Anormal (normal dışı) davranış nedir? Psikolojide anormal davranışların nedenleri nelerdir? Anormal davranışlar hakkında bilgi
Anormal Davranış Nedir? Nedenleri Nelerdir?
Anormal davranış, insanın belirli doğal ve toplumsal koşullarda uyarıcılara alışılagelenin dışında, hatalı olarak gösterdiği tepkidir.
Her anormal davranış, ruh hastalıklarının belirtisi değildir. Anormal davranışların belirli bir şiddette ve sürede yer alması, birden fazlasının da bir arada bulunması gerekir.
Ruh sağlığı bozuk kişi genellikle duygu, düşünce ve davranışlarında değişik ölçülerde tutarsızlık, aşırılık, uygunsuzluk ve yetersizlik özellikleri taşıyan kişidir. Böyle bir kişinin gerçekle ilişkisi az ya da çok kopmuş demektir.
Anormal Davranışların Tanımı
• İstatistiksel Sıklık: Genel nüfusun davranışları ile karşılaştırıldığında bir davranışın nadiren veya sık meydana gelmesi durumunda anormal olarak değerlendirilmesidir.
• Sosyal Normlardan Sapma: Bir davranışın sosyal standart, değer ve normlardan büyük oranda sapması durumunda anormal olarak kabul edilmesidir.
• Uyumsuz Davranış: Bir davranışı, bireyin kişisel hayatında veya toplum içinde yaşamını sürdürme becerisini engellediği takdirde psikolojik olarak zarar verici veya anormal olarak tanımlamadır.
Normal dışı olan ruhsal bozukluklara tanı koyma ve onları tedavi etme, diğer bütün hastalıklarda olduğu gibi tıp doktorunun, tercihen psikiyatri uzmanının görevidir. Tanı koymada bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de “Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı” (kısaca DSM-IV-TR) kullanılır. Psikiyatr gerekirse ayrıca “Hastalıkların Uluslararası Sınıflamasfnı (kısaca ICD-10) da kullanır.
Psikiyatr tanı koyarken klinik psikolog veya nöropsikolog tarafından uygulanan ve değerlendirilen nöropsikolojik testlerin, genel yetenek testinin, kişilik test ve envanterlerinin sonuçlarını da göz önünde bulundurur.
Anormal Davranışların Nedenleri Şöyle Sıralanabilir:
1) Kalıtım : Ruhsal bakımdan rahatsız olan anne babanın çocukları arasında ruh hastalığının ortaya çıkma olasılığı, hasta olmayanlardan daha güçlüdür. Bireyin kalıtımla getirdiği ruh hastalığına yatkınlık, onun mutlaka hastalanmasını gerektirmez. Hastalığın ortaya çıkması için olumsuz çevre koşulları ve etkiler içinde yaşanması gerekebilir. Bu çevre etkileri denetlenerek kalıtımın etkileri durdurulabilir.
2) Mikrobik hastalıklar: Örneğin frengi hem doğrudan doğruya hem de kalıtım yoluyla genel felç adı verilen ruhsal bozukluğa neden olmaktadır.
3) Cinsiyet: Yapılan araştırmalar erkeklerle kadınlarda anormal davranışlara yol açan nedenlerin farklı olduğunu göstermiştir. Bunun dışında, iki cinste davranış bozukluklarına rastianmasındaki sıklık da farklıdır. Yapılan bazı araştırmalar akıl hastanelerinde bulunan vak’aların %52’sinin erkek %48’inin kadın olduğunu göstermiştir.
4) Yaş: Erkeklerde davranış bozuklukları en fazla 30-40, kadınlarda 25-35 yaş arasında gözlenmektedir. Ayrıca her iki cinste de yetmiş yaşından sonraki sürede ihtiyarlık bunamasının ortaya çıkma olasılığı yüksektir.
5) Anne yoksunluğu ve uygun olmayan anne-baba örnekleri: Anne yoksunluğu, çocuğun anneden 3 ayrılarak özel kurumlarda yetişmesi ya da bir ev ortamında yetiştiği halde, annede gereken ilgi ve sıcaklığı bulamaması sonucunda görülür.
Çocuk çevresindeki kişileri gözler ve örnek alır. Olağan koşullarda bir çocuğun temel örneği anne babasıdır. Kendi değerleri yanlış olan yetişkinler, çocuklarına kötü örnek olurlar. Böylesine kötü örnekler bazı davranış bozukluklarının belirli bir ailede daha sık görülmesine neden olur.
6) Tutarsız anne-baba tutumları ve kardeş kıskançlığı: Aynı davranışları anne baba bir kez cezalandırır, başka bir kez görmeden gelir ya da ödüllendirirse, çocuk hangi davranışın uygun olduğunu saptayamaz, ileri yaşlarda bu tür çocukların dengeli değer yargılarına sahip olmadıkları gözlenir. Aynı şekilde kardeşlerinden birine kendisine gösterildiğinden çok ilgi yöneltildiğini sezdiğinde ya da yeni doğan kardeş tüm ilginin merkezi olduğunda, çocukta bazı uyum güçlükleri ortaya çıkar ve çoğu kez gerileme görülür.
7) Diğer Nedenler arasında yoksulluğun yarattığı kısıtlamalar, hızlı değişen toplumsal değer ve koşullara uyma güçlüğü; savaşlar, kentleşme ve göçler, terör olayları, ekonomik bunalımlar, kuşaklar arası çatışmalar, kitle iletişim araçlarının etkileri sayılabilir.
