Abdullah Cevdet kimdir ve ne yapmıştır? Abdullah Cevdet’in hayatı, yazarlığı ve siyasi yaşamı, eserleri. Abdullah Cevdet hakkında bilgi.
Kaynak: wikipedia.org
Abdullah Cevdet; yazar ve siyaset adamıdır (Arapkir 1869-İstanbul 1932). Kuleli Askeri İdadisi’ni bitirdikten sonra Askeri Tıbbiye’ye girdi. Sonradan İttihat ve Terakki Cemiyeti olarak örgütlenecek olan gizli ihtilal derneğinin kurucuları arasında yer aldı. Tıbbiye’yi hekim olarak bitirdikten sonra Gülhane’de göz hastalıkları uzmanlığı kazandı. Tutuklanarak Trablus hastanelerinde zorunlu sürgün görevine gönderildi (1892). Bir süre sonra Avrupa’ya kaçtı (1897), istibdata karşı yayın yapan Jöntürk gazetelerine yazılar yazdı. Muhalefetini engellemek isteyen Saray tarafından Viyana Elçiliği hekimliğine atandıysa da yayınları yüzünden gıyaben hüküm giyince Cenevre’ye geçti ve ölümüne kadar çaba harcadığı İçtihat dergisini kurdu (1 Eylül 1904; 1932’ye kadar 358 sayı).
Bir süre Mısır’da çalışıp yayım yaptıktan sonra İstanbul’a döndü. Hekimliğin yanı sıra yazarlık ve yayıncılık işine girişti. Özgür düşünceleri, din baskısıyla kör inançlara karşı kesin tavır alan yazıları yüzünden birkaç kez koğuşturmaya uğradı, dergisinin kapatıldığı dönemler oldu. Dozy’nin Essai sur l’Historié de l’islamisme (Tarih-i İslâmiyet, 2.b. 1913) eserini çevirdikten sonra dinsel dünya görüşünden büsbütün uzaklaştı; bazı çevrelerce dinsiz ve Tanrısız kabul edildi. Çağını aşan düşünceleri bu yüzden gündeme getirilmemiştir. Latin harflerini almak gereğini yıllar önce savunarak çağdaş düşüncenin en yeni aşamalarını okurlarına iletmek amacını güttü. Yazdığı ve çevirdiği eserlerin sayısı 70’e yaklaşır. Gününün gereksinmelerine yanıt veren tıp, felsefe, siyaset kitapları ve Fransızca şiir kitapçıkları dışında kalanlar orta bir düzeyi aşamayan şiir derlemeleridir.
Başlıca eserleri
Hiç (1890), Tuluat (1890), Masumiyet (1893), Kahriyat (1895), Gizli Figanlar (1906), Karlı Dağdan Ses (1931), Düşünen Musiki (1931). Alfieri’den, Gustav la Bon’dan, Byron’dan, Rahip Meslier’den, Schiller’den ve Shakespeare’den önemli birçok eser de çevirdi.
Kaynak – 2
Abdullah Cevdet (1862-1932), Birçok tercümeleri, şiirleri ve bilhassa çıkardığı «içtihat» adlı mecmuasıyla tanınmış fikir adamlarımızdandır. Arapkir’de doğdu. İlk tahsilini orada yaptıktan sonra 15 yaşında İstanbul’a gelerek Kuleli İdadisi’ ne girdi, askeri tıbbiyeden yüzbaşı rütbesiyle doktor çıktı. Daha okul sıralarında iken politika ile uğraşmaya başladı, hatta gizli İttihat ve Terakki Cemiyetinin kuruluşunda bulundu. Bu yüzden Gülhane Hastanesinde göz hastalıkları asistanı iken Trablusgarp’a sürüldü. Oradaki hastanelerde bir buçuk yıl kadar çalıştıktan sonra Avrupaya kaçtı. Cenevre‘de bazı arkadaşlarıyla «Osmanlı» adında Türkçe bir gazete çıkararak istibdat, saltanat aleyhinde yazılar yazdı. Bunun neticesinde göz altına alındı.
1904 te Cenevre’de matbaa kurarak «İçtihat» mecmuasını çıkarmaya başlıyan Abdullah Cevdet bir sene sonra matbaasıyla mecmuasını Mısır’a taşıdı. Meşrutiyetin ilanından iki yıl sonra da matbaasını İstanbul’a getirerek hayatının sonuna kadar mecmuasını çıkardı.
Gençliğinde pek sofu olmasına rağmen, sonraları inançlarını Müslümanlığa hürmetsizliğe, dinsizliğe kadar götürdüğü iddiasıyla birçok düşman kazandığı gibi mahkumiyetlere de uğramıştır. Latin harflerinin kabul edilmesi lüzumunu ilk ileri sürenlerden biridir. İrili ufaklı 66 eser yazmıştır.
