Assos nerededir? Assos antik kentinin coğrafi konumu, özellikleri ve tarihçesi nedir? Assos hakkında bilgi.
Assos Nerededir? Tarihi
Assos, Çanakkale ilinin Ayvacık ilçesinde, eskiden Behramkale adıyla anılan Behram köyü yakınında bulunan antik kenttir. Lesboslu Hellinkos, kenti, İÖ 7. yüzyılda Lesbos’ taki Metymna (Midilli) kentinde oturan Aiollerin kurduğunu söyler. Denizden 200 m yükseklikte, teraslar üstündeki Assos, Adramyttion (Edremit) Körfezindeki en önemli liman kentiydi. Lidyalılardan sonra Perslerin egemenliğine geçti. İÖ y. 479’da özgürlüğüne kavuştu ve Delos Birliği’ne katıldı. İÖ 4. yüzyılın ikinci çeyreğinde Eubulos ile Aristoteles’in öğrencisi Hermias tarafından yönetildi, sonra İskender’in yönetimi altına girdi. Onun ölümünden sonra yöreye Selevkoslar egemen oldu. Bir süre Pergamon Krallığı’na bağlanan Assos. İÖ 133’te bu krallıkla birlikte Roma’nın eline geçti. Bizans döneminde Mahramion adını aldı (Behramkale de bu addan türemiştir). Bizanslılardan sonra I. Murad zamanında Osmanlılara geçti.
Assos, Helenistik ve Roma dönemlerinde hem ticaret hem de kültür merkeziydi. Hermias’ın çağrısı üzerine İÖ 348’de kente gelen Aristoteles, üç yıl burada yaşadı ve akademilerinden birini burada kurdu. Filozof Kleanthes de Assos’ta doğdu.
Kenti ilk kez 1881-83 arasında J. T. Clarke ve F. Bacon kazmıştır. İÖ 4. yüzyıla tarihlenen kent suru günümüze değin iyi korunagelmiştir. İki yanı kuleli iki tane kapısı, yedi tane daha küçük kapısı ve çok sayıda burcu bulunan bu surlar, Helenistik dönemin üstün savunma tekniğini yansıtır. Geç Roma döneminde ve ortaçağda çeşitli onarımlar gören bu surların içinde akropolis yer alır. Akropolisteki arkaik Athena Tapınağı (İÖ y. 540-530) Dor düzenindeki Arkaik dönem tapınaklarının Anadolu’daki tek örneğidir. Stilobat düzeyine kadar ayakta kalmış olan bu tapınağın baştaban (arşitrav) kabartmalarında mitolojik konular işlenmiştir. Helenistik döneme tarihlenen mozaik taban döşemesi, yapının o zaman da kullanıldığını gösterir. Kentte gymnasion (biri iki, öbürü üç katlı), iki agora, Hıristiyanlık döneminde kiliseye dönüştürülmüş bir agora tapınağı, tiyatro, bouleterion. Yunan tiyatrosu. Roma hamamı ve andezitten yapılma lahitlerin yer aldığı bir nekropol vardır. Tapınağa ait kabartmalar İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.
Kaynak – 2
Assos Antik Kenti; Anadolu’da Troas Bölgesi’nde antik kenttir. Çanakkale ili’ne bağlı Ayvacık ilçesi’nin Behramkale Köyü’ ndedir. Volkanik bir tepenin eteğindeki kentin MÖ 2. binde kurulduğu sanılır. MÖ 1. binin başlarında Midilli (Lesbos) Adası’na gelen Methymaalılar bir koloni kenti oluşturdular. MÖ 6. yüzyılda Lidyalıların ve Perslerin egemenliği altına girdi. MÖ 4. yüzyılda yarı bağımsız duruma geldi. Bu dönemde Assos, Aristoteles’in kurduğu okulla ünlendi. Büyük İskender’in Anadolu’ yu ele geçirmesiyle önce onun sonra da ardıllarının egemenliği altına girdi. İÖ 241-133 arasında Bergama Krallığı’ na bağlandı. İÖ 133’ten sonra da Roma yönetimine girdi. İlk arkeolojik araştırmalar 1881-1883 arasında ABD’li J. T. Clarke ve F. H. Bacon tarafından yapıldı. 1980’de Ümit Serdaroğlu başkanlığında başlayan çalışmalar ise günümüzde de sürmektedir.
Assos Antik Kenti – Athena Tapınağı (Kaynak : wikipedia.org)
Günümüze ulaşmış kalıntılardan kentin teraslar halinde kurulduğu anlaşılır. Assos’u çeviren, uzunluğu 3 km’yi bulan güçlü sur duvarlarının yüksekliğinin 19 m olduğu sanılır. Polygonal ve rektogonal teknikteki duvarların bazı yerde kalıntıları 14-15 m’ye ulaşır. Kentteki en ünlü kalıntı, Akropol’deki Athena Tapınağı’dır. Akropolün güney ve güneybatısında agora, tiyatro ve gymnasion yer alır. Agora Tapınağı ve nekropolis öteki kalıntılardır. Son zamanlarda yapılan onarım çalışmalarıyla Athena Tapınağı’nın batı sütunları ayağa kaldırıldı.
