Pers kültürünü en iyi yansıtan şehirlerden birisi olan Persepolis antik kenti ile ilgili genel bilgiler.
PERSEPOLİS (PARSA), Pers İmparatorluğu’nun Akhamenidler dönemi (İ.Ö 550-330) başkentlerinden en ünlüsü.
Güneydoğu İran’da, İsfahan ve Şiraz kentleri arasında, Şiraz’ın yaklaşık 65 km kuzeydoğusunda yer alır. Ören yerindeki kazılar 1930-1940 arasında yapıldı. Günümüze gelebilen kalıntılarıyla Ön Asya’nın en iyi korunabilmiş eski kentlerinden biridir. Çok sayıdaki anıtsal yapıları, özellikle de krallık sarayıyla Akhamenid sanatını saklayan bir açık hava müzesi gibidir. Bu yapılar topluluğunun bulunduğu 450×300 metre ölçülerindeki teras, kayalık bir çıkıntının toprakla doldurulmasıyla oluşturulmuştur.
Terasa anıtsal bir dış merdivenle ulaşılır. Merdivenin yanlarında bulunan kabartmalarda Med ve Pers soylularının, imparatorluğa vergi vermekle yükümlü olanların, şölen yemeğini hazırlayan uşakların ve imparatorun (I. Darius) betimleri yer alır. Üslup özellikleri ve yazılı kaynaklar, sarayın yapımında Perslerin yanı sıra Medli, Suriyeli ve İonialı sanatçıların da çalıştığını gösterir. Persepolis Sarayı’nda ayrıca içinde 30 binden fazla çivi yazılı belge bulunan kitaplık, “Yüz Sütunlu” salon, hazine binası, harem, 10 bin kişiyi alabilecek büyüklükte bir kabul salonu vb yapılar kazılar sonucunda gün ışığına çıkarıldı. Kentin doğusunda II. ve III. Artakserkses’in kaya mezarları bulunmaktadır.
