27 Mayıs 1960 Darbesinin Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir?

0
Advertisement

27 Mayıs 1960 Darbesinin Nedenleri ve Sonuçları ile ilgili genel bilgiler. Adnan Menderes hükümetine karşı yapılan darbe hakkında bilgiler.

27 Mayıs 1960 Darbesinin Nedenleri ve Sonuçları
27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi

Adnan Menderes hükümetine karşı yapılan bu darbenin oluşmasında 1950’den önce ülkede iktidarı elde tutan askeri ve sivil bürokrasinin Demokrat Parti hükümetine ve politikalarına karşı yaptığı mualif tutum etkili olmuştur. Darbe sonucunda Milli Birlik Komitesi ülke yönetimine el koymuş ve 27 Mayıs 1960’dan 25 Ekim 1961’e kadar ülke yönetimine hakim olmuştur.

1960 Askeri darbesinin ardından halk oylamasıyla oluşturulan 1961 Anayası ile;
  • Anayasa mahkemesi kurulmuş
  • Cumhuriyet döneminde ilk kez Senato ve TBMM olmak üzere iki meclisli yaşama sistemine geçilmiştir.
27 Mayıs 1960 Darbesi

27 Mayıs 1960 Darbesi esnasında tutuklanan Adnan Menderes

Milli Birlik Komitesi (MBK) adı altında teşkilatlanan darbeci subaylar her türlü siyasi faaliyeti yasaklayarak TBMM’yi ve hükümeti fesh ettiler. Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ı tutuklayarak Çankaya Köşkünden alıp Harp Okulu’na gönderdiler. Eskişehir’de bulunan Başbakan Adnan Menderes, Kütahya’ya doğru hareket ettiği sırada alçaktan uçan askeri uçaklar tarafından takip edildi. Kütahya’ya vardığı sırada tutuklanarak beraberindekilerle birlikte Harp Okulu’ndaki tutukluların yanına konmak üzere uçakla Ankara’ya götürüldü. Genelkurmay Başkanı Rüştü Erdelhun ve bazı yüksek rütbeli subaylar da gözetim altına alındılar. Tutuklular daha sonra Harp Okulu’ndan alınarak Marmara Denizi’ndeki Yassıadaya’ya nakledildiler.

BMK başkanlığına ve Türk Silahlı Kuvvetleri başkomutanlığına Orgeneral Cemal Gürsel getirildi. Yeni bir anayasa hazırlanması için faaliyete geçildi. İstanbul Üniversitesi rektörü Sıddık Sami Onar’ın başkanlığında bir kurul yeni anayasayı hazırlamakla vazifelendirildi. Cemal Gürsel BMK Başkanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Başkomutanlığının yanında Başbakanlık ve Milli Savunma Bakanlığı vazifelerini de üstlendi. 12 Haziran 1960’ta geçici anayasa metni açıklandı. ihtilalden kısa bir müddet sonra Türk Silahlı Kuvvetlerinde büyük bir tasfiyeye gidildi, ihtilale karşı olması muhtemel olan 235 general ve amiral ile çeşitli rütbelerde 4000 subay resmen emekliye ayrıldı. Üniversitelerle ilgili bazı düzenlemelere gidilerek, 147 öğretim üyesi vazifeden uzaklaştırıldı. MBK içinde anlaşmazlıklar ve bölünmeler ortaya çıktı. Ondörtler olarak adlandırılan grup tasfiye edilerek idareden uzaklaştırıldı.

Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ve diğer hükümet üyeleriyle Demokrat Partili idarecilerin yargılanması için 14 Ekim 1960’ta Yüksek Adalet Divanı adıyla olağanüstü bir mahkeme kurdurdu.

Bu mahkeme 14 Ağustos 1961 tarihine kadar süren çalışmaları sırasında Celal Bayar ve Adnan Menderes’in de dahil olduğu 15 kişiyi ölüm, 32 kişiyi de ömür boyu hapis cezasına çarptırdı. Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu dışındaki sanıkların cezaları ömür boyu hapse çevrildi. Başbakan Adnan Menderes 17 Eylül 1961’de, çalışma arkadaşları Hasan Polatkan ve Fatih Rüştü Zorlu ise bir gün önce, 16 Eylül 1961’de imralı Adası’nda asılarak idam edildiler. Adnan Menderes, Fatih Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan’ın naaşları İmralı’dan alınarak 17 Eylül 1990 tarihinde başta devlet büyükleri, Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve hükümet erkanı olmak üzere milletvekillerinin ve halkın katıldığı bir törenle İstanbul’da Adnan Menderes Bulvarı – Topkapı çıkışında yapılan Anıt Mezara nakledildiler.

Kurucu Meclis tarafından hazırlanan 27 Mayıs 1961’de kabul edilen yeni anayasa 9 Temmuz 1961 tarihinde yapılan halk oylamasında % 60,4 kabul oyuyla benimsendi. Kurucu Meclis genel seçimlerin 15 Ekim’de yapılmasını kararlaştırdı. Sivil idareye dönüşten sonra demokrasinin oturması uzun zaman aldı. 27 Mayıs 1960’ta açılan askeri darbe çığırı 12 Mart 1971 ile 12 Eylül 1980 yıllarında da tekrarlandı.

Advertisement

Leave A Reply