Anı Türü Nedir? Anı Türünün Özellikleri Nelerdir, Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Anı türü nedir? Anı türü ile ilgili bilgiler. İlk anı türü yazılar ve bu yazıların genel özellikleri nelerdir?

Anı Türü Nedir? Anı Türü İle İlgili Bilgi

Anı, kişisel yaşantı ve gözleme dayanarak yazılan tarih ya da kayıtlar. Otobiyografiye çok benzeyen ve sık sık onunla karıştırılan anı, özellikle dışsal olaylara verdiği önemin derecesi bakımından bu türden ayrılır. Otobiyografi yazarları öncelikle kendilerini konu edinirken, anı yazarları çoğunlukla çeşitli tarihsel olaylarda rol oynamış ya da bu olayların yakın gözlemcileri olmuş kişilerdir ve başlıca amaçları bu olayları tanımlayıp yorumlamaktır.

edebiyat

Kaynak : pixabay.com

Örneğin, 17. yüzyıldaki İngiliz İç Savaşı birçok anının yazılmasına yol açmıştır. Bunlar arasında en önemlileri Edmund Ludlow ve Sir John Reresby’nin Memoirs’ıdır (Anılar). Fransızlar bu yazı türünde özellikle yetkinleşmişlerdir. Çağının en usta anı yazarlarından biri olan Duc de Saint-Simon’un, inceden inceye çizilmiş karakterleriyle ünlü Memoires’ı (Anılar) 1690-1723 arasındaki dönemi kapsar ve XIV. Louis’nin saray yaşamıyla ilgili paha biçilmez bir bilgi kaynağıdır. Bir başka usta Fransız anı yazan, yaşamının son yıllarını yapıtı Me-moires d’outretombe’a (öş 1849-50; Napoleon Bonaparte: Mezar Ötesinden Anılar, 1969) adayan Chateaubriand’dır. 20. yüzyılda birçok tanınmış devlet adamı ve asker, başlarından geçenleri ve gözlemlerini anı kitaplarında anlatmışlardır. II. Dünya Savaşı anıları arasında en önemlileri Vikont Montgomery’nin Memoirsh (1958; Anılar) ve Charles de Gaulle’ün Memoires de guer-re’idir (1954-59; Savaş Anıları).

Doğu edebiyatlarında en eski ve önemli anı örneklerinden biri, Hindistan’daki Babürlü İmparatorluğu’nun 16. yüzyılda yaşayan hükümdarı Babür’ün Vekayi’sidir. Osmanlı edebiyatında erken dönemlerden başlayarak yazılan çeşitli tezkirelerde, gazavatnamelerde, vakayinamelerde anı türüne yaklaşan bölümlere rastlanır. Evliya Çele-bi’nin Seyahatname’sinde ya da bazı sefaretnamelerde de yer yer bu özellik görülür. Ama bir edebiyat türü olarak anı tanımına uyan yapıtlar yeni edebiyat döneminde yazılmıştır. Batılılaşma ile Türkiye’de yaşamın oldukça hızlı bir değişim sürecine girmesi, yazarların anı yazmaya yönelmelerinin önemli bir nedeni olabilir.

Halit Ziya Uşaklıgil’in Kırk Yıl (1936) ve Saray ve Ötesi (1940-42) adlı yapıtları; Hüseyin Cahit Yalçın’ın Edebî Hatıralar’ı (1935) ve 1976’da kitap halinde basılan Siyasal Anıları-, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun çocukluğunu, edebiyatçılarla ilişkilerini ve siyasal yaşamını anlattığı Anamın Kitabı (1957), Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (1969), Zoraki Diplomat (1955) ve Politikada 45 Yıl (1968) adlı yapıtları; Şevket Süreyya Aydemir’in “bir ömrün hikâyesi içinde bir çağın tarihi” olma iddiasını taşıyan Suyu Arayan Adam’ı (1959), Türk anı yazımının belli başlı örnekleridir. Yakın dönemde, edebiyat yanı ağır basan anıların yanında, bir bakıma tarih yazıcılığı yerine geçen siyasal anılar daha da çoğalmış, ülkenin siyasal tarihinde çeşitli roller üstlenmiş kişilerin yazdığı kitaplar, siyasal anı edebiyatını zenginleştirmiştir.

Advertisement

Leave A Reply