Ahmet Refik Altınay kimdir? Tarihçi yazar Ahmet Refik Altınay’ın hayatı, biyografisi, kitapları ve eserleri hakkında bilgi.
Ahmet Refik Altınay
Ahmet Refik Altınay; yazardır (İstanbul 1880-ay.y.1937). Harbiye’yi birincilikle bitirdiği yıl (1898) yaşının küçüklüğünden ötürü kıtaya gönderilmedi, askeri okullarda öğretmenliğe atandı, uzun yıllar Almanca ve tarih dersleri okuttu. Göz rahatsızlığı yüzünden emekliye ayrıldıysa da Balkan Savaşı sırasında yüzbaşı rütbesiyle yeniden askere alındı (1913).
Askeri Sansür yönetiminde ve arşivde çalıştı. Savaş sonunda yeniden emekliye ayrılınca (1918) Darülfünunda öğretim görevi üstlendi, Tarih Encümeni Başkanı oldu (1924), üniversite reformunda profesörlüğüne son verildi (1933), son yıllan darlık içinde geçti, Bilim disipliniyle değil, bilgiler derleyici yöntemiyle çalıştığı tarih alanında gazete okurlarına ilginç gelecek konular seçimiyle dikkati çekti. Özellikle Osmanlı tarihinin ayrıntılarına inerek tarihsel roman türüne canlı bir hava getirdi, dergi ve gazetelerdeki inceleme, makale, söyleşi, yaşam öyküsü türlerindeki verimli yazılarıyla sevilen bir yazar oldu.
Başlıca eserleri: Lâle Devri (1912), Tarih-i Umumi (6 cilt, 1910-1912), Köprülüler (1912), Onuncu Asr-ı Hicride İstanbul Hayatı (1914), Kadınlar Saltanatı (4 cilt, 1914,1923), Tarihi Simalar (1914), Hicri Onikina Asırda İstanbul Hayatı (1921), Âlimler ve Sanatkârlar (1922), Bizans Karşısında Türkler (1927), Hicri Onbirinci Asırda İstanbul Hayatı (1931), Turhan Valide (1931), Tarih ve Müverrihler (1932), Anadolu’da Türk Aşiretleri (1930) vb.
Kaynak – 2
Ahmet Refik Altınay (d. 1880, İstanbul -ö. 10 Ekim 1937, İstanbul), geniş okuyucu kitlelerinin tarihe ilgi duymasında etkili olmuş tarihçi yazar.
Abdülaziz’in vekilharcı Ürgüplü Ahmed Ağa’nın oğludur. 1898’de Harbiye Mekte-bi’ni bitirdi. Aynı yıl Askeri Rüşdiye’de coğrafya öğretmenliğine atandı. 1902’de Harbiye Mektebi’nde Fransızca öğretmeni oldu. Bu dönemde Tercüman-ı Hakikat ve II. Meşrutiyet’ten sonra Millet gazetelerinde başyazarlık yaptı. Balkan Savaşı’ndan sonra emekliye aynldıysa da, 1914’te yüzbaşı rütbesiyle yeniden askere alındı ve askeri sansür müfettişliğine getirildi. I. Dünya Savaşı’ndan sonra ikinci kez emekliye ayrılarak Darülfünun’da Osmanlı tarihi okutmaya başladı. Öğretim üyeliğini 1933 Üniversite Reformu’na değin sürdürdü. 1925’te Tarih-i Osmani Encümeni’nin devamı olan Türk Tarih Encümeni başkanlığına getirildi, daha sonra bu kurulda üye olarak da çalıştı.
