19. yüzyılda Osmanlı devletine karşı ayaklanan Yunanlılar, Yunan Rum isyanları nedenleri ve sonuçları nelerdir, hakkında bilgi.
19. Yüzyıl Yunan (Rum) İsyanları
Rumların isyan etmelerinde;
✓ Milliyetçilik akımının Rumlar arasında yayılması
✓ Rusya, Fransa ve İngiltere’nin Rumları isyana teşvik etmeleri ve desteklemeleri
✓ Rus çarının yaveri Aleksander İpsilanti başkanlığında kurulan Etniki Eterya Cemiyeti’nin Rumları örgütlemesi ve Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtması
✓ Balkan uluslarının isyan etmesini engelleyen Yanya valisi Tepedelenli Ali Paşa’nın isyan etmesi ve devletin bu isyanla uğraşması etkili olmuştur.
Rumlar önce Eflak’ta 1820’de ayaklandılar. Böylece Balkan uluslarını isyana ortak etmeyi ve Rusların desteğini sağlamayı amaçlamıştır. isyan sırasında Rusya’nın desteği gelmediği gibi, Rum voyvodalardan memnun olmayan Eflak halkı bu isyana destek vermemiştir. Bu durum Rumların ilk isyan girişimlerinde başarılı olamamasına yol açmıştır.
Yanya valisi Tepedelenli Ali Paşa’nın Osmanlı Devleti’ne karşı isyanı ve idam edilmesi, Rumların yeniden ayaklanmasına ortam hazırladı. 1821’de Mora’da başlayan Yunan isyanı kısa sürede yayıldı. Yunan isyanını bastıramayan II. Mahmut, Mısır valisi Mehmet Ali Paşa’dan yardım istemek zorunda kaldı. Mora’ya asker göndermek için Girit ve Mora valiliklerinin kendisine verilmesini isteyen Mehmet Ali Paşa’nın istekleri kabul edildi. İbrahim Paşa komutasında Mora’ya gelen Mısır kuvvetleri isyanı kısa sürede bastırdı.
Avrupa devletlerinin olaya karışması Osmanlı Devletinin bir iç sorunu olan Rum isyanını Avrupa sorunu haline getirmiştir.
Avrupalılar, Rumları eski Yunan uygarlığını kuran neslin devamı olarak gördükleri için onlarla yakından ilgileniyorlardı. Avrupa devletleriyle Rumların aynı dinden olmaları bu sempatiyi artırmıştı. Bu durum XIX. yüzyıl Avrupa diplomasisinde din unsurunun etkin bir rol oynadığını göstermektedir.
1827 yılında İngiltere, Rusya ve Fransa bir antlaşma yaparak Türklerin Yunanistan’dan çıkarılmasını ve Yunanistan’ın özerk bir prenslik haline gelmesini istediler.
Osmanlı Devleti bu antlaşmayı içişlerine karışma olarak değerlendirdi ve onaylamadı. Üç Avrupa devleti isteklerini kabul ettirmek amacıyla Navarin Limanı’nda bulunan Osmanlı ve Mısır donanmasını 1827’de yaktı. Navarin Olayı denilen bu gelişme sonrasında Osmanlı Devleti yanan donanma karşılığında tazminat isteyince, Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yeni bir savaş başladı.
