Aglebiler Kimlerdir? Aglebi Emirliği Ne Zaman ve Nerede Kuruldu? Tarihçesi

Aglebiler kimlerdir? Aglebiler devleti nerede ve ne zaman kurulmuştur? Aglebilerin özellikleri, hakkında bilgi.

Aglebiler emirliği 800 ve 909 arasında (Kaynak : wikipedia.org)

Aglebiler; bugünkü Tunus’ta egemen olmuş İslâm hanedanıdır. Başkentleri Kayrevan (800-909) idi. Hanedanın kurucusu olan İbrahin bin Aglep, 800′ de Abbasi Halifesi Harun ür-Reşit‘ten 40 bin dinar vergi karşılığında İfrikiyye’nin (bugünkü Tunus) yönetimini aldı. İfrikiyye başkent Bağdat’a çok uzak olduğundan Abbasiler Aglebilere fazla karışamıyorlardı. Aglebiler, ilk dönemlerinde Harici Mezhebi’nden olan Berberilerin başlattığı ayaklanmaları bastırdılar. Hanedanın üçüncü emiri olan I. Ziyadettulah, 827’de Sicilya’yı Bizans İmparatorluğu’nun elinden almak için harekete geçti. 840’ta adanın üçte biri fethedildi.

Aglebiler, Berberi halkına karşı emirliklerinin sınırlarında anlaşmak zorunda kaldılar ve bu amaçla , Orta Doğu’dan gelen Arap göçmenlerin düzenli dalgalar halinde yerleşmesini kolaylaştırdılar, korudular ve geliştirdiler, yüzlerce sınır savunması (ribat) kurdular.

Aglebiler emirlerinin hükümeti altında, Akdeniz’in Hıristiyan kıyılarının yağma ve fethi deniz seferleri İfriquiya’dan terfi ettirildi . İlk hedefi Sicilya adasıydı . Mevcut rekabetlerden yararlanarak, Bizanslı bir komutan olan Messinalı Euphemius’un yardım çağrısına cevap verdiler ve Mazara (827) ve Palermo’yu (831) fethettiler. Yavaş yavaş adanın geri kalanının kontrolünü ele geçirdiler ve sonunda 878 yılında Syracuse’u aldılar. Müslümanların Sicilya’yı Fethi Bizans Hıristiyan garnizonlarının şiddetli direnişi ve Arap aşiret reislerini karşı karşıya getiren rekabetler sonucunda yetmiş beş yıl sürmüştür. 902 yılında son Bizans konumu, Taormina kasabası olan Aglebilerin eline geçti. Ancak, Sicilya merkezli güçlerin kontrolünü yavaş yavaş kaybettiklerinden ve yeni bir hanedan olan Kalbid hanedanı, Sicilya’yı Ifriquiya’nın etkisinden ayırarak Aghlabid iktidarına karşı ayaklandıklarından fetihten pek hoşlanmadılar.

Ayrıca Malta adasını ( 868 ) ele geçirdiler ve Sardinya’yı haraç haline getirdiler ve bu sayede Aghlabidler 9. yüzyılın sonunda Batı Akdeniz’in efendisi oldular. Yağma seferlerine gelince, İtalya’ya odaklandılar. Taranto, Brindisi’yi yağmaladılar, Bari’yi fethettiler (841) ve Tiber nehrinden yukarı çıkarak Roma’nın kenar mahallelerini yağmaladılar (846). Ostia Savaşı’nda mağlup olmalarına rağmen Montecasino, Subiaco ve Tivoli’yi yağmalamaya devam ettiler. Papa John VIII bile onlara haraç ödedi.

Bu kazançlarla önemli imar işleri gerçekleştirdiler: Kayruan camii , ona son görünümünü veren önemli reform ve genişletmelere maruz kaldı, 3 Romalılardan miras kalan hidrolik sistemler iyileştirildi ve elde edilen ganimetler ile şehirler süslendi.

Ahmed Abú İbrahim (856-863) hükümeti sırasında, Ifriquiya emirliği doruk noktasına ulaştı: Monastir , Susa vb. gibi iki binden fazla ribat veya kale inşa edildi ve El Abbasiyya ve Raqqada gibi çeşitli saray konutları . Ifriquiya, önemli yağışlı ve sulu tarımı sayesinde ekonomik bir güç haline geldi. Roma İmparatorluğu zamanında, ( Afrika eyaleti , Vandalların Kartaca’ya gelişine kadar Roma’nın tahıl ambarıydı ). İfriquiya ayrıca İslam dünyası, Bizans ve İtalya arasında özellikle kazançlı ticarette bir odak noktası haline geldi.köle ticareti . Kairouan, Mağrip’te , özellikle İslami teoloji ve hukuk alanlarında, İslami öğrenmenin önemli bir merkezi haline geldi . Aynı zamanda şairler ve diğer sanatsal tezahürler için bir buluşma yeriydi.