Agustin de Iturbide kimdir ve ne yapmıştır? Agustin de Iturbide hayatı, biyorafisi, askeri kariyeri hakkında bilgi.
Agustin de Iturbide
Agustin de Iturbide; I. Agustin (1822-23) olarak da bilinir (d. 27 Eylül 1783, Valladolid [bugün Morelia] – ö. 19 Temmuz 1824, Padilla, Meksika).»Meksika’da bağımsızlık hareketinin tutucu kanadına önderlik eden ve bağımsızlıktan sonra kendisini Meksika imparatoru ilan eden askeri şefdir.
İspanyol sömürgelerindeki varlıklı kesimlerden gelen birçok genç gibi orduya girerek 1797’de Valladolid eyalet alayında subay oldu. 1810’da Meksika bağımsızlık mücadelesinin önderlerinden papaz Miguel Hidalgo y Costilla’nın kurduğu devrimci orduda görev alması için yapılan öneriyi reddetti ve kralcılara katıldı. Hidalgo y Costilla’nın öldürülmesinden sonra bağımsızlık hareketinin önderliğini üstlenen José Maria Morelos komutasındaki devrimci kuvvetlerin Valladolid’e düzenledikleri saldırıyı püskürterek ayaklanmacılara ezici bir darbe indirdi. Bu başarısı karşılığında Guanajuato ve Michoacân askeri bölgesinin komutanlığına atandıysa da yetkilerini kötüye kullandığı gerekçesiyle 1816’da bu görevden uzaklaştırıldı.
1820’ye gelindiğinde Meksika’daki radikal bağımsızlık hareketi neredeyse bütünüyle bastırılmıştı. Hidalgo gibi Morelos da yakalanarak idam edilmiş, General Vicente Guerrero komutasındaki gerilla çetelerinin etkinlik gösterdikleri yerler dışında kralcılar bütün ülkede denetimi sağlamıştı. Ama tam bu sırada İspanya’da gerçekleşen darbe sonucunda liberal bir anayasa yürürlüğe kondu. Bunun Meksika’da da benzer gelişmelere yol açmasından çekinen geçmişin koyu kralcı tutucuları, çözümü İspanya’dan bağımsızlığın ilan edilmesinde görüp derhal harekete geçtiler. Ordunun başına geçen Iturbide, komutasındaki birliklerin Guerrero’nun gerilla çeteleriyle Iguala’da birleşmesinin ardından, 24 Şubat 1821’de Iguala Planı olarak bilinen eylem planını açıkladı. Derhal bağımsızlığın ilan edilmesini, İspanyollarla Kreoller (Amerika’daki İspanyol sömürgelerinde doğmuş İspanyollar) arasında eşitliğin sağlanmasını ve Katolikliğin tek din olarak kabul edilip bütün öteki dinlerin yasaklanmasını öngören bu eylem programını uygulamak üzere kurulan ordu kısa sürede bütün ülkeyi denetimi altına aldı. İspanya kralının yeni temsilcisi Juan O’Donoju’nun Ağustos 1821’de Meksika’nın bağımsızlığını tanıyan Cordoba Antlaşması’nı imzalamasıyla Meksika’daki İspanyol egemenliği son buldu.
Iturbide’nin bağımsızlıktan sonra Guerrero ve yandaşlarını yönetimden uzaklaştırması bağımsızlık mücadelesine katılan güçler arasındaki birliğin parçalanmasıyla sonuçlandı. Öte yandan 1 Ağustos 1822’de taç giyerek kendisini Meksika imparatoru ilan eden Iturbide, ülkede düzen ve istikrarı sağlayamadığı gibi. aşırı müsrifliği ve keyfi uygulamalarıyla da kısa sürede bütün siyasal çevreleri karşısına aldı. Sonunda Antonio Löpez de Santa Anna’nın önderliğinde birleşen muhalefetin baskısı sonucunda tahttan çekilerek (19 Mart 1823) ülkeden ayrılmak zorunda kaldı. Bir süre İtalya ve İngiltere’ de kaldıktan sonra, kongrenin hakkında ölüm kararı aldığını bilmeden 1824’te Meksika’ya döndü. 15 Temmuz’da tutuklanarak dört gün sonra idam edildi. Birçok tarihçinin, yalnızca kendi çıkarlarını düşünen bir serüvenci olarak değerlendirdiği Iturbide, Meksika’daki tutucu çevreler ve Katolik Kilisesi tarafından bağımsızlık mücadelesinin en büyük kahramanı olarak kabul edilir.
