Akdeniz Bölgesi’nde gerçekleşen ekonomik faaliyetler nelerdir? Akdeniz Bölgesi’nde tarım, hayvancılık, sanayi vb. hakkında bilgi.
Akdeniz Bölgesi Ekonomik Faaliyetler
TARIM
Akdeniz Bölgesi’nde halkının en önemli geçim kaynaklarından biri tarımdır. Özellikle bölgenin iç kesimlerinde en önemli geçim kaynağıdır. Tarım, kıyı kesimde ise Antalya Bölümü’nde turizm, Adana Bölü-mü’nde sanayi ile birlikte en önemli geçim kaynağıdır.
Bölgede tarım üzerinde etkili olan başlıca faktörler şunlardır:
***Yüzeyşekillerinin dağlık olması tarım alanlarının dar olmasına neden olmuştur.
***Karstik arazinin yaygın olması yüzey sularının yeraltına sızmasına, bu nedenle kimi tarım alanlarında istenilen verimin alınmamasına neden olmuştur.
***Yüzey şekillerinin engebeli olması tarım alanlarının parçalı olmasına ve tarım alanlarında makine kullanımının güç olmasına neden olmuştur.
***Yaz mevsiminin sıcak ve kurak geçmesi, tarımda sulamayı zorunlu kılmıştır. Sulama yapılamayan alanlarda kuru tarım ürünleri üretilir ve nadas yöntemi uygulanır.
***Kış mevsiminin ılık geçmesi ve don olayının nadiren görülmesi kış ılıklığı isteyen muz, turunçgiller, zeytin gibi tarım ürünlerinin yetiştirilebilmesine, seracılık faaliyetlerinin yoğun olarak yapılmasına ve turfandacılığın gelişmiş olmasına neden olmuştur.
***Kış mevsiminin ılık geçmesi bu mevsimde de tarım yapılmasına, bu nedenle de bir tarım alanında yılda birden fazla ürün yetiştirilmesine imkan vermiştir.
Bölgede yetiştirilen başlıca tarım ürünleri ve yetiştirildiği alanlar şöyledir:
Buğday:
Bölgenin tüm tarım alanlarında üretim yapmak mümkündür. İç tarım alanlarının en önemli ürünü, kıyı tarım alanlarının ise ikinci ürünüdür. Örneğin Çukurova’da pamuktan sonra ekilir.
Pirinç:
Bölgede çok az üretimi yapılır. Amik Ovası’nda, Çukurova’nın bataklık alanlarında ve Kahramanmaraş çevresinde üretilmektedir.
Pamuk:
Bölge içinde en fazla üretildiği yer Çukurova’dır. Tüm kıyı ovalarında yetiştirmek mümkündür. Seracılık, turunçgil tarımı vb. tarım ürünlerinin üretiminin yaygınlaşmasıyla pamuk ekim alanları daralmıştır.
Tütün:
En fazla üretim Göller Yöresi’nde yapılır.
Gül:
Isparta en önemli üretim merkezidir.
Haşhaş:
Göller Yöresi’nde devlet kontrolünde üretilir.
Anason:
Türkiye’de en fazla üretim yapılan Bölge Akdenizdir. Göller Yöresi üretim merkezidir. (Burdur)
Zeytin:
Bölge kıyılarında 800 – 1000 m yükseltiye kadar oluşan yerler zeytin üretmek için elverişlidir. Zeytinin yapısından dolayı bu alanlarda daha çok seracılık ve turunçgil tarımı yapılır. Bu nedenle zeytin üretiminde üçüncü sıradadır.
Turunçgil:
Bölgenin kıyı kesiminin en önemli tarım ürünlerindendir. Kış ılıklığı istediği için tüm Akdeniz kıyılarında üretimi yapılabilir. Türkiye üretiminin % 85 kadarı Akdeniz Bölgesi’nden sağlanır.
Muz:
Türkiye’de sadece Akdeniz Bölgesi’nde (Alanya, Anamur Ovası) üretimi yapılır. Tropikal iklim bölgesi ürünüdür. Yetişmesi için kış mevsiminin sıcak olması gerekir.
Bölgede üretilen soya fasülyesi, mısır, yerfıstığı, susam gibi tarım ürünlerinde Türkiye’de birinci sırada gelir. Bu ürünler en fazla Çukurova’da yetiştirilir.
Türkiye’de seracılığın ve turfandacılığın en fazla yapıldığı bölge Akdeniz’dir. Bunun en önemli nedeni kış mevsiminin ılıman geçmesidir. Seracılık tüm Akdeniz kıyılarımızda yapılmakla beraber en fazla da Mersin -Antalya kıyı şeridinde yapılır.
HAYVANCILIK – ORMANCILIK
Arazinin dağlık olması ve bu dağların makiliklerle örtülü olması kıl keçisinin doğal olarak beslenmesine neden olmuştur. Koyun ve büyükbaş hayvan besiciliği kıl keçisine göre daha az yapılır. Hayvancılık daha çok yaylacılık şeklindedir. Hayvanlar ilkbahar başında yaylalara çıkarılır. Sonbahar sonuna kadar yaylalarda otlatma yapılır.
