Ali Cengiz Oyunu Nedir? Deyimin Anlamı ve Hikayesi Nasıldır?

0
Advertisement

Ali Cengiz Oyunu ne demektir? Ne anlama gelir? Ali Cengiz Oyunu deyiminin anlamı ve açıklaması, hikayesi nasıldır, hakkında bilgi.

Ali Cengiz Oyunu

Ali Cengiz Oyunu

Anlamı;

Kurnazca, haince aklı durduracak iş yapmak anlamında kullanılır.

Alicengiz Oyunu doğuda halk arasında çok tanınmış bir masaldır. Masala göre bir padişah Alicengiz oyununu öğrenmek ister. Bu işi fakir bir genç üzerine alır. Oyunu bilen bir derviş vardır. Fakat bu adam oyunu öğrettikten sonra, öğrenen kimseyi öldürmektedir.

Delikanlı bu kötü kalpli dervişe çırak olur. Oyunun esası, istenilen anda istenilen kılığa girebilmenin sırrına erişmektir. Delikanlı bu oyunu dervişten bir hileyle öğrenir. Derviş onu öldürmek için peşine düşer. Delikanlı, türlü kılıklara girerek, dervişten kaçar. Sonunda sansar kılığına girip dervişi boğar, Padişaha da Alicengiz oyununun ne olduğunu öğretir. Böylece, Padişahın kızı ile evlenir.

Halk arasında «Alicengiz oyunu» deyimi kimsenin aklına gelmeyecek ustaca hile anlamına kullanılmaktadır.

Advertisement

Deyimin Hikayesi;

Kurnazca iş yapanların dalaverelerine ve akla gelmeyecek tuzaklarına Ali Cengiz oyunu denilir. “Filânca falancaya bir Ali Cengiz oyunu oynadı ki” diye başlayan cümlelerin arkasında şeytanın bile sırrını çözemeyeceği hileler, düzenbazlıklar anlatılır. Kısaca oyun oynamak, düzen yapmak demektir.

Eski zamanda bir adam gayb ilimleriyle uğraşarak istediği şekle girebilmenin sihrini keşfetmiş. Cifr, remil, falcılık, yıldız ve kıyafet ilimlerine de sahip olan bu adam, sihirbazlıkta o derece ileri gitmiş ki kendini eğlendirmek ve ahaliye marifetini göstermek üzere sık sık şekil değiştirmeye ve insanları hayrette bırakan oyunlar çıkarmaya başlamış. Bu oyunları da kendi menfaatleri için kullanmakta ve halkı aldatmakta da sınır tanımazmış. Hanımına “bahçedeki keçiyi pazara götürüp sat” deyip, sonra kendisi bahçeye gidip keçi kılığına girer, hanımı kendisini satıp parasını aldıktan sonra yine insan olup eve dönermiş.

Bu sihirbaz adamın hünerlerini kapmak, sırlarını öğrenmek isteyenler kapısında kuyruğa girip çırak olmak isterlermiş. Bu adamın bir huyu da isteyen herkese sihrini öğretmekmiş. Ne var ki marifetini her kime öğretse, işin püf noktasını öğretmeden ona bir oyun yaparak mat eder, kazara öğrenirse de onu öldürürmüş.

Mesela oyunu öğrenen kişi kanarya olsa, sihirbaz bir atmaca olup onu avlar; öğrenen ağaç olsa, sihirbaz ateş olur onu yakarmış. Bunu duyan padişah bu gidişata dur demek için tellallar çağırtıp bu düzenbazı kendi huzurunda mat edene biricik kızını vermeyi vadetmiş. Herkes bu zor sınavdan kaçarken Ali Cengiz adında çok fakir gariban bir derviş bu işe talip olmuş.

Ali Cengiz, sihirbazdan oyunu öğrenmek üzere ders almaya başlamış.

Ahmak birisi gibi davranıp kesinlikle öğrendiklerini göstermiyormuş. Bu durumda sihirbaz, Ali Cengiz’i kolay bir lokma gibi görüp oyunu en ince ayrıntısına kadar anlatmakta bir sakınca görmemiş.

Padişahın karşısında Cuma selamlığından sonra sınava çıktıkları gün Ali Cengiz bir koç kılığına bürünüp meydana gelmiş. Sihirbaz hemen kurt olmuş. Ali Cengiz su olup kurdu suda boğmak isteyince sihirbaz kendini ateşe çevirmiş. Uzun bir süre ikisi de kılıktan kılığa girmişler. Sonunda Ali Cengiz bir gül olup padişahın kucağına düşmüş. Sihirbazsa eşekarısı olup gülün üzerine konmuş. Ali Cengiz hemen darı olup yere yayılmış. Sihirbaz hemen tavuk kılığına girmiş ve darılan toplamaya başlamış. O darılan yerken Ali Cengiz arkadan bir tilki olup tavuğu boğmuş.

Advertisement

Sihirbazın cenazesinin defnedildiği gün Ali Cengiz ile padişahın kızının kırk gün kırk gece sürecek düğünleri başlamış.

Bir başka rivayete göre Moğol İmparatoru Cengiz Han askerliği kadar savaş hileleri ile de ünlüdür. Eski dilde ‘al’ hile, oyun demektir. Cengizle birleşince ‘al-i cengiz’ yani Cengiz hilesi anlamına gelir


Leave A Reply