Abaküs Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Kullanılır? Kısaca Tarihçesi

1
Advertisement

Abaküs nedir? Abaküs ne işe yarar, nasıl kullanılır, Abaküsün tarihçesi, eski zamanlardaki abaküsler hakkında bilgi.

abaküs

Kaynak: pixabay.com

Abaküs; toplama, çıkarma çarpma ve bölme gibi basit aritmetik işlemlerini yapmaya yarayan alettir. Yatay ya da düşey paralel çubukların üzerine madenden ya da topraktan küreler geçirilerek elde edilen tablo.

Abaküs sözcüğünün Fenikece abak sözcüğünden geldiği sanılır. Eski Yunancaya abax, Latinceye de abacus biçiminde geçmiştir. İlk abaküs örneklerine Babil’de rastlanmıştır. Bunlar kil levhacıklar üzerinde dört matematik işleminin yapıldığı örneklerdir. Daha sonraki dönemlerde kemik, cam ya da metal parçaları ile de bu işlemler yapıldı. Ünlü Eski Yunan tarihçisi Herodotos, Akdeniz ülkelerinde ve Mısır’da abaküsün kullanıldığını ve işlemlerin sağdan sola doğru yapıldığını yazar. Eski Yunanlılar bu işlemi soldan sağa doğru yapmışlar, aynı yöntemi Romalılar da uygulamışlardır. Her iki döneme ait örnekler bulunmuştur. Uzakdoğu’da Çin’de, Japonya’da ve Kore’de abakuslar bambu ağacından yapılırdı. Çinliler ve Japonlar, basit işlemlerin yanı sıra ağır cebir işlemlerini de abakusla yaparlardı. Abakuslar Avrupa’da ortaçağda göründü; bunlara çizgi abaküsü denirdi. Bu örnekler 18. yüzyıla kadar kullanıldı. Abakuslar O (sıfır) sayısının bulunmasıyla önemini yitirdi.

Sayı yazmada kullanılan abaküsta çubuklar düşey duruma getirilir. En sağdaki çubuk birler basamağını, sonrakiler; onlar, yüzler… basamaklarını gösterir. Dört işlem için kullanılan abakusta çubuklar yatay ya da düşey olabilir.

Okullarda kullanılan klasik bir abaküs

Okullarda kullanılan klasik bir abaküs

Aslında tellere geçirilmiş küçük tahta yuvarlaklardan meydana gelen, bazı basit hesapları kolaylıkla yapmaya yarayan bir alettir. Çok eski zamandan beri kullanılmaktadır. Bu kelimenin ya alfabenin ilk iki harfinden çıkarıldığı ya da İbranice’de toz anlamına gelen “Abhak” tan alındığı sanılıyor. Çünkü eskiden hesapları üzerine toz serpilen tahtalara parmakla yazarak yaparlardı. Abaküs adı sonraları basit bir hesap makinesine verilmiştir.

Önceleri Eski Yunanistan’da Roma’da kullanılan bu alet Çin’de hala kullanılmaktadır. Bugün “Hesap tahtası” da denilen bu aletten ilköğretim çağında ki öğrencilerden bilardo salonlarına kadar bir çok noktada kullanılmaktadır.

Advertisement

Abaküs

Özellikle son dönemde Mental Aritmetik olarak nitelendirilen yeni bir matematik öğrenim sisteminin yapı taşı bir abaküsden oluşmaktadır. Teknolojinin gelişimi ile önemi yitirmiş gibi gözükse bile hala matematiğin temellerini en iyi öğreten yardımcı ekipmanlardan biridir.


1 Yorum

Reply To kardelen Cancel Reply