Afyonkarahisar İlimizin Tarihi Eserleri ve Eserlerin Özellikleri Hakkında Bilgiler

0
Advertisement

Afyonkarahisar ilini tarihi mekanları, yerleri. Afyon’daki tarihi eserler, tarihi kentleri, camileri hakkında bilgi.

afyon

Afyonkarahisar

Afyon’da ilk dikkati çeken yapı Afyonkarahisar Kalesi‘dir. 226 m yükseklikte doğal bir kayalığın üzerine kurulmuş olan bu kale, Hititler döneminde yapıldı, çeşitli dönemlerde onarılarak kullanıldı. Friglerden sonra çeşitli uluslar tarafından değerlendirildi ve onarıldı. Bizans döneminde kale, Arap Orduları’nın saldırılarına karşı önemli bir savunma merkezi oldu. Türklerin Anadolu’ya yerleşmelerinden sonra Anadolu Selçuklu Devleti döneminde I. Alaattin Keykubat’ın buyruğuyla onarıldı ve bir mescitle saray eklendi. Aynı dönemde Karahisar adını aldı (1325). Son kez Osmanlı döneminde onarıldı (1553). Bu dönemden sonra giderek önemini yitirdi ve günümüze bugünkü durumuyla ulaştı. Yıkıntı halinde sarnıçlar, mahzenler ve çeşitli yapılar görülebilmektedir. İl merkezinde kaleden başka iki önemli yerleşme alanı daha vardır: Çavdarlı Höyük, il merkezinin 16 km doğusunda aynı adı taşıyan köyün yanındadır. 1964’te kazılan bu höyük, tarih öncesinden, Roma ve Osmanlı dönemlerine kadar uzanan buluntular vermiştir. İl merkezinin 6 km güneyindeki Sülün Köyü yakınlarında antik Prymnessos kentinin kalıntıları yer alır.

Kentin Türk dönemi dinsel anıtları arasında en çok dikkati çeken yapı 1273 tarihli Ulu Cami‘dir. Selçuklu döneminin ünlü veziri Sahip Ata Fahrettin Ali’nin Afyon sancakbeyi olan oğlu Nasrettin Hasan Bey tarafından yaptırılmıştır. Anadolu’daki cami minaresinde “Ahşap Camiler” adıyla tanınan bir grubun başta gelen örneklerinden sayılı ulu cami örneği olan bu yapının duvarları dışındaki bölümleri ahşap malzemeyle yapılmıştır. Kirişleri mihraba dikey dokuz neften oluşan caminin düz dam olan üst örtüsünü ahşap ve mukarnaslı 40 ağaç direk taşır. Yapının mimarı Emirhac Bey, ahşap malzemesindeki ilginç kalemişi bezemelerin nakkaşı ise Mahmut oğlu Hacı Murat’tır. Cami değişik zamanlarda çeşitli onarımlar görmesine karşın ilk yapıldığı tarihin özgün niteliklerini önemli ölçüde koruyarak günümüze gelmiştir.

Kent merkezindeki öteki önemli tarihsel yapılar arasında 1264’te Karamanoğlu Yusuf Beyin’in yaptırdığı 1465′ te önemli bir onarım geçiren kare planlı tek kubbeli Yukarı Pazar Mesciti; yazıtı bulunmadığı için kesin yapım tarihi bilinemeyen ancak günümüze özgün biçimiyle gelen minaresinin yapım tekniğinden Selçuklu dönemine ait olduğu anlaşılan kare planlı tek kubbeli Koyunlu Mescit, Afyon’da, günümüze gelebilmiş en eski tarihli dinsel eserler olarak gösterilir. Ayrıca Selçuklulardan sonra gelen Anadolu Beylikleri dönemindeki dinsel yapılardan ünlü Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahrettin Ali’nin torunu Ahmet Bey’in buyruğuyla 1331’de yapılan Kubbeli Mescit, bugünkü biçimiyle mimarlık açısından fazla özellik taşımayan 1355 tarihli Arasta Mesciti, kare planlı ve tek kubbeyle örtülmüş 1397 tarihli Kâbe Mescidi, Ketencioğlu Hacı Hamza Bey’in yaptırdığı 1397 tarihli Akmescit, Osmanlı öncesine ait dinsel yapılardır.