Uzun bir kıyıya sahip olmasına rağmen balıkçılık çok az yapılır. Türkiye’de en az balık avlanan kıyı bölgesidir. Bölgenin batı kesimlerinde arıcılık önemli bir geçim kaynağıdır. Büyük şehirlerin çevresinde kümes ve ahır hayvancılığı yapılır.
MADENLER
Krom:
Adana, Fethiye, Acıpayam yöresinde çıkarılır.
Boksit:
Konya (Seydişehir), Antalya (Akseki) çıkarıldığı alanlardır. Türkiye boksit üretiminde ilk sırada gelir.
Kükürt:
Isparta Keçiborlu’da yatakları vardır. Üretim durmuş durumdadır.
Demir:
Adana – Maraş arasında çıkarılır.
SANAYİ
Akdeniz Bölgesi’nde Adana Bölümü sanayinin en fazla geliştiği bölümdür. Adana Bölümü’nde dokuma, kağıt, gıda, kimya, çimento, tütün, tarım araçları, petro -kimya, demir-çelik ve madeni eşya fabrikaları vardır. Adana Bölümü içinde ulaşım daha kolaydır. Silifke’den İskenderun’a kadar kıyı boyunca ve ayrıca Çukurova’da yerşekillerinin düz olması nedeniyle ulaşımı engelleyen bir etken olmaması komşu bölgelerle olan bağlantısını Antalya Bölümü’ne göre daha kolay olması gibi nedenlerle sanayi Adana Bölümü’nde daha fazla gelişme göstermiştir.
Antalya’da ferro – krom, yağ; Isparta’da gülyağı, çimento, Burdur’da şeker fabrikası, çimento fabrikası bu bölümün başlıca sanayi kuruluşlarıdır.
ULAŞIM VE TİCARET
Bölgede dağların kıyıya paralel uzanması kıyı ile iç kesim arasında ulaşımın belirli geçitlerden yapılmasına neden olmuştur. Bu geçitlerin başlıcaları şunlardır:
Çubuk***Antalya’yı Göller yöresine bağlar.
Sertavul*** Silifke’yi İç Anadolu’ya bağlar.
Gülek***Çukurova’yı İç Anadolu’ya bağlar.
Belen*** İskenderun’u Antakya, Suriye ve Güneydoğu Anadolu’ya bağlar.
Kıyı ile iç kesim arasında ulaşımın zor olması kıyının hinterlandının dar olmasına neden olmuştur. Ancak bu özellik Antalya Bölümü için geçerlidir. Adana Bölümü’nün kıyı kesiminin çok büyük bir delta ovası (Çukurova) ile kaplı olması, komşu bölgelerle daha kolay ulaşım yapılabilmesi, ayrıca İskenderun Körfezi’nin petrol boru hatlarının sona erdiği bir yer olması bu bölümde hinterlandın daha geniş olmasını sağlamıştır.
Bölgede Antalya Bölümü kıyılarında demiryolu ulaşımı yoktur. İç kesimde yer alan Burdur, Isparta ve Eğirdir’de demiryolu ulaşımı yapılabilmektedir. Adana Bölümü’nde ise demiryolu ulaşımı yapılabilmektedir. Dalaman, Antalya ve Adana hava limanları çok işlek bir hava trafiğine sahiptir. Mersin Taşucu, İskenderun, Antalya ve Alanya’da da limanlar bulunmaktadır. Yumurtalık, Mersin, İskenderun ve Antalya limanları ülkemizin önemli ithalat ve ihracat limanlarıdır. Antalya Bölümündeki Alanya, Antalya, Kaş ve Fethiye’de turizm amaçlı yat limanları bulunmaktadır.
TURİZM
Bölgede turizm çok canlıdır. Turizm etkinlikleri çeşitlidir. Turizmin gelişmiş olmasında fiziki ve beşeri faktörler rol oynamıştır.
Kıyı kesimde görülen Akdeniz İklimi’nde yazların sıcak ve kurak olması, yaz mevsimi koşullarının uzun süre yaşanması, denizin kirletilmemiş olması bölgenin en batısından Mersin Körfezi’ne kadar olan alanda deniz turizmi için çok elverişli ortam sunar. Mersin Körfezi’nden doğuya doğru sanayi atıklarından dolayı deniz turizmi yapılamamaktadır.
Bölgede denizin yanında şelaleler, mağaralar, ormanlar, dağlar gibi doğal güzelliklerde turizmi canlandırmaktadır. Bölgenin karstik arazi yapısı üzerinde mağaralar, şelaleler, kanyonlar, obruklar oluşmuştur.
Antalya’daki Saklıkent kayak merkezi ile bölgenin birçok yerindeki ilkçağdan günümüze kadar bölgede kurulan medeniyetlere ait tarihi eserler (Aspendos, Kleoparta Kapısı, Kaya Mezarları, Kız Kalesi, Camiler, Kaleler…), bölgenin turizm potansiyelini arttırmıştır.
Bölgedeki Dalaman ve Antalya hava limanları turizm açısından çok büyük bir önem taşımaktadır.
Bölgede düzenlenen şenlik, festival ve yarışmalarda bölge turizminin gelişmesini sağlamaktadır.
