Alem Nedir? (Dini Anlamı), Dinde Alem Kavramı Hakkında Bilgiler

0
Advertisement

Çeşitli tek tanrılı ve çoktanrılı dinlerde alem kavramı ile ilgili bilgiler. Kutsal kitaplardaki alem ve yaratılışa dair içerikler hakkında da bilgiler

islam

Alem Nedir? (Dini Anlamı)

Alem, yaratılmış olanların tümü, evren’e verilen isimdir. Varoluşa ve yaratılışa ilişkin hemen hemen bütün söylencelerde ve bunlardan kaynaklanmış olan sistemleşmiş dinsel düşüncelerde, tanrıların doğuşu (theogonie), evrenin oluşu (cosmogonie) birbirine geçmiş bir bütün oluşturur. Bütün dinlerde yaratılışa ilişkin söylence ve kıssalar yer alır. Dinsel söylencelere bakıldığında, söylencenin her zaman bir yaratılış ve varoluş içerdiği, doğaüstü varlıkların eylem ve hareketlerinin tarihinden söz edildiği, bir oluşun ya da doğuşun tanrılarla bağlantısının anlatıldığı görülür.

İnsanlığın en eski dinsel kitaplarından biri olan Rig-Veda’da “âlemin” ilk kaynağı sorunu “o zaman ne varlık, ne yokluk vardır, ne hava boşluğu, ne ötesinde gök kubbesi vardı” biçiminde konur. Alemlerin (evrenin) yaradılışını tanrısal bir oluşum olarak açıklayan söylencelerde bütün âlem ve varlıklar, hangi nitelikte olurlarsa olsunlar (tanrılar, dünya, insanlar) tek bir ilkeden, “Vahdet“ten (birlik’ten) çıkmışlardır. Âlemler kendi kendilerine oluşan ve gelişen bir farklılaşma-değişme yoluyla var olmuş değildir. Farklılaşan tek ilke kozmik âlemi kapsar; zamanla âlemler (dünya, toprak, insan ve öteki canlılar) var olur. Tanrılar (ilahlar) aynı zamanda kozmik güçlerdir.

Çok Tanrılı Dinlerde Alem

Çoktanrılı dinlerde de varoluş ve âlemlerin yaratılışı tanrılara bağlanır. Azteklerde âlemlerin ve dünyanın yaratıcıları iki kadın olan Ometecuhtli ile Omecinatl’dır, Mısır’da büyük ilah At-Osum ilk kaynak ve köktür. Hinduizmde Tanrı Varume kozmik oluşun hem bekçisi hem de kozmik oluşla (âlem-evren) aynı şey olandır. Yunan Tanrısı Zeus buyruğundaki öteki Olimpos tanrılarıyla âlemlerin ve varoluş düzeninin denetleyicisi yaratılan ve yaratandır.

Tek Tanrılı Dinlerde Alem

Giderek Tanrısallığın kozmik âlemde hem içerik (varolan, yaratılmış olan hem aşkınlık (varoluşun, yaratılmışın üstünde olmak) olduğu inancına ulaşılır. Tek tanrıcı dinler de bu düşünceler üstünde temellenmiştir. Yahudilikte Allah “aşkın“, âlem de “içkin“dir. Allah madde olmayan, beden olmayan, başlangıçsız ve sonsuz olandır. Hıristiyanlıkta “Allah cümle mahlukatı yoktan var etmiştir“. İslâmlıkta da yaratıcı Allah’tır. Kur’an’ın Bakara Suresi’nde: “O Allah ki yeryüzünde ne varsa hepsini sizin için yarattı, sonra gökyüzüne doğruldu, onu da yedi kat gök olarak yarattı” yazılıdır. İslâm din düşünürlerine göre âlemin menşei “Allah’ın kudret-i mutlakasıdır“. Alem bir çokluk (kesret) içinde birlik (vahdet)’tir. Gök ile yer arasında birçok katın (yedi gök-semavat) olmasının yanı sıra bu âlem (fani dünya ile öteki âlem/ahiret) bulunmaktadır. Ancak gözle görünen ve görünmeyen ne varsa Allah’tır. Tasavvuf düşüncesine göre âlem, Tanrı’nm nur biçiminde tecellisidir. Mutasavvıflara göre varolan beş âlem, ilahi varlığın kendi âlemi, adları, sıfatları, fiileri ve eseserleridir.

Advertisement

İslam tasavvufunun ünlü kuramı vahdeti vücud (varlığın birliği) felsefesine göre varlığı kesin olan tek şey Allah’tır (vücud-u mutlak). Daha hiçbir varlık yaratılmamışken kesin bir yokluk (adem-i mutlak) içinde yalnız Allah vardı. Allah kendi güzelliğini (hüsn-ü mutlak) görmek istedi ve yokluğa baktı, yokluk onun görüntüleriyle doldu (tecelli), bu güzellik gizli kalmasın diye “kün” (ol) dedi, “feyekün” (oldu). Onun için var olan herşey Allah’ın görüntülerinden öte bir şey değildir.


Leave A Reply