Göktürkçe nedir? Göktürkçenin özellikleri, tarihçesi, Göktürk alfabesi ile ilgili bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Göktürkçe; Göktürklerin dili, Göktürk (Orhon) ve Yenisey yazıtlarında kullanılmış, o nedenle bu imparatorluğun resmi dili olmuştur. Göktürkçe dilbilimcilerce değişik biçimlerde adlandırılmıştır. Orhon yazılarındaki alfabe için de çok değişik şeyler söylenmiştir. İdeogramlardan (düşünceleri sesle değil resim ve benzeri işaretlerle gösterme yöntemi) doğduğu için özgün bir Türk yazısı olduğu ileri sürüldüğü gibi, bazı bilginlerce rünik (Germen) kaynağa bağlı az kullanılmış bir alfabe olduğu sayılır. Bunların “Hun” alfabesinden Likya ve Hitit alfabesinden türemiş olabileceğini savunanlar da vardır. Ayrıca bu yazının özgün biçiminin Arami olduğunu, ancak Türklerin bunu ulusallaştırdıklarını ileri sürenler de çoğunluktadır. Kimileri de Pehlevice ve Çincenin de etkisinin olduğunu ileri sürmüşlerdir. Bu yazıtlarda kullanılan harf sayısı 38’dir (4 ünlü, 34 ünsüz), a-e, ı-i, o-ö, u-ü ünlüleri için birer im kullanılmıştır. Ünsüzlerden 20 tanesi a ve e ile başlar (a) b (e) d (a) g (e) g… Kimi özellikleri; Göktürkçe yazılarda tümce yapısı genellikle özne+yüklem sırasını izler. Göktürkçede bugün Türk lehçelerinin tümünde yapısı genellikle özne+tümleç+yüklem sırasını izler. Göktürkçede bugün Türk lehçelerinin tümünde olduğu gibi kullanılan ya da biraz değişikliğe uğrayan ya da artık kullanılmayan birçok ekin ilk biçimi görülür.
Örnek:
at-ı-ğ (adını)
şab-ı-g (sözü)
törü-g (töreyi)
oğlum-ı-n (oğlunun)
batısk-ı-nâ (batısına)
