğitim görmüş bir kimse kopya çekmenin de yalan söylemek kadar ahlâksızlık olduğunu düşünür, çünkü olayın- nedenini öğrenmiştir. Bunu karşılaştığı her yeni duruma kendiliğinden uygulayabilir, her hangi bir davranışın ahlâk kurallarına uygun olup olmadığını kestirebilir. Cahil insan bunu yapamaz.
İşte, bunun gibi, öğrenilecek pek çok şey vardır. Bunların bir kısmı okulda, bir kısmı evde, bir kısmı baştan geçenlerle, bir kısmı da kendi kendine öğrenilir.
Bazı hareketleri yapabilmemiz için eğitime lüzum yoktur. Bunların bir kısmına «tepke» (refleks) denir. Tepkeler sinir sisteminin idare ettiği, kendiliğinden hareketlerdir; aksırma, gözleri açıp kapama, esneme gibi… Bunlar ayrıca öğrenilmez; ancak, bunlardan herkesin içinde yapılabilecekleri, yapılmaması gerekenleri öğrenmek gerekir.
İçgüdüler de eğitime ihtiyaç olmadan bildiğimiz şeylerdir. Hayvanlar bizi şaşırtan birçok hareketleri içgüdüleri yardımıyla yaparlar. Bir kuşa, yumurtalarını nerede saklayacağını kimse öğretemez. Öyleyken, gene de kuş bunun için gereken en emin yeri bulur; yuvasını nerede, ne biçim yapacağını bilir. Kedi yavrularının oyunu da içgüdü sayesinde olur. Küçük çocuklarda da bir oyun içgüdüsü olduğu düşünülebilir. Ancak, ileri yaştaki çocukların oyununda içgüdünün yeri çok azalır.
İçgüdü sayesinde bilinen şeyler, eğitimin yerini tutmaz. Örümcek kendine yuva yapmasını bilir ama, ancak bir çeşit yuva yapar. Halbuki insan, iklime, ihtiyaca göre binalar yapabilir, bunları yaparken çeşitli malzemeyi kullanmayı düşünür. Bulduğu yenilikleri kendinden sonrakilere de öğretir Eğitimin esası anlayarak, yani nedenini bilerek öğrenmektir.
Eğitimin Amaçları ve Önemi
Eğitim konuları belli amaçlara göre ayarlanmazsa yapılan iş gelişigüzel olur, istenen sonuç alınmaz. Gençler, eğitim vasıtasıyla, geleceğin güçlüklerini yenmeye hazırlanır, bu sayede yeni durumlara kolayca uymaları sağlanmış olur. Eğitimin ilk amacı gençleri düzenli bir hayata yöneltmek, onları iyi bir insan olarak yetiştirmektir.
Bugünkü hayatın gösterdiği gelişme karşısında eğitimin amaçları daha da çeşitli bir hal almıştır. Kalabalık şehirlerde yaşayan insanların büyük bir kısmı birbirleriyle işbirliği yapmanın, birbirlerine karşı dürüst davranmanın yollarını öğrenmek zorundadır. Bu bakımdan, okullarda çocuğa toplum içindeki davranışlarında gereken sorumluluk duygusu aşılanır. Yere tükürmemek, sokakları kirletmemek, taşıtlarda itişip kakışmamak gerektiği ona nedenleriyle anlatılır. Yurdunu, yurttaşını neden sevmek gerektiği öğretilir. İyi ve bilgili bir insan olmanın ilk şartı, her şeyden önce iyi bir yurttaş olmaktır. O da bu ilkel kuralları benimsemekle mümkün olur.
Evde Eğitim
Her aile çocuğunun geleceğini düşünür, onu iyi bir insan, iyi bir yurttaş olarak yetiştirmek ister. Yalnız ailelerin çoğu, çocuğu bu şekilde yetiştirmekte evdeki eğitimin ne kadar büyük bir payı olduğunu bilmez. Gerçek olan şudur ki en etkili olan en uzun süren eğitim, evde, komşuda, toplum içinde alınan eğitimdir. İyi huylar, iyi toplum hayatına katılmakla elde edilir. İyi olsun, kötü olsun, bu hayatta öğrenilen şeyler kolay kolay unutulmaz. Bu bakımdan, çocuğun eğitiminde ana-babanın rolü- çok büyüktür.
Kaç yaşında olursa olsun çocuğun karşılaştığı meselelere aile içinde ilgi göstermek gerekir. Çocuğun, bilgisini genişletecek, ona yeni yerleri tanıtacak, yeni arkadaşlar edinmesini sağlayacak bir hayat yaşatmaya çalışmalıdır.
Bir çocuğun okuldaki başarısı her şeyden önce evdeki hayatına bağlıdır. İlk okula yeni başlayacak bir çocuk, ruhsal bakımdan, okula gitmeye hazırlıklı olmalıdır. Ana-babanın daha önceden çocuğu başkalarıyla arkadaşlık etmeyi öğrenmeye hazırlaması gerekir.
Kendi Kendine Eğitim
Çocukların, daha küçük yaşlardan beri, öğrenmeye karşı büyük eğilimleri vardır. Bunu göz önünde bulundurarak, çocuklara daima iyi örnek olmalıdır. Çünkü çocuklar birçok şeyleri başkalarını taklit ederek öğrenirler. Bu bakımdan, daima çocuğun meraklarını kendisine faydalı olacak şeylere doğru yöneltmek gerekir. Alınacak oyuncakların, kitapların çocuğun yaşına, kabiliyetlerine uygun olarak seçilmesi de eğitimde büyük rol oynar. Bu sayede, çocuk kendi kendine öğrenme imkânı bulur.
Baştan geçenler, gözle görülen şeyler de kendi kendini yetiştirmenin en iyi yoludur. Çocuğun sokakta bir otomobilin bir köpeğe çarptığını görmesi ona sokak ortasında dolaşmamayı öğretir. Okula vaktinde yetiştirecek otobüsü kaçırmak ona saatle hareket etmenin önemini anlatır.
Hangi yaşta olursa olsun çocuğun okuyacağı kitapların da onun eğitiminde büyük yeri olduğu şüphesizdir. Bu bakımdan, ders kitapları dışında okuyacağı eserler büyük bir titizlikle seçilmeli, kendisine kötü örnek olacak yayınları okumasına meydan vermemelidir. Okuma kendi kendine eğitimin en önemli aracıdır.
Okulda Eğitim
Bir insanın eğitiminin asıl geliştiği, şekillendiği yer okuldur. Bugün yeryüzündeki okulların çeşitli eğitim sistemleri vardır. Bununla beraber, gene hemen her yerde eski eğitim sistemleri bırakılmıştır.
