Alüminyum Nedir? Alüminyum Elementinin Özellikleri

13
Advertisement

Alüminyum elementinin özellikleri, atom numarası, bileşikleri, periyodik cetveldeki yeri, kullanım alanları, Alüminyum elementi ile ilgili bilgi.

AlüminyumAlüminyum; Periyodik çizelgenin III A grubunda yer alır. Doğada tek bir izotopu vardır: 27Al. Altı tane radyoaktif izotopu bilinir. Meteorlarda yarılanma süresi 7,4.10^5 yıl olan radyoaktif 26Al izotobuna rastlanmıştır. Yerkabuğunda oksijen ve silisyumdan sonra en bol bulunan elementtir. Yerkabuğunun % 8.8 ‘ini oluşturur. İlkçağda bilinen bir alüminyum bileşiği olan şap, tıpta ve kumaş boyacılığında mordan olarak yaygın biçimde kullanıldı. Alüminyum elementel olarak ilk kez 1825’te Oersted ve 1827’de Wöhler tarafından saf olmayan bir toz biçiminde elde edildi.

Sembolü: Al
Atom Numarası: 13
Atom Ağırlığı: 26.9815386
Elemet serisi: Metal

Maddenin Hali: Katı
Görünümü: Gümüşü, metalik

PERİYODİK TABLO

Alüminyum; iyi bir biçimde çekilebilir ve dövülebilir. Saf alüminyum çok yumuşaktır. Özgül ısısı: 0.211 cal/gr, erime ısısı: 93 cal/gr, elektrik direnci: 0,54-l,57]n ohm/cm3. Isı ve elektriği iyi iletir. Çekme direnci: 4-8 kg/mm2, akma direnci: 1-3 kg/mm2, sertlik (hb 2,5) 12-20 kg/mm2, elastiklik mod: 7,2xl022, kg/cm2, kayma mod: 2,7×10 kg/mm, çentik darbe tokluğu: 10 kgm/ cm2, kopma uzaması (85) 30-38 %, dövülme sıcaklığı: 300-500°C, yeniden kristalleşme sıcaklığı 250-300°C, ısı kapasitesi (25°C’de) 5,82 cal/mol °C, ısı genleşme katsayısı 22,5xl06 cm/cm, ısı iletkenliği: 0,5 cal/5 cm°C, gizli buharlaşma ısısı: 2000 cal/gr, özgül ısı (100°C’de) 0,124 cal/gr, elektrik direnci (20°C’de): 2,65 mikroom/ cm, yüzey gerilimi (700°C’de): 900 dyn/cm, kristal çeşidi (KYM): kübik yüzey merkezli.

Alüminyumun yükseltgenme basamağı: +1 ve +3. Seyreltik klorür, sülfat ve nitrat asitlerinde hidrojen çıkartarak çözünür. Buna karşılık derişik nitrat asidinde pasiflik kazanarak çözünmez. Bu özelliğinden yararlanılarak değişik nitrat asidi üreten fabrikalardaki araç ve gereçler alüminyumdan yapılır. Seyreltik beyaz çözeltilerinde (örneğin sodyum ve potasyum hidroksit) hidrojen çıkışıyla birlikte alüminat oluşturarak çözünür. Nemli havada yüzeyi bir oksit filmiyle kaplanarak rengi donuklaşır. Oluşan bu oksit katmanı metale çok sıkı bir biçimde yapıştığından koruyucu etki yapar. Bu nedenle gerek metal ve gerekse alaşımları genellikle atmosfer etkilerine karşı büyük direnç gösterirler. Bu oksit katmanı ince ve renksiz olmakla birlikte uzun süre havayla temas durumunda bozularak gri bir renk alır. Bu koruyucu katmanın yapısı metalde bulunan safsızlıklar ya da alaşım oluşturan metallerin etkisiyle değişime uğrar; bu nedenle alüminyumun dış etkilere karşı dayanıklılığı bileşimiyle değişir. Alüminyumun yüzeyindeki bu oksit katmanı anotlaştırma olarak adlandırılan elektrolitik bir yöntem yardımıyla kalınlaştırılarak daha yükek bir koruma sağlanır. Bunun için alüminyum eşya, kromik asit ya da sülfat asidi içeren bir elektroliz banyosuna anot olarak asılır. Akım geçtiğinde oluşan oksijen, alüminyumun yüzeyini oksitler. Bu yolla elde edilen oksit katmanı boyanabilir ve dekoratif amaçlara uygun eşyalar yapılabilir. Alüminyum yüksek sıcaklıklarda bile buharlaşmamakla birlikte ince dağılmış tozu havada kolaylıkla tutuşur ve patlamalara neden olur.

