Ani Hız Merkezi Ne Demek?

0
Advertisement

Ani hız merkezi ne demektir? Fizik’te ki temel konulardan birisi olan ani hız merkezi konusu hakkında genel bilgiler ve tanımlamalar.

Ani hız merkezi, düzlemsel hareket halindeki bir cismin hızının sıfır olduğu nokta. Çizimde, kâğıt düzlemine paralel olarak A noktasında hareket etmekte olan G cisminin, A ve B noktalarındaki değişik hızları, paralel olmayan \displaystyle {{\upsilon }_{A}} ve \displaystyle {{\upsilon }_{B}} vektörleriyle gösterilmiştir. Bu vektörler arasında, katı bir cismin aynı doğru üstünde yer alan noktalarının hızlarının, söz konusu doğru üstündeki bileşenlerinin eşit olması gerekliliğinden kaynaklanan bir ilişki vardır. Çizimde, \displaystyle {{\upsilon }_{A}} ve \displaystyle {{\upsilon }_{B}} ‘nin AB doğrusu üstündeki, Xile gösterilen bileşenleri eşittir. AB’ye dik olan Y ve Z bileşenleriyse, cismin dönüşü nedeniyle farklıdır.

ani hız merkezi

\displaystyle {{\upsilon }_{A}} ve \displaystyle {{\upsilon }_{B}} ‘ye A ve B’den çizilen dikmeler, O noktasında kesişir. \displaystyle {{\upsilon }_{A}} ‘nın OA üstünde bileşeni bulunmadığından, daha önce belirtilen ilke nedeniyle, O’daki \displaystyle {{\upsilon }_{O}} hızının OA yönündeki bileşeni de sıfırdır. \displaystyle {{\upsilon }_{O}}‘nun benzer biçimde OB yönünde de bileşeni olamaz. Bu koşulların her ikisinin birden yerine getirilebilmesi için, \displaystyle {{\upsilon }_{O}} sıfır olmalıdır. Bu durumda O noktası, cismin ani hız merkezidir. Açıklanan konumda cismin noktalarının hızı, tıpkı cisim O’daki sabit bir eksene doğru uzatılıyor ve onun çevresinde döndürülüyormuşçasına, O’dan uzaklıkları ile orantılı olur.

Cismin sonraki konumlarında O noktasının yeri sürekli değişir. Yalnızca cisim dönme hareketi yaptığında ani hız merkezi sabit kalır. Ötelenme hareketinde ise sonsuz uzaklıkta sonsuz sayıda ani hız merkezi vardır.

Makinelerle ilgili hız çözümlemelerinde ani hız merkezinden yararlanılır. Makineyi oluşturan parçaların tüm noktalarının belirli, değişmez yörüngelerde hareket etmesi nedeniyle, ani hız merkezinin belirlenmesinde hızların bilinmesine gerek yoktur. Bu kolaylık, \displaystyle {{\upsilon }_{A}} ve \displaystyle {{\upsilon }_{B}} ‘nin bu noktaların yörüngelerine teğet olması ve O noktasının saptanmasında bu iki vektörün büyüklüğüne gerek duyulmamasından kaynaklanır.

Advertisement

Leave A Reply