Ankara keçisi ya da diğer ismi Tiftik Keçisinin özellikleri nelerdir? Ankara keçisinin tarihçesi nedir, hakkında bilgi.
Ankara Keçisi (Tiftik Keçisi) İle İlgili Bilgi
Ankara keçisi, tiftik keçisi olarak da bilinir, tiftiği için beslenen ve adını aldığı Ankara yöresinden dünyaya yayılmış olan evcil keçi soyu. Eskiden Ankara keçisinin atası olarak Capra aegagrus kabul edilirken, 20. yüzyıl başlarında yapılan arkeoloji araştırmaları sonucunda bu soyun Capra prisca’ dan türediği görüşü yerleşmiştir. Anayurduna ilişkin araştırmalar sonucunda da, bir yandan Capra prisca türü keçilerin Asya’nın Çin’e kadar olan tüm bölgelerine yayılmış olması, öte yandan Anadolu’daki yabani keçilerin hem C. prisca, hem de Ankara keçisiyle herhangi bir ilişkisinin olmaması nedeniyle, Ankara keçisinin kökeninin Asya olduğu genel olarak benimsenmiştir.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Tiftik Keçisinin Tarihçesi
Sümer tabletlerindeki bilgilere ve Sümer kabartmalarındaki resimlere dayanarak, Ankara keçisinin M.Ö. 4000-3000 yıllarında Sümerler tarafından Mezopotamya’ya getirildiği, ancak iklim koşulları elverişli olmadığından hayvanların soyunun tükenmeye yüz tuttuğu anlaşılmaktadır. Eski Yunanlı coğrafyacı ve tarihçi Strabon da, M.Ö. 2000 yıllarından beri Ankara yöresinde ince tüylü keçi yetiştirildiğinden söz eder. Oysa 15. yüzyılın başlarına değin Anadolu’da Ankara keçisinin ve tiftiğin varlığını doğrulayacak bilgilere rastlanmaması, bu soyun atası olan Capra prisca türü keçilerin 13. yüzyılda Hazer Denizi’nin doğusundan Anadolu’ya Türkler eliyle getirildiği ve bu yörenin uygun koşullarında değişinim (mutasyon) geçirerek bugünkü soya dönüştüğü görüşünü güçlendirecek niteliktedir.
Ankara keçisi ilk kez 1541’de, I. Süleyman’ın (Kanunî), Kutsal Roma-Germen İmparatoru V. Karl’a (Şarlken) bir çift tiftik keçisi hediye etmesiyle Anadolu dışına çıkmış oldu. 18. yüzyılda da Hollanda, Fransa ve İngiltere’ye az sayıda Ankara keçisi götürüldü. Bugün dünyanın başlıca tiftik keçisi yetiştiricilerinden olan Güney Afrika’ya bu keçiler ilk kez 1838’de götürüldü. 1897’ye değin çeşitli yollardan Güney Afrika’ya taşman Ankara keçileri, bu ülkedeki kıl keçileriyle melezlenerek olumlu sonuçlar alındı. 1849’da Sultan Abdülmecid‘in ABD başkanına hediye olarak 2 teke ve 7 dişi damızlık göndermesiyle Amerika kıtasına da yayılan Ankara keçisi özellikle ABD’nin Texas eyaletinde yoğun olarak yetiştirilmektedir.
1830’lara değin, Ankara keçisi ve tiftiği tekelinde bulunduran Türkiye, 1839’da İngiltere’de tiftik (moher) işleme sanayisinin kurulmasıyla ihracattaki payını yitirmeye başladı. 19. yüzyılda ihracatı yasaklama karan alındıysa da uygulanamadı. Ancak Cumhuriyet’ten sonra, 1924’te çıkarılan “Tiftik Keçilerinin Men-i İmrar ve Teksir-i Âdât” yasasıyla damızlık satışı yasaklanabildi, ama bu arada öbür ülkeler de keçi varlığını artırmış, hatta damızlık satışına başlamışlardı. Bugün Türkiye’nin dışındaki en büyük tiftik keçisi ve tiftik üreticileri Güney Afrika Cumhuriyeti, ABD, Avustralya, Arjantin, Lesotho, eski SSCB ve Yeni Zelanda’dır; ayrıca Meksika, İran, Şili, Kanada ve İspanya’da da Ankara keçisi yetiştirilmektedir. Türkiye’nin hayvan sayısı ve tiftik üretimi açısından önde gelen illeri ise Ankara, Konya, Eskişehir, Mardin, Çankırı, Kütahya, Kastamonu ve Yozgat’tır.
Ankara keçileri normalde beyazdır, ancak renklilerin popülaritesi artmaktadır. – Kaynak: commons.wikimedia.org
Özellikleri Nelerdir?
Öbür evcil keçilere oranla biraz daha küçük ve narin yapılı olan Ankara keçisinin hem erkeği hem dişisi boynuzludur; erkeklerin boynuzu dişilerinkinden daha kalın ve daha uzun olur. Kulakları uzun ve düşüktür. Genellikle beyaz, uzun, parlak ve ipek gibi yumuşak kıllardan oluşan tiftiği düzenli lüleler biçimindedir. Siirt ve Van illerinde gümüşi ve kurşuni, giderek siyah tüylü Ankara keçileri yetişir. Hayvanın canlı ağırlığı erişkinlerde 25-35 kg’ı bulur.
Yaklaşık 150 gün süren gebelik döneminden sonra dişi genellikle tek yavru doğurur; ikiz doğum oldukça enderdir. Ankara keçisi, tiftik verimini düşürmemek için genellikle sağılmaz, ama sağıldığı zaman, da yavrusunu besledikten sonra 20-25 kg kadar süt verebilir. Türkiye’de Ankara keçileri genellikle yılda bir kez kırkılır ve tiftik verimi hayvan başına 1-3 kg arasında değişir. Güney Afrika Cumhuriyeti ve ABD’de ise yılda iki kez kırkılır ve hayvan başına 4,5-5 kg tiftik alınır. Verim düşüklüğü nedeniyle Türkiye, tiftik üretimindeki üstünlüğünü bu iki ülkeye kaptırmıştır.
