Arthashastra nedir? Arthashastra kitabı kimin eseridir, önemi nedir, ne anlatır? Arthashastra hakkında bilgi.
Arthashastra
Arthashastra; (Sanskrit dilinde “[Hükümdarın] Mülkün[ün] Elkitabı”), Hint kültüründe siyaset sanatı üzerine yazılmış en önemli belgedir. Maurya hanedanının kurucusu Kral Çandragupta’nın (İÖ y. 300) yardımcısı Kautilya (Vishnugupta ya da Çanakya olarak da bilinir) tarafından yazıldığı sanılır. Metnin tümünün bu kadar eskiye uzanması olası değilse de, bazı bölümlerinin Mauryalar döneminde yazıldığı belirlenmiştir.
Yazar, oldukça küçük bir ülkede hükümdarın merkezi iktidarı kullanması konusunu işler. Devlet mallarının yönetim biçimi, bakanların seçimi, savaş yönetimi ve vergilerin düzenlenmesi gibi konulardan söz eder. Bir haberalma düzeninin ve kolluk kuvvetinin bulunmadığı durumlarda özellikle dış tehditler ve iç muhalefet sorunlarına ağırlık vererek hükümdar adına gözetim işlevi görecek bir ulak, muhbir ve casus şebekesinin önemi üzerinde durulmuştur.
Bütünüyle uygulamaya yönelik olan Arthashastra’nın felsefi bir temeli olduğu söylenemez. Ama insan doğasındaki yozlaşma eğilimi ve hükümdar ile sadık hizmetkârlarının, insanın bu zaaflarından yararlanmasının yolları üzerine, eksiksiz bir şüphecilik olarak adlandırılabilecek bir tutumu yansıtır.
Hükümdarın, devlet yönetiminde yardımcılarına tam bir güven duyması gereği, yapıtta dile getirilmeyen ama açıkça görülen bir paradokstur. Bu paradoksu, Guptaların sarayından olduğu sanılan oyun yazan Vişakhadata (İS y. 5. yy) Sanskrit dilinde yazdığı oyunu Mudrarakshasa’da. (Nâzır Rakshasa ve Mührü) işlemiştir.
