Asetik Asit (Asetat) Nedir, Nasıl Elde Edilir?

0
Advertisement

Asetik Asit nedir? Asetik Asitin özellikleri, elde edilmesi, kullanım alanları. Asetik Asit ile ilgili bilgi.

Asetik Asit (Asetat) Nedir, Nasıl Elde Edilir?

Asetik Asit; Batıcı kokulu bir sıvıdır.
Kimyasal formülü: CH3COOH.
Molekül ağırlığı: 60.05,
erime noktası: 16.7°C,
kaynama noktası: 118 C,
özgülağırlığı: 1.266 (katı), 1.053 (sıvı).

Zayıf asit özelliği gösterir. Su, alkol, gliserin, eter ve karbon tetraklorür ile karışır; karbon sülfürde çözünmez. Saf asetik asit deride yanıklar oluşturur. Karbonat, oksit, hidroksit ve fosfat gibi bileşiklerden uzak tutulmalıdır.

Asetatlar: Asetik asidin tuzlarına asetat adı verilir. Cıva (I) ve gümüş asetat dışındaki bütün asetatlar suda çözünür. Asetatlar çeşitli amaçlarla kullanılırlar. Örneğin, sodyum asetat tampon olarak, alüminyum asetat kumaş boyacılığında mordan olarak ve kumaşların su geçirmez duruma getirilmesinde, kurşun tetraasetat 1,2-glikollerin seçimli oksidasyonunda kullanılır.

Asetik asit anhidridi: Asetik oksik; asetil oksit. Kuvvetli sirke kokusunda, kolaylıkla yanabilen bir sıvıdır.
Kimyasal formülü: (CH3C0)20.
Molekül ağırlığı: 102.09,
erime noktası: -73°C,
kaynama noktası: 139°C.

Suda asetik asit oluşturarak yavaşça çözünür. Kloroform ve eterde çözünür, alkol ile etil asetat oluşturur. Eskiden sodyum asetat ile asetil klorürden elde edilirken günümüzde asetilen ile asetik asitten cıva oksit katalizörlüğünde elde edilir. Asetil bileşiklerinin ve selüloz asetatların elde edilmesinde, çeşitli maddeler için çözücü olarak, organik sentezlerde nitrolama ve sülfadlama sırasında ortamdaki suyu almak için kullanılır. Sıvı ya da buhar biçiminde dokular üzerine tahriş edici etkisi vardır. Deri ve göze temasından sakınılmalıdır.

Advertisement

ELDE EDİLMESİ:
(1) Odunun kuru kuruya damıtılması sonucu ele geçen sıvıya kireç katılarak asetik asit kalsiyum asetat biçiminde çöktürülür ve daha sonra bu çökelti derişik sülfat asidi katılıp vakumda damıtılır. Bu yöntemle elde edilen derişik asetik aside odun sirkesi adı verilir.

(2) Etanolün bakteriler (acetobacter) yardımıyla enzimatik oksidasyonu sonucu elde edilir.Bunun için alkollü çözeltiler (şarap) hava varlığında asetik aside dönüştürülür (Orléans yöntemi) ya da % 10 alkol çözeltisine bakteri taşıyıcı olarak odun talaşı katılıp içinden hava geçirilerek (Schützenbach yöntemi 1823) hızlı bir biçimde elde edilir.

(3) Asetilene katalizörler yardımıyla su katılarak ele geçen asetaldehit mangan (II) asetat varlığında hava oksijeni ile yükseltgenerek elde edilir. Ortamın koşullarını değiştirerek doğrudan asetik asit anhidridi elde edilebilir.

KULLANIM ALANLARI:
Asetik asit endüstriyel önemi olan çok sayıda kimyasal maddenin ve ilacın hazırlanmasında kullanılır. Çeşitli asetatların, asetil bileşiklerinin, selüloz asetat, asetat ipeği, plastikler ve lastik elde edilmesinde; deri tabaklanmasında; kumaş baskıcılığında ve ipek boyanmasında; çeşitli reçine, zamk, uçucu yağlar ve başka maddeler için çözücü olarak kullanılır. Fosfor ve kükürt için iyi bir çözücüdür. Sirke % 5-8 oranında asetik asit içerir. Buzlu sirke: Saf, susuz asetik aside buzlu sirke ya da glasiyal asetik asit adı verilir Buzlu sirke + 16.7°Cde donar.


Leave A Reply