İkili Adlandırma ya da diğer adı ile Binomial Adlandırma nedir? Nasıl ve kim tarafından neden ortaya çıkartılmıştır? Ne işe yarar ve özellikleri nelerdir?
BİNOMİAL ADLANDIRMA
On sekizinci yüzyılda (1707-1778) yaşayan İsveçli bir botanikçi olan Carolus Linnaeus tarafından büyük bir adım atıldı. İki terimli adlandırma adı verilen iki kelimelik bir adlandırma sistemi geliştirdi. Bu sistem günümüzde de kullanılmaktadır. Canlıları sınıflandırmak için iki fikir kullanmıştır:
- Organizmaları yapılarındaki benzerliklere göre gruplandırdı.
- Her organizmaya iki kelimelik (veya iki terimli) bir Latince isim verdi.
İki terimli terminolojide bilimsel isim her zaman italik olarak yazılır. İlk kelime büyük harfle, ikinci kelime küçük harfle yazılır. Örneğin çam ağacına Pinus sylvestris denir. Bilimsel ismin ilk kısmı -bu durumda Pinus– organizmanın ait olduğu cinstir.
Kaynak: pixabay.com
Bir cins, yakından ilişkili türler grubudur. Pinus cinsi, Pinus pinea, Pinus alba ve Pinus nigra dahil olmak üzere üç çeşit çam ağacı daha içerir.
Bilimsel bir ismin ikinci kısmı -bu durumda sylvestris, pinea, alba ve nigra- cins içindeki her türe özgüdür. Çoğu zaman, adın bu kısmı, organizmanın bazı önemli özelliklerinin Latinceleştirilmiş bir açıklaması veya organizmanın nerede yaşadığının bir göstergesidir. Örneğin dutun Latince adı “Morus alba“dır. Latince “alba” terimi beyaz anlamına gelir. Karadutun Latince adı “Morus nigra”dır. Latince “nigra” terimi siyah anlamına gelir. Veya buna benzer şekilde, isim, türü ilk bulan ve tanımlayan bilim adamına veya bulunduğu yere atıfta bulunabilir.
“Acanthodactylus harranensis” Harran Ovası’nda bulunan bir kertenkele türüdür. “Vipera barani“, adını bir Türk herpetolog olan İbrahim Baran’dan alan bir yılanın adıdır.
Kaynak : pixabay.com
Linnaeus’un sınıflandırma sistemi hiyerarşiktir; yani seviyelerden oluşur.
Bu sistem yedi seviye içerir. Bunlar – en küçüğünden en büyüğüne – tür, cins, familya, takım, sınıf, filum ve krallıktır. Taksonomik isimlendirmede veya adlandırma sisteminde, bu seviyelerin her birine takson (çoğul: takson) veya taksonomik kategori denir.
Birçok özelliği paylaşan cinsler daha geniş bir kategoride gruplandırılmıştır, familya bu durumda Pinaceae. Bu bitkiler, Cupressaceae ve Taxaceae gibi diğer altı bitki ailesiyle birlikte Pinales düzeninde gruplandırılmıştır. Bir düzen, benzer ailelerden oluşan geniş bir taksonomik kategoridir. Bir sonraki büyük kategori olan sınıf, benzer düzenlerden oluşur. Örneğin, Pinales siparişi, tümü odunsu bir gövde içeren, damar dokulu koni taşıyan tohum bitkilerini içeren Pinopsida sınıfına yerleştirilir.
Birkaç farklı sınıf bir filum oluşturur. Bir filum, önemli özellikleri paylaşan birçok farklı türü içerir. Pinopsida sınıfı, Pinophyta filumunda gruplandırılmıştır. Bütün bu organizmalar vücut planlarının, iç fonksiyonlarının ve üreme modellerinin önemli özelliklerini paylaşırlar. Son olarak, tüm bitkiler Plantae krallığına yerleştirilir. Krallık, Linnaeus’un taksonomik kategorilerinin en büyük ve en kapsamlı olanıdır.
Günümüz sınıflandırma sistemi veya filogenetik (doğal) sınıflandırma, organizmaların anatomik yapılarındaki ve embriyonik gelişimlerindeki benzerliklere dayanmaktadır. Taksonomistler ayrıca belirli proteinlerin amino asit dizileri, davranış, fosil kayıtları ve evrimsel kökenler gibi genetik ve biyokimyasal benzerlikleri de dikkate alırlar.