Altınay’ın ikdam gazetesinde tefrika edilen Lâle Devri, Tarihi Simalar gibi yapıtlarından başka, başta Yeni Mecmua olmak üzere Hayat, Harb, Türk Tarih Encümeni ve Edebiyat Fakültesi dergilerinde yazıları, incelemeleri yayımlandı. Özellikle II. Meşrutiyet’ten sonra ünü yayıldı. Tarih konularına ilgi çekmek amacıyla olayları, dönemleri, kişilikleri yalın bir dille anlattı, bilimsel yapıtlarından çok bu tür popüler tarih kitaplarıyla tanındı. Yüzden fazla kitabı yayımlanmış olan Altınay’ın başlıca yapıtları arasında Tarih Sahifeleri (1909), Büyük Tarih-i Umumi (1912, 6 cilt), Köprüler (1915, 2 cilt), Tarihi Simalar (1915), Lâle Devri (1915, yb 1932, 1973), Felaket Seneleri (1916), Memalik-i Osmaniyede Demirbaş Şarl (1916), Kadınlar Saltanatı (1916-23, 4 cilt), Memalik-i Osmaniyede Kral Rakoczi ve Tevabii (1917), İstanbul Hayatı (1917-32, 4 cilt), Türkiye Tarihi (1923), Alimler ve Sanatkârlar (1924, yb 1980), Türkiye Mülteciler Meselesi (1926), Samur Devri (1927), Anadoluda Türk Aşiretleri (1930), Eski İstanbul (1931), Türk Mimarları (1932, yb 1977) sayılabilir. M. Gökman’ın Tarihi Sevdiren Adam, Ahmed Refik Altınay (1978) adlı bir incelemesi vardır.
Kaynak – 3
ALTINAY, Ahmet Refik (1881-1937), Tanınmış tarihçilerimizdendir. İstanbul’ da doğdu. Beşiktaş Askeri Rüştiyesi ve Kuleli Askeri İdadisinde okudu. 1898 de Harbiye’den piyade olarak birincilikle mezun oldu. Bir zaman askeri okullarda Almanca ve tarih dersleri okuttuktan sonra kıta hizmetine geçti. Balkan harbinden sonra, yüzbaşı iken, gözlerindeki bozukluk yüzünden emekliye ayrıldı. 1918 de Darülfünun’a Osmanlı Tarihi profesörü oldu. 1933 e kadar bu vazifede kaldı. Hayatının son yıllarını tamamen yazıya veren Ahmet Refik Tarih-i Osmani Encümeni, Tarihi Vesikalar Tasnif Komisyonu üyeliği gibi ilmi vazifelerde de bulundu. «Demirbaş Şarl» adlı eserinden ötürü 1918 de İsveç ve Karelin Cemiyeti adlı bîr tarih cemiyetinden de on bin kron ödül kazanmıştır.
Muhtelif gazete ve mecmualarda devamlı tarih yazıları yazan Ahmet Refik ilmi incelemeleri yanı sıra tarihi halka sevdirecek şekilde makaleler, sohbetler, romanlar yazmıştır. Ayrıca şiir ve şarkıları da vardır ki bunları «Gönül» adlı bir kitapta toplamıştır.
Eserleri:
Sahaif-i Muzafferiyat-ı Osmaniye; Meşhur Osmanlı Kumandanları; Büyük Tarih-i Umumi (6 cilt, tamamlanmamıştır), Geçmiş Asırlarda Türk Hayatı Serisi (16 kitap), Tarihi Simalar; Kabakçı Mustafa; Laleli Devri; Köprülüler (2 cilt); Tesavir-i Rical; Felaket Seneleri; Kadınlar Saltanatı (4 cilt); Sultan Cem; Sokollu, Alimler ve Sanatkarlar; Bizans Karşısında Türkler; Samsun Devri; Lady Montague’nün Şark Mektuplara; Hoca Nüfuzu; Türk Mimarları; Baltacı Mehmet Paşa; Fatih Sultan Mehmet ve Ressam Bellini; Bizans İmparatoriçeleri; Prusya Nasıl Yükseldi; Ocak Ağaları; Mimar Sinan; Türkiye Madenleri; İstanbul Hayatı (4 cilt); Kıral Demirbaş Şarl; Lamartine; Mülteciler Meselesine Dair; Gönül (Şiirler, şarkı güfteleri)
