Ziya Nuri Birgi kimdir ve ne yapmıştır? Başarılı kulak burun boğaz doktorunun hayatı, biyografisi, yaptığı çalışmalar ve eserleri hakkında bilgi.
Ziya Nuri Birgi (1872-1936)
Her ne kadar Osmanlı Devleti’nde Tıphane’nin kuruluşu 1827 ile belirlenirse de, ihtisaslaşmanın ancak 1900’lere kadar kaymaktadır. Özellikle iç hastalıklarındaki ihtisaslaşmalar örneğin, KBB konusunda öğretimin ve araştırmaların Avrupa ölçülerinde yapılanması bu tarihten sonrasına rastlamaktadır. Bu konuda erken tarihli araştırmacılardan biri de Ziya Nuri Birgi’dir.
Ziya Nuri Birgi 1872’de dünyaya gelmiştir. O İstanbul Tıp Fakültesi’nde tıp eğitim görmüş ve okuldan yüzbaşı rütbesi ile mezun olmuştur. Dört ay süre ile Haydarpaşa Hastanesi’nde görev yaptıktan sonra sınavlara girerek Tıp Mektebi’nde emraz-ı umumiyye muallim muavini olmuştur. 1894 yılında Mektep meclisinin önerisiyle Berlin’e gönderilmiştir. Bu seyahatt Kerim Sebati, Asaf Derviş, Süleyman Numan ve Eşref Ruşen gibi meslektaşlarıyla birlikte idi. Aynı zamanda aynı grupta gibi dönemin seçkin hekimlerinden Hamdi Suat, Orhan Abd’ Tevfik Recep de bulunmaktadır.
Ziya Nuri Almanya’da kulak, burun ve boğaz hastalıkla üzerinde ihtisas yapmıştır. İstanbul’a döndüğünde Gülhane’de Emraz-ı Uzniyye, Enfiye ve Hançeriyye Kürsüsüne getirilmiştir 1904’te bu konuda üniversitede dersler vermiş ve muallim muavini olarak görev yapmıştır. 1912-1917, yani harp yılları onun için çok sıkıntılı bir dönemdir. Bu dönemde fakülte reisi olarak görev yapmıştır.
1921 yıllarında tekrar Tıp Fakültesi reisi olan Ziya Nuri, idareci olarak görevlerini yerine getirirken poliklinik çalışmalarını da hiç aksatmamış; ona büyük önem vermiştir. 1933 Üniversite Reformu’nda o da görevden alınmış; kadro dışı bırakılmışsa da arkadaş ve meslektaşlarının baskısı ve hükümetin onayı ile göreve iade edilmiştir. 1936’da Afyon’dan milletvekili seçilen Ziya Nuri aynı yıl vefat etmiştir.
Eserleri
Ziya Nuri, modern kulak, burun ve boğaz ihtisasının Türkiye’de yerleşmesinde etkin olmuş ve birçok makale ve kitabıyla gerek bu alanda gerekse cerrahi konusundaki kitaplarıyla da bilime önemli hizmetleri olmuştur. Onun birçok makaleleri yabancı dilde yayınlanan dergilerde çıkmıştır. Ayrıca babası Katipzade Mehmet, Ziya Nuri’nin kitabı Emraz-ı Hariciye ve Rehnüma-i Kavabil adlı eserlerine ilaveler yaparak yeniden yayınlamıştır. Onun enflüenza ve dank konusundaki yazıları orijinal iki çalışmasıdır.
Ziya Nuri yaklaşık 25 kadar Türkçe makale yayınlamıştır. Bunlarda konusuyla ilgili araştırmalarının sonuçlarını vermektedir. Bunlardan bir kısmı kongre bildirileridir. Onun kitaplar1 arasında Teşhis ve Tedavide Emraz-ı Uzniye (İstanbul, H. 1336)/ Enflüenza ve Dang (1895), Fenn-i Cerrahide Usul-ü Deff-i Teaffiin (1895), İdrar Muayenesi Usulleri (H.1329) ve Kulak Hastalıkla?1 (1927) bulunmaktadır.
