Aşık Veysel (Şatıroğlu) Kimdir? Büyük Ozanın Hayatı ve Edebi Kişiliği Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Aşık Veysel kimdir? Asıl ismi Veysel Şatıroğlu olan büyük ozanın hayatı ile ilgili ve eserlerindeki edebi kişiliği ve yönü hakkında da bilgiler.

Büyük ozanlarımızdan Aşık Veysel

Büyük ozanlarımızdan Aşık Veysel

Veysel Şatıroğlu ya da bilinen ismi ile Aşık Veysel (25 Ekim 1894 – 21 Mart 1973) Türk halk şiirinin en büyük temsilcilerinden biridir. Sivas’ın Şarkışla ilçesine bağlı Ağcakışla bucağının Sivrialan köyünde doğdu. Karaca Ahmet adı ile anılan babası, bu köyün eski ailelerinden Şatıroğulları’na mensup bir çiftçidir, annesinin adı Gülizar’dır. Sivrialan köyünde biri Veysel’in doğduğu, ikincisi yedi yaşına bastığı yıllarda iki defa çiçek hastalığı salgını baş göstermiş; Veysel bu ikinci salgında gözlerini kaybetmiştir. Şair, bu acı kaderini şöyle anlatır:

Genç yaşımda felek vurdu başıma
Aldırdım elimden iki gözümü;
Yeni değmiş idim yedi yaşıma
Kaybettim baharımı, yazımı…

On yaşlarındayken, babası ona, canı sıkılmasın diye bir saz almıştı, Veysel’de şiir ve müzik merakı bundan sonra başladı. Bir ara Kangal’dan köylerine gelen Alâ adında bir saz şairi ona ustalık etti.

I. Dünya Savaşı’nda artık yetişkin bir delikanlı olan Veysel’i en çok üzen olay köydeki bütün akranlarının, akrabasının savaşa gitmelerine karşılık, kendisinin bu kutsal yurt görevinden yoksun bulunuşudur.

Veysel, savaşın sonunda ağabeyisi Alî ile, bağ, bahçe işlerine başladı, bu arada Esma adında bir kızla evlendi. Bir süre sonra eşinin başka bir erkekle kaçışı ona çok acı geldi. Bu olaydan sonra şair, bütün çalışma gücünü kaybedip, kendini bütün bütün sazına verdi. 1931 ‘de Sivas’ta düzenlenen Halk Şairleri Bayramı’na katıldı. Ondan sonraki yıllarda ise artık tam bir «âşık» olarak, vefalı arkadaşı İbrahim’le birlikte, yurdu dolaşmaya başladı.

Advertisement

Veysel, Ankara’ya ilk defa 1933’te gitti. Cumhuriyetin onuncu yıl dönümünde söylediği şiir gazetelerde yayınlandı. Bir ara Köy Enstitülerinde Halk Türküleri öğretmenliği de yaptı. Şair zaman zaman köyünden çıkıp yurdu dolaşır, Ankara’ya, İstanbul’a uğrayıp radyolarda kendine özgü konserler verir.

Veysel’in şiirlerinde, genel olarak, üç tema hâkimdir: yurt ve toprak sevgisi; aşk; pek küçük yaşından beri görememesine rağmen, zengin ve renkli bir tabiat sevgisi… Onun bir özelliği de, gerek sazında gerek sözünde, halk şairlerinin çoğunda görülen, basma kalıp duygulara ,alışılmış söyleyişlere raslanmayışıdır. Kendi yolunda araştırıcı, düşünücü, duyucu bir özelliği vardır; bunun sonucu olarak da Halk şiirine yeni bir zevk ve çeşni getirmiştir. Alabildiğine zengin bir iç dünyası olan şair, bu iç dünyasından sızan hassas, lirizmle dolu ilhamlarını, insanların geniş ışıklı dünyasına, kendini yadırgatmadan, aktarabilme hünerine ulaşabilmiştir.

