Amik Ovası Nerededir? Özellikleri

0
Advertisement

Amik Ovası nerededir? Amik ovasının özellikleri nelerdir? Amik ovası iklimi, yetişen ürünler ve yapısı nasıldır, hakkında bilgi.

Amik Ovası

Amik Ovası, Akdeniz Bölgesi’nin doğu kesiminde geniş düzlüktür. Batısında duvarı andırır biçimde Amanoslar uzanır. Güneybatıda Ziyaret Dağı, güneyde Suriye’deki platolar ve doğuda ise gene Suriye topraklarında yer alan Kürt Dağı ile sınırlanır. Boyu kuzey-güney doğrultusunda yaklaşık 80 km, eni ise doğu-batı doğrultusunda en geniş yerde 35 km, en dar yerde 2 km’dir. Toplam yüzölçümü 800 km2 olan ovanın denizden yüksekliği 100 m’dir. Ama kuzeye doğru artarak 200 m’yi geçer. Yükseklik ovanın doğusunda 500-600 m arasında, güneyinde ise 1.000-1.500 m arasında değişir. Batıda güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan Amanos Dağlarının yükseltisi 2.000 m’yi aşar. Ovanın tam ortasında, bugün tümüyle kurutulmuş olan Amik Gölüne ait bir çukurluk bulunur. Ova burada 80 m’ye kadar alçalır.

Amik Ovası Doğu Afrika Rift Vadisinden Ürdün ile İsrail arasındaki Gor Çukuruna kadar uzanan çok uzun bir kırık hattının en kuzey kesimini oluşturan Kahramanmaraş-Hatay Çöküntü oluğunun içinde yer alır. Bu nedenle ova, Mezozoyik (İkinci) Zaman sonunda Kretase (Tebeşir) Dönemi (y. 136-65 milyon yıl önce) ile Tersiyer (Üçüncü) Dönem başlarında, Eosen Bölümde (y. 54-38 milyon yıl önce) kırılmalar sonucu yavaş yavaş çökmüş ve daha sonra Miyosen (y. 26-7 milyon yıl önce) ve Pliyosen (y. 7-2,5 milyon yıl önce) tortulları buraya dolarak bugünkü görünümü ortaya çıkarmıştır. Üstünde yer alan akarsu sistemlerinin alüvyonları ile de örtülerek düzleşmiştir. Amik Ovasının çevresini saran dağlık kütleler, çeşitli jeolojik dönemlere ait oluşumlar sonucu ortaya çıkmıştır. Ovanın batısında, birbirine paralel sıralar halinde iki büyük kırık (fay) hattı görülür. Asıl ova düzlüğü ise, çakıl, kum ve kilden oluşan ve kalınlığı yer yer 200 m’yi geçen bir alüvyon katmanıyla kaplıdır. Ovanın kuzeyinde alüvyon bileşimi daha iri tanelidir. Antakya-Kırıkhan arasında ise birikinti konilerine rastlanır.

Ovanın sularını, Samandağı’nda Akdeniz’e dökülen Asi Irmağı ve kollan toplar. Başlıca kolları oluşturan Afrin ve Karasu çayları Amik Gölü kurutulduğundan doğrudan ırmağa katılır.

Yörede genellikle Akdeniz iklimi egemendir; yazlan oldukça sıcak ve kurak geçer. Yağışlar bahar ve kış aylarında daha fazladır. Yıllık ortalama yağış, güneyden kuzeye doğru, Amanos Dağları etekleri boyunca azalır (Antakya 1.185 mm, İslâhiye 860 mm); orta ve doğu kesimlerde ise 500-600 mm arasındadır (Kırıkhan 590 mm, Reyhanlı 533 mm). Amik Ovasının özellikle batı kesiminde, Amanos Dağları eteklerinde oldukça yoğun bir yerleşme görülür. Amik Gölünün kalıntısı olan bataklık oldukça geniş bir yer kaplar. Burada toprak verimlidir, çok çeşitli ürün yetiştirilir. Kuzeye ve kuzeydoğuya doğru daralan tepelik bölgelerde yamaçlar boyunca yerleşmelere rastlanır. Orta kesiminde nüfusun fazla yoğun olmadığı Amik Ovasında, güney ve güneydoğuya doğru yerleşmeler sıklaşır, nüfus yoğunluğunda artış gözlenir. Çevresinde bağlar ve zeytinliklerin geniş alanlar kapladığı ovada çok miktarda buğday, pamuk ve soğan ile çeşitli sebzeler yetiştirilir. Amik Gölünün kısmen kurutularak verimli tarım alanlarına dönüştürülmesinden sonra, sulu tarım ovada geniş bir alanda uygulanmaya başlamıştır. Amik Ovası yerleşme tarihi bakımından oldukça ilginç bir yöredir. 178 höyükte yapılan kazılarda, Neolitik Çağ (İÖ 8000-5500) ile İÖ 7. yüzyıl arasında, 14 yerleşme katı ortaya çıkarılmıştır. Bu arkeolojik kazılar ayrıca, Antakya, Kırıkhan, Reyhanlı gibi ovanın kenarında bulunan bugünkü yerleşmelerin, çok eski çağlardan beri adeta bir halka oluşturacak biçimde birbirleriyle birleşmiş olduklarını göstermiştir. Buralarda saray, tapınak ve benzeri birçok kalıntı da ortaya çıkartılmıştır.

Advertisement

Leave A Reply