Atılganlık, çekingenlik, saldırganlık nedir? Atılgan, çekingen, saldırgan davranış özellikleri nelerdir? Hakkında bilgi.
Atılganlık / Girişkenlik
Sosyal gelişimin temelini oluşturan ve en önemli davranış şekillerinden birisi olarak kabul edilebilecek olan atılganlık, insan ilişkilerinde temel bir davranışsal özelliktir.
Sosyal bir varlık olan insanın içinde yaşadığı toplumla kurduğu ilişki ve iletişim türü, onun kendisini algılayışını ve çevresiyle uyumlu bir bütünlük oluşturmasını doğrudan etkilemektedir. Çevresiyle iletişim kurarken, kendi duygu ve düşüncelerini, diğerlerine atılgan davranış kapsamında iletebilen kişiler, yaşadıkları çatışmaları ve iletişim sorunlarını en aza indirgeyerek daha az uyum sorunu yaşamakta ve bu da ruhsal sorun yaşama düzeylerini doğrudan etkilemektedir.
Atılganlık, çevre ile ilişkilerde olumsuz iki uç olan “saldırganlık” ve “çekingenlik” e karşılık, olumlu bir davranış tarzı olarak kabul edilir.
Çok çekingen ve saldırgan davranışları olan bireyler, kişiler arası iletişim sorunları yaşamaktadırlar. Atılgan davranışlar, kişilerarası çatışmaların etkin çözümlenmesini sağlar.
iletişim sorunları olarak; duygu ve düşüncelerini açıkça söyleyememek, rahat konuşamamak, yaş ve sosyal statü olarak daha büyüklerle rahat konuşamamak, bir arkadaş grubuna girememek, karşı cinsle arkadaş olamamak atılganlık becerisiyle ilgilidir.
Atılganlık becerisi, bireyin olumsuz ya da olumlu duygularını, ilişki içinde olduğu birey ya da bireylere anlatabilmesini, kendi haklarını savunabilmesini, kendisine ters gelen istekleri geri çevirebilmesini, gerektiğinde başkalarından yardım isteyebilmesini kolaylaştırmaktadır.
ÇEKİNGENLİK
Çekingenlik, kişinin kendisini ifade ederken açık konuşamaması ya da ne istediğini oldukça dolaylı, anlaşılmaz bir biçimde dile getirmesidir. Çekingen bireyler, istediklerini elde etmekte güçlük çekerler ve bu nedenle yetersizlik ve suçluluk duyguları yaşarlar. Aynı zamanda gereksinimlerini tam olarak karşılayamadıkları için bu bireylerde fizyolojik, psikolojik ve sosyal doyumsuzluklar gözlenmektedir.
Çekingenliğin Sözsüz Mesajları:
– Ses tonu aşırı yumuşak ve kısıktır.
– Konuşma kararsız ve duraklamalarla doludur.
– Göz göze gelmekten kaçınılır.
– Vücut hareketsizdir. Omuzlar düşük ve kamburdur. El sık sık ağza götürülür ve kapatılır. Eller kıvrılır ya da bükülür.
– Konuşulan kişiden geriye kaçınılır.
– Sözlü ve sözsüz mesajlar uyumsuzdur. (Kızgınlık ifade edilirken gülünür.)
ATILGANLIK
Sosyal becerilerden biri olan atılganlık; bireyin olumlu/ olumsuz duygu, düşünce ve arzularını başkalarının haklarını küçük görmeden ve zedelemeden ya da kaygı ve suçluluk duymadan olumlu ve kararlı biçimde ifade etmesi, kendi haklarını kararlı bir biçimde koruması olarak tanımlanabilir.
İnsanlar arası ilişkilerin en olumlu biçimi, atılganlıktır.
Atılganlığın Sözsüz Mesajları:
– Ses tonu duruma uygundur; ne çok kısık, ne de çok yüksektir.
– Konuşma akıcı ve açıktır, anahtar cümleleri içerir, yani söylenmek istenen doğrudan söylenir.
– Birisi ile konuşurken göz göze gelmekten kaçınılmaz.
– Beden, kendinden emin ve diktir.
– Kişiler arası mesafe duruma uygundur.
– Sözlü ve sözsüz mesajlar uyumludur.
SALDIRGANLIK
Saldırganlık, başkalarına rağmen istediğini elde etmek, onların haklarını hiçe saymaktır. Saldırgan bireyler istediklerini elde ederken ya da duygularını ifade ederken diğer insanları küçük görür ve kırarlar. Saldırgan birey o an için istediklerini elde etse de davranışları sonucu çevrede istenmeyen kişi durumuna düşmektedir.
Saldırganlığın Sözsüz Mesajları:
– Duruma uymayan, sesli, kaba ve alaycı bir ses tonu vardır.
– Karşıdaki kişiyi hâkimiyet altına almaya çalışır.
– Gözler kısık ve küçümseyen tarzda bakar. Çoğu zaman karşısındakine bakmaz.
– Vücut gergindir. Parmak işareti fazladır.
– Vücut mesafesi fazlasıyla karşısındaki kişiye doğrudur.
