Akdeniz Bölgesi’nin nüfusu, geçim kaynakları, tarım ürünleri nelerdir? Akdeniz Bölgesi ekonomisi, toplumsal yapısı, endüstrisi ve turizmi hakkında bilgi.
Akdeniz Bölgesi Ekonomisi ve Toplumsal Yapısı
Nüfusu
Akdeniz Bölgesi’nde nüfus yoğunluğu bölge içinde eşit dağılım göstermez. Hızlı bir kentleşme süreci içinde olan Adana ve Hatay gibi illerde nüfus yoğunluğu, Teke, Taşeli ve Toroslar gibi yörelere oranla oldukça yüksektir. Nüfusun yoğunlaştığı bu bölgelerden Adana’da kent nüfusunun toplam nüfusa oranı (% 64.5) Türkiye ortalamasının (% 53) üzerindedir.
Bölgenin en büyük endüstri ve ticaret merkezi olan Adana’ya her yıl Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’dan çok sayıda insan göç eder. Bunların önemli bir bölümü de sürekli olarak kalmayı amaçlar. Akdeniz Bölgesi’nde ekonomik etkinliğin temelini tarım oluşturur. Çalışan nüfusun çoğunluğu tarımla uğraşır. Bütün Türkiye’de tarımdan elde edilen gelirin en yüksek olduğu bölgelerin başında gelir. Ancak, bu gelirde tahılın payı yüksek değildir. En yüksek payı endüstri bitkileri ve bahçe ürünleri alır.
Akdeniz Bölgesi’nde Tarım
Toplam tarım alanı, bölge yüzölçümünün % 24’ünü (1.884.000 hektar) kaplar. Bu alan içerisinde tahıl 1.262.000 hektarlık yer tutar (buğday 970.000 hektar, arpa 215.000 hektar). Baklagillerin toplam ekim alanı 168.500 hektar olup en çok nohut, mercimek ve fasulye ekimi yapılır. Endüstri bitkilerinin ekim alanı 313.500 hektardır. Bu alan Türkiye endüstri bitkileri ekim alanının % 27’sini oluşturur. En çok pamuk olmak üzere, susam ve yer fıstığı gibi tarla ürünleri ekilir. Türkiye’de pamuk ekimi yapılan alanların % 50’si (290. 000 hektar), yer fıstığının % 91’i (240. 044 hektar), susamın % 12’si (11.800 hektar) Akdeniz Bölgesi’ndedir.
Kaynak: pixabay.com
Bölgede sebzecilik ve meyvecilik de önemli ekonomik etkinlikler arasındadır. Sebze ekim alanı, 131.000 hektarla Türkiye’nin toplam sebze ekim alanının % 21’ini oluşturur. Sebzecilikte turfanda üretim kıyılarda, özellikle Çukurova ve Antalya’da gelişmiştir, iklim ve toprak yapısının elverişli olması nedeniyle her tür sebze ve meyve üretimi yapılır. Meyve üretiminde turunçgiller ilk sırayı alır. Bölge, 13.683. 000’den fazla meyve veren ağaç sayısıyla Türkiye’nin turunçgil potansiyelinin % 74’ünü oluşturur. Bölgenin iç kısımlarında (Gaziantep) zeytin üretimi yapılır. Türkiye’de meyve veren toplam zeytin ağacının % 15’i (11.536. 000) bu bölgededir. Üzüm bağları da bölge topraklarında geniş bir alana (İçel, Gaziantep, Kahramanmaraş) yayılır (120.000 hektar, Türkiye üretiminin % 20’si).
Hayvancılık
Akdeniz Bölgesi’ndeki bitkisel üretimde verimliliği artıran yüksek teknoloji düzeyi, hayvancılıkta yerini geleneksel ve ilkel yöntemlere bırakır. Bu nedenle hayvancılık pek gelişme göstermemiştir. Büyük oranda küçükbaş hayvanların beslendiği bölgede, en çok kılkeçisi beslenir. Koyun ve sığır daha azdır. Tiftik keçisi ise yok denecek düzeydedir. Bitkisel üretimden elde edilen gelirin hayvancılıktan elde edilen gelire göre çok yüksek olması, hayvancılıkla uğraşan göçerlerin hayvancılığı bırakıp toprakla uğraşmalarına, hayvan sayısında ve yetiştirimindeki gerilemeler, hayvansal ürünlerin üretimine de yansımakta ve bölgenin hayvansal ürün toplamı Türkiye genelinde öteki bölgelerin hayvansal ürün toplamından daha düşük olmasına yol açmaktadır.
