Art Deco sanat akımı nedir? Art Deco sanatının ayırt edici özellikleri, tarihçesi, yaratıcıları hakkında bilgilerin yer aldığı sayfamız. Örnekleri.
Art Deco Sanat Akımı
Art deco, Fransızca style moderne (modern üslup), dekoratif sanatlar ve mimarlıkta 1920’lerde ortaya çıkan ve 1930’larda iyice yaygınlaşan akımdır. Adını, 1925’te Paris’te bu üslubun ilk kez sergilendiği Uluslararası Çağdaş Dekoratif ve Endüstriyel Sanatlar Sergisi’nden alır. Modernizmin modaya dönüştürülmüş biçimini oluşturan art deco tasarımları arasında elle yapılmış lüks eşyanın yanı sıra, seri üretim malları da bulunuyordu. Her iki durumda da amaç, refah ve incelmiş bir beğeni düzeyini simgeleyen, gelenekselin dışında ve şık bir estetik yaratmaktı.
Bu üslubun ayırt edici özellikleri, çoğu zaman akışkan bir çizgiselliğin egemen olduğu yalın ve saf biçimlerin, geometrik ya da doğal biçimlerden stilize edilmiş bezemelerin, olağanüstü çeşitlilikte ve çoğu zaman da pahalı malzemelerin kullanılmasıdır. Bunlar yeşim, gümüş, fildişi, obsidiyen, krom, necef gibi doğada bulunan maddeler olabildiği gibi, plastik ve özellikle bakalit, morötesi cam (vita-glass), betonarme gibi insan yapımı malzemeler de olabilir. Art deco yapıtlarda seri üretime az rastlanır. Gene de bu üsluba özgü nitelikler, makinelerin modernliğine ve makine ürünlerinde görülen tasarım niteliklerine (örn. basitlik, düzlemsellik, simetri ve öğelerin değişmeksizin yinelenmesi) duyulan hayranlığı yansıtır.
Art Deco’nun biçimlenmesinde Art Nouveau, Bauhaus ve kübizm gibi akımlarla Sergey Diaghilev’in Rus Balesi etkili olmuştur. Bezeme programında ise, doğa kaynaklarının yanı sıra Amerika Yerli sanatının, Eski Mısır ve Yunan sanatının Erken Klasik döneminin izlerine rastlanır. Çıplak kadın figürleri, hayvanlar (özellikle geyik, antilop ve ceylan), yapraklar ve güneş ışınları kullanılan en karakteristik ögelerdir.
Art Deco’nun Öncüleri
Ünlü Art Deco yaratıcılarının çoğu öncelikle tek olarak ya da sınırlı sayıda üretilen eşyanın tasarımıyla ilgilenmişlerdir. Bunların arasında mobilya tasarımcısı Jacques Ruhlmann ve Maurice Dufrène, mimar Le Corbusier, maden işlemecisi Jean Puiforcat, cam tasarımcısı René Lalique, moda tasarımcısı Erté, mücevherci Raynmond Templier, Jean Fouquet René Robert, H. G. Murphy, Wiwen Nilsson ve heykelci Chiparus sayılabilir. Moda tasarımcısı Paul Poiret ve grafik sanatçısı Edward McKnight Kauffer ise ürünleriyle daha geniş bir kesime ulaşmışlardır. New York’taki Rockefeller Merkezi (özellikle Donald Deskey’ nin yapımını denetlediği iç mekân tasarımı), William Van Alen’ın yaptığı Chrysler Binası ve Shreve, Lamb ve Harmon’ın ortak çalışması olan Empire State Binası Art Aeco’nun mimarlık alanındaki anıtsal örnekleridir. II. Dünya Savaşı sırasında gözden düşen bu üslup, 1960’ların sonunda yeniden ilgi görmüş ve bir ölçüde canlanmıştır.