Advertisement

Alüminyuma doğada serbest olarak rastlanmaz. Alüminyum birçok silikatlarda, killerde, değerli taşlarda bileşen olarak bulunur. Ticari açıdan en önemli filizi boksittir.

Boksit. Al2O3H2O. Bu mineral adını büyük rezervlere sahip yatakların ilk olarak bulunduğu Güney Fransa’daki Les Baux Bölgesi’nden almıştır. Boksitin bileşimi yaklaşık olarak Al2O3H2O’dur. Fakat böyle bir mineralin varlığı saptanamamış olduğundan unun diaspor Al2O3H2O ve böhmit gibi monohidratlarla jipsit (Al2O33H2O) gibi trihidratların bir karışımı olduğu sonucuna varılmıştır. Boksit, farklı miktarlarda demir (III) oksit (Fe203) titan (rutil ya da ilmenit minerali biçiminde) ve bulunduğu bölgeye özgü çeşitli mineralleri içerir. Bununla birlikte en önemli yabancı madde silisyum dioksittir (SiO2) ve cevherin işlenmesi sırasında Al2O3 kaybına neden olduğundan fazlası boksitin değerini düşürür. Boksit, özellikle kayaçların dış etkilerle aşınması sonucunda oluşmuş, artık bir topraktır. Kolay çözünen bileşenler yüzey sularının etkisiyle yıkanmış ve geriye boksit filizini oluşturan alüminyum ve demir oksitleri kalmıştır. Dış etkenlerin neden olduğu ayrışmaya en çok sel biçimindeki yağışlar yardım ettiğinden geniş boksit yatakları tropikal ve subtropikal iklim bölgelerinde bulunur. Boksitin kimyasal bileşimi oluştuğu yere ve oluşmuş olduğu kayacın bileşimine bağlı olarak büyük değişiklikler gösterir. Genellikle % 45-65 silisyum dioksit, % 2-25 demir (III) oksit ve % 14-36 oranında kristal suyu içerir. Boksitte genellikle % 3 oranında titan dioksit bulunur ve açık işletme yöntemiyle işletilirler. Yatağın üzerinde bulunabilen değersiz katmanlar kazınarak alınır. Genel olarak, boksit madeniyle işleneceği fabrika arasındaki uzaklık çok fazla olduğundan bir ön kurutma uygulanarak serbest nemi giderilir. Boksit üreten başlıca ülkeler, Fransa, Macaristan, ABD ve Jamaika’dır.

Kriyolit:Na3AlF6. Renksiz, beyaz, sarımsı ya da kırmızımsı renklerde bulunur. Sertliği: 2,5-3 Özgülağırlığı: 3. Başlıca Grönland’da bulunur. ABD (Kolorado) ve Rusya Federasyonumda (Urallar) da bulunur. Alüminyumun elektrolitik olarak elde edilmesinde önemlidir.

Korendon: Al2O3. Sertliği: 9, özgülağırlığı: 4. Renksiz, mavi, kırmızı, sarı, yeşil, mor, gri ve başka renklerde heksogonal sistemde kristallerdir. Oluşumu magmatik kökenlidir ve dünyanın çeşitli yerlerinde bulunur. Korundum adı Sanskritçe ya da Hintçeden gelir. Korendonun çeşitli metal oksitleri tarafından renklendirilmesiyle değerli taşlar oluşur.

Demir ya da titan oksitlerince koyu mavi renklendirilmiş olanına safir; krom oksitçe kırmızı renklendirilmiş olanına da yakut adı verilir. Bunların dışında çok çeşitli renkli olanları da vardır. Zımpara da başlıca korendondan oluşmuş değişik oranlarda silisyumdioksit, hematit ve magnetit içeren bir kayadır. Aşındırıcı olarak kullanılır. Bunların dışında alüminyum silikatları biçiminde ortoklas (KAlSi308), mika, kaolen, kaolinit gibi mineraller içinde de bulunur. Bu mineraller alüminyum elde edilmesi açısından önem taşımazlar.

ALÜMİNYUMUN ELDE EDİLMESİ
ALÜMİNYUM BİLEŞİKLERİ
ALÜMİNYUM ALAŞIMLARI
ALÜMİNYUMUN KULLANIM ALANLARI

Advertisement


13 yorum

Reply To #Külkedisi Cancel Reply