Kaynak : pixabay.com
Endüstri
Cumhuriyet sonrasında başlayan endüstrileşme çabaları, özellikle Adana ve çevresinde yoğunluk kazandı. Tarım alanında olduğu gibi endüstri alanında da toplam üretimde en büyük pay Adana ve yöresinindir. Yapım endüstrisi, bütün çeşitliliğiyle büyük çapta Adana Bölümü’nde yer alır. Petro-kimya, pamuklu ve sentetik dokuma, çimento, bitkisel yağ, tütün-tütün işleme, konserve, sabun, deterjan, besin ve içki, tarım gereçleri, madeni eşya ve metalürji başlıca endüstri dallarıdır. Tarım, endüstri etkinlikleri ve ticaretle zenginleşen bu bölge, aynı zamanda Türkiye düzeyinde önemli bir sermaye birikim alanıdır.
Türkiye’de özel kesime ait birçok yatırımlarda Adana Bölümü’nün sermayesi vardır. Antalya Bölümü’nde besin endüstrisi kolları (yağ, besin, konserve), pamuklu dokuma, elektro metalürji, orman ürünleri, lastik ve madeni eşya, çırçır, sabun, Hatay’da demir-çelik, montaj, kimya, dokuma, madeni eşya, deri işletmeciliği, yağ ve sabun, yağ ve gübre; Kahramanmaraş’ta pamuklu dokuma, çırçır, iplik, besin, yapı gereçleri; Burdur’da besin endüstrisi kolları (şeker, süt, un, et), tarım araçları ve halıcılık başlıca endüstri etkinlikleridir.
Yeraltı Zenginlikleri
Yeraltı kaynakları çeşitlilik göstermesine karşın, rezervler fazla zengin değildir. Krom, manganez, demir (Fethiye), kükürt (Keçiborlu), boksit (Batı Toroslar), barit (Kahramanmaraş) başlıca madenlerdir.
Kaynak : pixabay.com
Turizm
Akdeniz Bölgesi’nde tarihsel ve doğal yapı zenginliği bölgeyi turizm etkinliklerinin yoğunlaştığı bir merkez konumuna getirmiştir. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin geldiği bölgede turizm günümüzde önemli bir ekonomik etkinlik, özellikle kıyılarda yaşayan halkın en önemli gelir kaynaklarından biri durumundadır. Son 6-7 yıl içinde çok sayıda beş yıldızlı otel, motel ve tatil köylerinin açılışı, yerli-yabancı turist sayısını milyonların üzerine çıkarırken doğal güzelliklerin bozulması, deniz kirliliği gibi çevre sorunlarını gündeme getirmiştir. Akdeniz Bölgesinin ulaşımında Mersin ve İskenderun limanlarının büyük payı vardır.
Adana Ovası’nın limanı konumundaki Mersin Limanı, İçel’deki petrol rafinerisi nedeniyle etkinliğini artırmıştır. İskenderun Limanı, Irak ve güneydoğu petrollerinin kıyıya indiği liman olup son yıllarda Mersin Limanı ile birlikte Akdeniz’de yapılan dışalım ve dışsatım etkinliklerinin yoğunlaştığı iki ticari merkezden biridir. Kuzey Irak’tan boru hattıyla Yumurtalık’a ulaştırılan ham petrol, yabancı ülkelere Yumurtalık Limanı’ndan gönderilir. Batı kesiminde yer alan Fethiye, Alanya, Antalya limanları ise turizm açısından önem taşır. Bölgenin, Türkiye’nin tüm bölgeleriyle karayolu, büyük yerleşim merkezleriyle havayolu bağlantısı vardır.
