Amortisman nedir? Amortisman ne işe yarar, hesaplanması nasıldır? Amortisman hakkında bilgi.
Amortisman Nedir? Ne İşe Yarar?
Amortisman, sabit değer maliyetinin, sabit değerin yararlı ömrüne sistematik bir biçimde dağılmasıdır. Amortisman, kullanılma, eskime ve dış etkilerle bozulma sonucunda doğan değer kayıplarını, ayrıca aynı amaç için kullanılabilecek daha etkili mal türlerinin ortaya çıkmasından kaynaklanan yarar kaybını kapsar.
Çeşitli amortisman hesaplama yöntemleri vardır. Doğrusal amortisman yöntemi ile azalan bakiyeler yöntemi en çok uygulananlardır. Doğrusal amortisman yönteminde, amortisman zamanın bir işlevi olarak kabul edilir ve sabit değerin maliyet bedeli, sabit değerin kullanılabileceği süre içinde periyodik olarak eşit miktarda azaltılarak yok edilir. Azalan bakiyeler yönteminde amortisman, sabit değerin periyodik olarak azalan muhasebe (defter) değerine sabit bir oran uygulamasıyla hesaplanır. Bu yöntem, sabit değerlerin kullanılma dönemlerinin ilk yıllarında daha çok, son yıllarında ise daha az amortisman ayrılması temeline dayanır. Üretim miktarına, çalışma saatlerine, satış miktarına, alman siparişler tutarına göre amortisman ayrılmasını öngören yöntemler de geliştirilmiştir.
Türkiye’deki vergi hukuku mevzuatına göre amortismana bağlı ekonomik değerlere uygulanacak amortisman oranları, ilgili kuruluşların da görüşleri alınarak Maliye Bakanlığı’nca saptanır. Maliye Bakanlığı amortisman oranlarını saptarken, bu değerlerin (deneyime dayanan) ortalama ömürlerini de göz önünde bulundurur. Belli iş kolları için farklı amortisman oranlan saptanır. İşletmeler, Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen oranlan aşmamak koşuluyla, amortismanları diledikleri oranlar üzerinden hesaplayabilirler. Ama bir kez uygulamaya başladıkları oranları, izleyen yıllarda değiştiremezler. Olağanüstü amortisman oranları da ilgililerin isteği üzerine Maliye Bakanlığı tarafından “Fevkalade Ekonomik ve Teknik Amortisman Nisbetleri” adı ile saptanmaktadır. İşletmelerin böyle bir istekte bulunabilmesi için amortismana bağlı sabit değerlerin, ancak doğal afetler, yeni icatlar ve zorunlu çalışma sonucunda işlevlerini kısmen ya da bütünüyle kaybetmesi gereklidir.
