Aristophanes kimdir? Antik Yunanlılardan meşhur bir komedya yazarı olan Aristophanes hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler.
Aristophanes (M. Ö. 445 ? – 385), Eski Yunanistan’ın ünlü bir komedya yazarıdır. Doğum yılı kesin olarak belli değildir. Atina’da dünyaya gelmiştir. Çocuk denecek yaşta tiyatro eserleri yazmaya ve oynatmaya başlamıştır. Hayatı, gelişmesi ve ailesi hakkında pek az bir şey bilinmektedir.
Aristophanes’in eserleri incelendiği zaman Aristophanes’in aristokrat ruhlu bir insan olduğu kanısına varılır. Eski kuşakların kurduğu müesseselere, eski inançlara bütün kalbiyle bağlı kalmıştı. Bu yüzden zamanındaki bütün yeni görüş ve kavramlara düşmandı.
Aristophanes 54 komedya yazmış, bunlardan ancak 11 tanesi tam olarak günümüze kadar ulaşabilmiştir. Aristokrat sınıfına mensup olan yazar, «Plutus» komedyası hariç, bütün oyunlarında demokratik kurumlara ve bunların başında bulunanlara saldırıda bulunur.
Aristophanes’in elinde komedya sanatı büyük bir kuvvet haline gelmişti. Eserleri Eski Yunan sanatının harikalarından biri sayılır.
«Lizistrafa» Komedyası
Aristophanes’in en önemli komedyalarının başında «Lizistrata» gelir. M.Ö. 411 ‘de oynanan bu komedya Lenaia Bayramında sahneye konmuştu. Eserin oynanışı Sicilya bozgununa rastlar. Aristophanes bu eserinde kadınları vasıta ederek barışın lehinde bir davranış tutmuştur. Eserin konusu şudur:
Lizistrata adında Atinalı bir kadın Atina, Ko-rinthos, İsparta ve Boiotia kadınlarını bir araya getirir. Kadınlar kocalarının artık savaş yapmamalarını istemektedirler. Aksi takdirde eşleriyle münasebette bulunmamaya karar verirler. .Bu arada Akropolis’i ele geçirirler, Akropolis’e saldıran erkekleri püskürtürler. Bununla beraber,, kadınlar da, eşleri de birbirlerine kavuşmak için sabırsızlık duymaktadırlar. Bunun üzerine İsparta’dan ve Atina’dan elçiler gelir. İki taraf da barış istemektedir. Bu münasebetle büyük bir ziyafet verilir. Şarkı söylenir, dans edilir, ziyafetin sonunda da Lizistrata kadınları kocalarına teslim eder.
Kaynak – 2
Aristophanes M.Ö. 445 ile 386 yılları arasında yaşamış Eski Yunanlı bir şairidir. Yunan tiyatrosunun üç büyük tragedya şairi yanı sıra eseri ve adı her zaman anılan iki komedi şairinden biridir. Adı “görüşünüz kusursuz, en iyi” anlamına gelir. Yaşamı üstüne kesin bilgiler yoktur. İlk ürünlerini başka bir adla oynattığ, sağlığında 44 eser yarattığı bilinmektedir. Yaşadığı çağ Atina’nın üstünlüğünü yitirdiği Perikles sonrası savaş dönemidir ve soylu yöneticilerin dışında herkesin büyük özlemi barıştır. Yitirilmiş bir büyük çağın ardından gelen şair, günlük olay eleştirileri yanı sıra tarihsel ve toplumsal değerleri de yargılar görünür. Amacı güldürmek olan ve birbiri ardınca sıralanan manzum skeçlerden oluşan komedi Aristophanes’in kaleminde en büyük yaratıcısını bulmuştur.
İlk oynanan iki eseri: Daitales (Şölen Düşkünleri) 427; Babylonioi (Babilliler) 426 günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Ele geçen 11 eseri: Akharnes (Akharnaililer) 425; Hippes (Atlılar) 424; Nefelai (Bulutlar) 423; Eirene (Barış) 421, Ornithes (Kuşlar) 414, Lysistrate (Ordu Bozan) 411, Thesmopriazusai (Bayram Yasaları) 411, Batrakhoi (Kurbağalar) 405, Ekklesiazusai (Kadınlar Meclisi) 392, Plutos (388).
Bu eserlerin çoğunluğu Türkçeye çevrilmiş bazıları da çağdaş yorumlarla sahnelenince büyük ilgi görmüştür. Lysistrata (Kadınların Savaşı), Aristophanes’in ele geçmiş 11 eserinden biri (ilk oyun M.Ö. 411), Sabahattin Eyüboğlu ve Azra Erhat tarafından Türkçeye çevrildi. Devlet Tiyatrosu’nca da sahnelendi (1970).
Sürekli savaşlardan bezen, barışa özlem duyan, ayrılık ve ölümlerle mutsuzlaşan Yunan kadınlarının toplu isteklerini dile getiren duyurudan sonra eşleriyle birleşmeyerek onları barışa zorlama kararını alan kadınlar, Lysistrata’nın öncülüğünde direnir. Akropolis’i ve Atina hazinesini ele geçirirler. Her iki tarafın sevgi ve dirlik yoksunluğundan zora düştükleri bir anda Sparta ile Atina görüşmeleri başlayınca eşler birbirine sevinç ve özlemle kavuşur, bazı gerçekçi açık saçıklıklarla amaca ulaşılmış olur.