Aşık Veysel


Kaynak – 2

Aşık Veysel Şatıroğlu; Saz şairidir (Sivas/ Şarkışla İlçesi’nde Sivrialan Köyü 1894-ay.y. 1973). Aşık Veysel, yedi yaşındayken kör kaldı. Çevre geleneğinin aracı olan sazla oynadı, oyalandı. Ezberlediği usta şiirlerini okudu, müziğe uydurdu. İlk evliliği mutsuz bir yalnızlığa dönüşünce saz şairi olarak uygun mevsimlerde gezip dolaşmaya başladı. Cumhuriyet’ in 10. yıldönümünde (1933) Ankara’ya geldi, yavaş yavaş duyulan adını çeşitli kentlerde yayılan bir üne dönüştürdü. Ahmet Kutsi Tecer’in Sivas’taki öğretmenliği sırasında (1930-1934) düzenlenen Sivas Halk Şairleri Bayramı’nda (1932) dikkati çekti; geleneksel biçimlerle ve saz eşliğinde söylenen şiirlerindeki özlü anlam ve özgün buluşlarla yeteneğini kanıtladı. Köy Enstitüleri’nde saz ve türkü öğretmenliği yaptı (1942 sonrası); ilk kitabı 1944’te basıldı Deyişler. Sonraki ürünleri Sazımdan Sesler kitabında toplandı (1950). Ümit Yaşar Oğuzcan’ın Dostlar Beni Hatırlasın adıyla derleyip bölümlere ayırarak bir arada topladığı (1970) şiirleri gördüğü ilginin genişliğiyle birkaç kez basıldı.

Dostlar Beni Hatırlasın Âşık Veysel’in “bütün şiirleri” (1970). Önsözü yazan ve kısa kaynakça veren Ümit Yaşar Oğuzcan tarafından (1926-1985) derlenerek hazırlandı. Şiirler yazılış (basım) yıllarına göre değil, konu ve özleri bakımından kümelenerek sıralanmıştır; her birine uygun bir ara başlık konmuş olan 12 bölüm = Tanrı’ya deyişler; varlık-yokluk üstüne; kader-talih-gönül üstüne; birlik-doğruluk-iyilik üstüne; dünya-devran; sevda ve güzellik; ayrılık-gurbet; doğa; vatan-millet-Atatürk; değişik konular; kendisi için. Sazıma şiiri; toplam 144 şiir. İlgi gören kitap birkaç kez basıldı.


Kaynak – 3

Aşık Veysel Şatıroğlu, Şarkışla’nın Sivralan köyünde doğmuştur. Bir çiftçinin oğludur. Yedi yaşında iken geçirdiği çiçek hastalığı sebebi ile kör olmuştur. Sivralan’da aşıkları dineleyerek saz şiirini, saz şairliğini yani aşık olmayı öğrenmiştir.

Advertisement

Cumhuriyetimizin onuncu yılında Aşık Veysel Ankara’ya gelmiş ve Ankara’da kendi üslubu ile kendi eserlerini seslendirmiştir. Ardından da yurdu dolaşarak Türk insanına ulaşmıştır. Ayrıca o dönemin muhteşem eğitim yuvaları kabul edilen günümüzde hala eksikliği hissedilen Köy Enstitülerinde türkü öğretmenliği görevinde bulunmuştur.

Aşık Veysel Şatıroğlu 21 Mart 1973 tarihinde doğduğu köyde hayata gözlerini yummuştur. Yine kendi köyünde defnedilmiştir. Aşık Veysel şiirlerinde aşk, yaşama sevinci, özlem, gurbet ve doğa temalarını işlemiştir. Cumhuriyet tarihinin en büyük halk şairi olarak kabul edilmektedir.

1970 yılında Ümit Yaşar Oğuzcan tarafından Aşık Veysel’in tüm eserleri yani şairin şiirleri tamamı derlenmiş ve İş Bankası Kültür Yayınları arasında yayımlanmıştır. 1970 yılındaki eserin ismi Dostlar Beni Hatırlasın olarak belirlenmiştir.


Leave A Reply