Akkoyunlular Devleti Ne Zaman ve Kim Tarafından Kurulmuştur? Akkoyunlular Tarihi

0
Advertisement

Akkoyunlular devleti ne zaman ve kim tarafından kurulmuştur? Akkoyunlular Devletinin tarihi, yıkılışı, hakkında bilgi.

Akkoyunlular Devleti Hakkında Bilgi

AKKOYUNLULAR, Doğu Anadolu’da XV. yüzyılda kurulmuş bir Türk devletidir. Sınırları en geniş zamanında kuzeyde ve doğuda Kafkasya’dan başlıyor, Hazar Denizi kıyısı boyunca Horasan ve Siistan Hanlığına dayanıyordu, güney ve güney-batıda Basra Körfezi kıyıları boyunca uzayıp, Mezopotamya’yı içine alarak Fırat nehri kıyılarını kaplıyordu.

Akkoyunlular Devleti

Akkoyunlular Devleti Haritası

Bazı tarihçilere göre devletin kurucusu olan Akkoyunlu oymağı XIII. yüzyılın sonlarında Karakoyunlularla birlikte Anadoluya göçtüler. Bu iki oymak yerleştikleri topraklarda Selçuk ve Türk-Moğol devletlerinin yıkılmasına kadar bir varlık gösteremediler. Önceleri Akkoyunluların başında Tur Ali Bey vardı. 1363’te onun ölümü üzerine yerine oğlu Fahrettin Kutluğ geçti. Kutluğ’un ölümünden sonra da onun oğlu Kara-Yölük Osman Bey Akkoyunluların başbuğu oldu. Selçuk ve Türk-Moğol devletlerinin yıkılması da bu sıralara raslar.

Kara-Yölük Osman Bey önceleri Sivas emiri Kadı Burhanettin’i sıkı bir münasebet kurduysa da, sonradan Sivas’ı almak hevesine kapıldı. Sivas üzerine yürüyerek Kadı Burhanettin’i Karabel Savaşında öldürdü. İşte Akkoyunlular asıl bu Karabel Savaşından sonra siyaset sahnesine çıktılar. Osman Bey bundan sonra güneye doğru yürüdü, Mardin, Halep ve Şam’ı aldı. Akkoyunlu devleti asıl Osman Bey zamanında kurulmuş oldu.

Ancak, Karakoyunlularla düşmanlıkları bir türlü eksilmiyor, sık sık çarpışmalar oluyordu. Bu çarpışmalardan birinde Osman Bey öldürüldü (1435). Osman Beyin ölümünden sonra Akkoyunluların başına bir aralık Ali Bey geçtiyse de çok geçmeden yerini kardeşi Hamza’ya bırakmak zorunda kaldı. 1444 te Hamza Beyin ölümü üzerine, bir müddet devam eden saltanat kavgasından sonra, Uzun Hasan (Nusratüddin Ebu Nasr) iktidarı ele alarak yirmi beş yıl hükümdarlık etti.

Akkoyunlu Devletin Büyümesi

Akkoyunlu devletinin asıl büyümesi bu hükümdar zamanına rastlar. Uzun Hasan, devleti gerçekten büyük bir imparatorluk haline getirdi, cihangirlik hevesine kapılarak Osmanlı devletine ve Mısır’a saldırdı. Osmanlılara karşı yaptığı ilk hücumlarda başarı kazanması Uzun Hasan’ın hırsını büsbütün kamçıladı. Hele bu ara, Timur’un torunlarından Ebu Said’i öldürerek Azerbaycan ve Horasan’ı alması büsbütün şımarmasına sebep oldu. O sırada Osmanlı hükümdarı olan Fatih Sultan Mehmet’i tehdit etmeye bile cesaret ederek ona «Mehmet Bey» diye başlıyan bir mektup yazdı.

Advertisement

Bu durumu hazmedemiyen Fatih Sultan Mehmet, Uzun Hasan üzerine yürüyerek onu yendi. (OtlukBeli Savaşı) Uzun Hasan bunun üzerine yayılma yönünü doğuya yönelttiyse de devletin düzeni bir daha eski halini bulamadı.

Uzun Hasanın ölümünden sonra geçen on sekiz yıl içinde devletin başına beş hükümdar geldi. Bunların sonuncusu olan Göde Mehmet’in öldürülmesi üzerine, Uzun Hasan’m torunlarından üçü ayrı ayn yerlerde hükümdarlıklarını ilan ederek devletin üçe bölünmesine sebep oldular. Bu bölünmenin sonucu olarak memlekette şiddetli bir iç savaş başladı. Bundan faydalanan Şah İsmail Safavi hücuma geçti, 1508 yılında Akkoyunlu saltanatına son verdi.

Akkoyunlu devlet düzenini kuran Uzun Hasan’dır. Devlet yönetiminin merkezini Büyük Divan teşkil eder, divanda Sahip adı verilen vezirler ve diğer yüksek rütbeli devlet memurları bulunurdu. Gene bu devirde, Osmanlı ordu teşkilatı esas tutularak 30.000 kişilik bir ordu meydana getirilmiştir.


Leave A Reply