Halk tasavvuf edebiyatı, Tekke edebiyatında Devriye nedir? Devriye özellikleri, örnekleri, hakkında bilgi.
DEVRİYE :
Bektaşî’lerin Peygamber’imizin «Ben Nebi iken Âdem su ile çamur arasındaydı.» şeklindeki hadisinin etkisinde kalarak yazdıkları şiirlere Devriye denir.
Mutasavvuflara göre, vücut halindeki Hazret-i Muhammed, yeryüzüne sonradan gelmiştir. Halbuki o ruh olarak ezelden beri vardı. Vahdet-i vücut nazariyesine göre, ezeldeki ruh, zamanı gelince maddî âleme iner. Önce cemata, sonra da sıra ile nebata (bitkiye), hayvana, insana, en sonra da insan-ı kâmile geçer. İnsan-ı kâmil’den sonra ilk büyük ruha, yani Allah’a döner; onunla birleşir. Bu devir nazariyesindeki iniş kısmına Nüzul, tekrar Allah’a dönüşüne, yani çıkış kısmına da Uruc yarıçemberleri denir. Devriye’lerin hemen hepsi, konu olarak bunu işler. Devriyeler daha çok didaktik bir karaktere sahiptir. Fakat Yunus Emre bu alanda da lirik şiirler meydana getirmeyi becerebilmiştir. Örnek :
Hak bir gönül verdi bana «ha» demeden hayran olur
Bir dem gelür şadî olur bir dem gelür giryan olur
Bir dem sanasın kış gibi şol zemheri olmuş gibi
Bir dem beşaretten doğar hoş bağ ile bostan olur
Yunus Emre
