Ülkeler Rehberi Andorra – Andorra ile ilgili bilgi, başkenti, ekonomisi, tarihi, bayrağı, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi
Kaynak: pixabay.com
Andorra;
- Yüzölçümü: 467.76 km2.
- Başkent: Andorra la Vella
- Dil: Katalanca, İspanyolca, Fransızca.
- Din: Hıristiyan (Katolik, Protestan), Musevi.
- Para birimi: Euro
- Başlıca kentler: Les Escaldes, St. Julia de Lorio, Encamp, La Massana, Canillo, Ordino.
Batı Avrupa’da özerk prensliktir. Devletler hukukuna göre bağımsız sayılmadığından, BM ve benzeri uluslararası kuruluşlarda, Fransa tarafından temsil edilir.
Fransa-İspanya sınırında, Doğu Pireneler’in güney eteğinde yer alan ülke topraklarının uzunluğu (kuzey-güney) 30 km, genişliği (doğu-batı) 20 km’dir. Kuzey ve doğudan Ariege Yönetim Birimi (Fransa), Doğu Pireneler, güneyden Lerida Yönetim Birimi (İspanya) ile çevrilidir.
Yüzey Şekilleri;
Yükseklikleri 1.800-3.100 m arasında değişen, yüksek dağlar, dar vadiler, boğazlar ve geçitler, yüzey şekillerini belirler. En yüksek nokta, güneybatıda Pic d’Estats ‘dır (3.138 m). Güneyde Valera Irmağı vadisi gibi 1.000 m’nin altına düşen çok az yer vardır. Valera ve Ariege, başlıca ırmaklar olup bu ırmakların tabanlarında sınırlı ölçüde tarım (patates, tütün) yapılır.
İklim;
Kara iklimi egemendir. Kuzeyde yıllık ortalama yağış tutarı 2.000 mm, güneyde 1.000 mm’dir. Kuzeyde yağış yoğunluğu, ilkbahar ve sonbahardadır. Kasımdan mayısa kadar süren kar yağışı, dağ geçitlerini ulaşıma kapatır. Güneyde iklim daha sıcak ve kurudur. Ortalama sıcaklık kışın -7°C yazın 27°C’yi bulur. Gece ve gündüz arasında ısı farkı yüksektir.
Kaynak: pixabay.com
Bitki Örtüsü ve Hayvanlar;
Ülkenin beşte ikisi orman kuşağının üstündedir. Aşağı yamaçlar çam, huş ağacı ve otlaklarla kaplıdır. Ülkedeki doğal hayvanlar geyik ve yabani tavşandır. Kurt ve vaşak soyu ortadan kalkmıştır. Irmaklar alabalık açısından zengindir.
Ekonomisi;
İkinci Dünya Savaşı’ndan önce nüfusun büyük bölümü tarımla uğraşıyordu. İkinci Dünya Savaşından sonra tarımın yanı sıra turizm de önemli bir boyut kazandı.
Bugün ülke topraklarının % 2’si eklidir. En önemli ürünler tütün ve patatestir. Verimli otlaklarda koyun, süt ineği yetiştiriciliği yapılır. Gelir vergisinin olmayışı kazançtan vergi alınmayışı, serbest döviz pazarı ve dışalımın ucuzluğu, ülkeyi girişimcilere uygun duruma getirmiştir. Devletin başlıca geliri, benzin ve tüketim mallarına konan vergilerdir. Ülke turizm, serbest pazar ve posta pulu satımından gelir sağlar.
Kaynak: pixabay.com
Tarih;
Andorra tarihinin, 9. yüzyılda, Charlemagne’ın ülkeyi Müslümanlardan geri almasıyla başladığı kabul edilir. Charlemagne’ın büyük oğlu II. Charles, Andorra Derebeyliği’ni Urgel Kontluğu’na verdi. II. Charles’dan sonra, Urgel Piskoposluğu’na bağışlandı (954). Fransız Kontu Foix, evlilik yoluyla Urgel Kontluğu’nun varisi olunca Piskoposlukla aralarında birtakım anlaşmazlıklar doğdu. Paraeage Antlaşması (1278) ile, her iki taraf da Andorra üzerinde haklar elde etti. 1589’da, Foix Kontu’nun IV. Henri adıyla tahta geçmesinden sonra, Fransız kralları, aynı zamanda Andorra Prensi olarak da hüküm sürmeye başladı.
1793’te, Fransız devrim hükümeti, Andorra’nın federal haklarını yeniden düzenledi. 1806’da Napolyon Bonapart döneminde, Andorra, İspanyollara karşı Fransız koruması istediyse de, ne Fransa ne de İspanya ile ilişkilerini tam olarak kesti. Bu ikili ilişki, Andorra’nın 20. yüzyıl Avrupası’nın karışıklıklarından uzak kalabilmesini sağladı. İspanyolların etkisiyle Birinci ve İkinci Dünya Savaşı’ndan, Fransa’nın etkisiyle de İspanya İç Savaşı’ndan uzak kaldı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında turizmin gelişmesi sonucu, Batı Avrupa ile bağlarını güçlendirdi.
SİYASAL YAPI.
Andorra, İspanya Urgel Piskoposluğu ve Fransa Cumhurbaşkanlığı’nın ortak yönetimindedir. Fransa ve Urgel Piskoposluğu’nu, birer genel vali temsil eder; ülkede alınan kararları her iki taraf da veto edebilir. Halk (yedi yönetim bölgesinden dörder temsilciyle), 28 üyeden oluşan Andorra Genel Konseyi tarafından temsil edilir. Konsey, yürütme gücünü elinde tutan biri genel yardımcı atar. Konsey üyelerinin görev süresi dört yıldır ve genel oyla seçilirler. 1976’da kurulan Demokratik Andorra Birliği (ADA) adlı ilerici parti, Konsey’deki tutuculara karşı bir güç oluşturur. Andorralılar geleneksel simgesel vergileri “questia“yı, günümüzdeki feodal lordlarına (Fransa Cumhurbaşkanı ve İspanyol piskoposuna 12 tavuk, 12 horoz ve 12 kalıp peynir olarak öderler. Ayrıca, Fransa Cumhurbaşkanı (genç prens) 960 frank, İspanyol piskoposu (yaşlı prens) 460 peseta alır.