Afyon Kalesi

Afyon Kalesi

Osmanlı dönemi dinsel mimarlığının önemli örneklerinden sayılan Gedik Ahmet Paşa İmaret Camisi ve Külliyesi cami, medrese ve hamamdan oluşur. Fatih Sultan Mehmet döneminin ünlü sadrazamı Gedik Ahmet Paşa’nın Anadolu Beylerbeyliği döneminde 1472’de yaptırıldı. Erken Osmanlı döneminin ters “T” ya da “Zaviyeli Camiler” diye anılan yapı grubu içine giren cami bölümü, orta eksende iki büyük kubbe ve yanlarda üçer kubbeli mekândan oluşur.

Önünde altı sütunlu ve beş kubbeli bir son cemaat yeri vardır. Caminin dikkati çeken bir öğesi de Selçuklu dönemi geleneğinin izlerini taşıyan, yer yer çinilerle kaplı minaresidir. Caminin Abdüssamet oğlu Hasan adlı bir sanatçıya ait olan iç bezemeleri zaman içinde değişikliklere uğramış ve onarılmıştır. Külliye içinde güneybatıda yer alan medrese yapısı, kesme taş malzemeyle dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Ortasındaki dikdörtgen açık avlunun doğu ve batısında dörder sütunlu, beşer kubbeli revaklar, onların arkasında da medrese hücreleri vardır. Medresenin güney yönündeyse baş eyvanla beraber altı adet medrese odası bulunur. Külliyeye ait kuzeydeki hamam yapısı, çifte hamam olarak düzenlenmiş olup günümüzde de aynı işlevle kullanılır.

Advertisement

Osmanlı dönemine ait öteki yapılar arasında, özgün durumunu önemli ölçüde yitirmiş olmasına karşın daha çok mozaik çinili mihrabıyla tanınan 1483 tarihli Mısri Camisi, 1495’te Hacı Mustafa Bey’in yaptırdığı ve 1868’de önemli bir onarım geçiren Bağ Çeşme Mesciti, 1531 tarihli Çavuş Başı Camisi, yanındaki türbe günümüze gelemeyen Tellalzâde Süleyman Çavuş’un yaptırdığı 1601 tarihli Ot Pazarı Camisi, tek kubbeli bir ibadet mekânı ve üç bölümlü son cemaat yerinden oluşan 1711 tarihli Yeni Cami, kesin yapım tarihleri bilinmeyen Arap Mesciti ile Güdük Minare Mesciti gibi yapılar bulunmaktadır.

Afyonkarahisar

Afyonkarahisar

Selçuklu dönemi medreselerinden olup son yıllardaki kazılarda ortaya çıkarılan Afyon kent merkezindeki Hisarardı Medresesi 13. yüzyıla tarihlenir. İki eyvanlı ve avlulu bir plan şemasına sahip olan bu yapıdan başka çeşitli onarım ve yenilemelerle günümüze gelen Kadın Ana Türesi de 13. yüzyıla tarihlenir. Tarihsel eser olarak kentte ayrıca Akarçay üzerinde 1214 tarihli Altıgöz Köprüsü ile Mısri Camisi’nin vakfı olarak Mimar İlyas Ağa’ya yaptırılan 1475 tarihli Kasım Paşa (Alaca) Hamamı bulunmaktadır. Kadın ve erkek bölümleri ayrı ayrı planlanmış bir çifte hamam olup 1967’de onarılarak kendi işlevinde kullanıma uygun hale getirilmiştir.


Leave A Reply