Artık mıknatıslık, mıknatıslanma, magnetizma nedir? Artık mıknatıslığın özellikleri nelerdir, hakkında bilgi.
Artık Mıknatıslık
Artık Mıknatıslık; artık magnetizma, artik mıknatıslanma ve paleomagnetizma olarak da bilinir, jeolojik çağlardaki kayaç oluşumu sırasında Yer’in magnetik alanının yönlenmesi nedeniyle bazı kayaçların sürekli bir mıknatıs (kalıcı magnetizma) özelliği kazanmasıdır. Bu olgu, kutup noktalarının yer değiştirmesinin ve kıtaların kaymasının paleomagnetik açıdan incelenmesinde yararlı bir bilgi kaynağıdır. Artık magnetizma, genellikle doğal artık magnetizma olarak adlandırılan birtakım doğal süreçlerin sonucudur. Bu süreçlerin en önemlisi olan ısıl artık magnetizma (ya da ısıyla kalıcı mıknatıslanma), korkayaçlarda (volkanik kayaçlarda) oluşan magnetik mineraller Curie noktasından geçerek soğuduğunda ve her mineralin içindeki magnetik birimler Yer’in magnetik alanıyla aynı doğrultuya yöneldiğinde gerçekleşir; böylece bu magnetik birimlerin yönü, milyonlarca yıl sonra bile Yer’in o andaki magnetik alanının yönünü gösterir.
Bu doğal süreçlerin ikincisi, magnetik minerallerden kopan küçük parçacıkların bir tortul kütlesi içine yerleşmesiyle gerçekleşir. Aşınmayla artık magnetizma denen bu olayın nedeni büyük bir olasılıkla, mineral parçacıklarının, çökelme sırasında ve tortul kayacın katılaşmasından önce Yer’in magnetik alanına doğru yönelmeleridir. Bu sürecin ayrıntıları henüz yeterince açıklanamamış olsa da, kayacın bu yolla kazandığı mıknatıslık özelliğini, daha sonra geçirdiği değişiklikler ve büzüşme sırasında bile yitirmediği sanılmaktadır.
Bu iki temel sürecin dışında, kayaçlara artık magnetizma özelliği kazandıran en az iki süreç daha bilinmektedir:
1) Magnetik olmayan minerallerden oluşmuş kayaçlarda, birtakım kimyasal değişikliklerle magnetik minareller oluşabilir ve bu yeni mineraller Yer’in magnetik alanının etkisiyle kalıcı mıknatıs özelliği kazanabilir;
2) soğumuş olan korkayaçlarda, akışmaz mıknatıslanma denen bir süreçle, sonradan artık magnetizma ortaya çıkabilir. Bütün bu artık magnetizma türleri arasındaki farklılıkların belirlenmesiyle de, bir kayacın magnetik yaşı saptanabilir.
