Topkapı Sarayı Kim Tarafından Yaptırıldı? Bölümleri ve Özellikleri Nelerdir?

6
Advertisement

Topkapı Saray hakkında bilgi. Topkapı Sarayı hangi padişah zamanında yaptırıldı. Hangi bölümleri vardır bugün ne amaçla kullanılmaktadır. Hasbahçe nerededir.

Topkapı Sarayı

Topkapı Sarayı

İstanbul’da, Sarayburnu sırtlarında Osmanlı padişahlarının oturduğu saray. Kaynaklarda Saray-ı Cedid-i Amire olarak da geçer. İstanbul’un fethinden sonra yaptırılan ikinci saraydır. Birinci saray Fatih Sultan Mehmet tarafından bugünkü Beyazıt semtinde yaptırılmıştır. Sarayı Atik (Eski Saray) adını taşıyan bu saraydan sonra, 1465-1478 arasında Topkapı Sarayı yaptırıldıktan sonra Fatih buraya geçti. Ancak günümüzdeki Topkapı Sarayı ilk yapılan saray değildir. Çünkü her padişah günün gereksinmelerine göre çeşitli ekler yaptırmışlar ve saray kompleksini büyütmüşlerdir.

Topkapı Sarayı’nın bulunduğu alan, Bizans’ın geç dönemlerinde zeytin ağaçlarıyla kaplıydı. Fatih burada bir saray yaptırmaya karar verince, ağaçlar kesildi ve alan açığa çıkarıldı. Sarayı oluşturan yapıları korumak amacıyla da kara yönünde, Ahırkapı ile Sirkeci arasında 1400 metre uzunluğunda bir sur yaptırıldı.

Sur-u Sultani (Sultan Surları)

Sur-u Sultani (Sultan Surları) adını taşıyan bu surun üzerinde 25’i dört, ikisi sekiz, biri de dokuz köşeli olmak üzere toplam 28 kule vardır. Sur-u Sultani içinde kalan alan, yaklaşık 700.000 m2’dir. Bu büyük alanın içinde 16. ve 19. yüzyıllar arasında birçok köşk yapılmışsa da Çinili Köşk ve deniz kenarındaki Sepetçiler Kasrı’nın dışında günümüze ulaşan yoktur.

Topkapı Sarayı

Has Bahçe adı verilen alan ise günümüzde Gülhane Parkı’dır.

Yapıldığı dönemde saraya girişi beş kapı sağlıyordu. Ancak ana giriş Ayasofya yönündeki Babıhümayun idi. Babıhümayun’dan birinci avluya girilir. Bu alanda daha önceleri odun depoları, hasırcılar ve koğuşları vardı. Denize bakan kesimde ise cephane depoları, limonluklar yer alırdı. Ana girişin solunda bir Bizans kilisesi olan Aya İrini yer alır. Babıhümayun’dan sonra Babüsselam adını taşıyan ikinci kapıya gelinir, buradan da ikinci avluya çıkılır. Birun (dış avlu) adını taşıyan bu avlunun sağında mutfaklar yer alır. 20 kubbeyle örtülü olan bu yapıların üstünde bacalar vardır. Mutfakların sağında Aşçılar Camisi aşçı koğuşları solda ise helvahane yer alır.

Advertisement

Mutfakların oluşturduğu alan günümüzdeki müzenin Çin ve Japon porselenlerinin sergilendiği bir bölümdür. Helvahane bölümünde de mutfak eşyaları sergilenir. Birun’un solunda Has Ağırlar uzanır. Bu yapıya bitişik birçok yapıdan oluşan Harem yer alır. Harem’in arabalar Kapısı yanında Kubbealtı yükselir. Bitişiğinde bulunan Adalet Kulesi adı verilen ve üst katı 19. yüzyılda yapılan bir kule yer alır. Bu kulenin içinde kubbealtının toplantı salonuna açılan kafesli bir pencere vardır. Toplantı salonunun yakınında kararların yazdırıldığı divit odası, belgelerin korunduğu odalar, eski hazine binasinda bugün silahlar sergilenir. Yapı 8 kubbelidir. Babüsselam’dan sonra Birun’un ortasındaki bir yolla Babüssaade adı verilen son ana kapıya gelinir. Bu kapıya Akağalar ve Enderun gibi adlar da verilir.

Topkapı Sarayı

Babüssade’den Enderun adı verilen üçüncü avluya geçilir.

Bu alan padişahın günlük yaşamından en çok rol alan yerlerden biridir. Etrafını padişaha hizmetle görevli olan iç oğlanların koğuşları çevreler. Dört hizmet sınıfı vardı: Seferli, Hazineli, Kilerli ve Hasodalı.

Günümüzde Seferli Koğuşu, Padişah Elbiseleri Bölümü olarak hizmet verir, Eski Fatih Köşkü ve Hazine Binası bugün de Hazine Bölümü olarak kullanılır. Kilerli Koğuşu, Müdürlük binası Hazineli Hasodalı Koğuşu bugün sergi salonudur, Babüssade’nın salonda Harem’in Kuşhane Kapısı, Akağalar Camisi ve Kutsal Emanetlerin sergilendiği Hırka-i Saadet Dairesi yer alır. Bu dairenin arka kapısından Revan ve Bağdat köşklerinin bulunduğu alana çıkılır.

Bu alanda ayrıca Sünnet Köşkü adı verilen köşkde bulunur. Sultan İbrahim’in yaptırdığı bu köşkte şehzadeler sünnet edilirdi. Bu köşkün önünde Haliç’e bakan kesimde bir kameriye vardır. Bu yapıların yer aldığı taşlığın ortasında fıskiyeli bir havuz kompleksi tamamlar, Bağdat Köşkü’nün sağında ve aşağıda Karamustafa Paşa Köşkü, Hekimpaşa Odası (bugün tıp ve eczacılıkla ilgili malzemelerin sergilendiği bir bölüm olarak kullanılır), Esvap Odası, Sofa Camisi ve Mecidiye Köşkü bulunur.

Topkapı Sarayında Kubbealtı Odasının Giriş Kapısı

Topkapı Sarayında Kubbealtı Odasının Giriş Kapısı

Babüssaade’nin hemen önünde Arz Odası, onun da arkasında III. Ahmet’in yaptırdığı kitaplık yer alır. Topkapı Sarayı, Abdülmecit’in Dolmabahçe Sarayı’na geçtiği ana kadar kullanıldı. Nisan 1924’te de Bakanlar Kurulu kararıyla müze haline getirildi. Günümüzde Osmanlı İmparatorluğu’na ait sayısız eserin korunduğu ve sergilendiği çok önemli bir yapıdır.

Advertisement


6 yorum

Leave A Reply