Atlas Dağları Nerededir? Atlas Dağlarının İsimleri, Konumu, Özellikleri

0
Advertisement

Atlas Dağları nerededir? Atlas sıradağlarının isimleri, özellikleri, yüksekliği, coğrafi konumu, iklimi ile ilgili bilgi.

Atlas Dağları - Sahara - Fas

Atlas Dağları – Sahara – Fas (Kaynak : pixabay.com)

Atlas Dağları; Kuzey, Kuzeybatı Afrika’da, Güneybatı Fas’ta Dra Burnu’ndan Kuzeydoğu Tunus’ta Bon Burnu’na kadar Atlas Okyanusu ve Akdeniz’e koşut olarak uzanan sıradağlardır. Uzunluğu 2.114 kmdir. Yapı bakımından, Alp Dağları’nın bir uzantısı olan Atlas Dağları, 20-70 milyon yıl öncesinin Alp dağ oluşumu sırasmda yukarı doğru itilen büyük kıvrımlı dağlar zincirinin bir parçasını oluşturur. Fas’ın batı ucundaki Rif Dağları, Güney İspanya’nın Sierra Nevada Dağları ile bir bütünken, günümüzde bu dağ sıralarını birbirinden ayıran Cebelitarık Boğazı’nın oluşumu, yalnız 20 bin yıl öncesine dayanır.

Tunus’ta bulunan dağların doğu ucu ise yine aynı şekilde Sicilya ve İtalya’nın Apenin Dağları ile birleşikti. En yüksek noktası 2.700 m olan Rif Dağları, bir dizi koşut sıradağlar zincirinin en kuzeyde yer alan bölümüdür. Hemen ardında Orta Atlaslar, Fas’ın güneyine doğru uzanırken, bir doruğu 4.555 m’ye ulaşan Yüksek Atlaslar da onu izler. Anti Atlaslar olarak da anılan görece küçük ve alçak sıradağlar, biraz daha güneydedir. Atlas Dağları, yalnız Fas’ta kuzey güney doğrultusunda geçit vermez bir engel oluşturur. Doğu Cezayir’de hem Orta Atlaslar hem Yüksek Atlaslar alçalarak kaybolurken geriye Tel Atlasları diye bilinen Rif Dağları ile Sahra Atlası olarak anılan Anti-Atlas dağları kalır. Bu iki sıradağın arasında deniz düzeyinden yaklaşık 1.000 m yükseklikte olan geniş bir yayla uzanır. Sığ tuz göllerine Arapça “şat” denildiğinden bu yüksek düzlük “Şatlar Yaylası” olarak da adlandırılır.

Tel Atlasları ile Sahra Atlasları Tunus’un daha doğusunda birbirine çok yaklaştığından ana yerdeki yüksek düzlük hemen hemen kaybolur. Tel Atlasları, Beyaz Burun’da, Sahra Atlasları da Bon Burnu’nda son bulur. Bu iki dağlık burun arasında Tunus Körfezi yer alır.

Atlas Dağları

Atlas Dağları

İklim açısından, Akdeniz ile Sahra arasında kesin bir ayrım sağlar. Kışın tüm bölgede Akdeniz ikliminin özellikleri gözlenirken, yazın Sahra’nın sıcak ve yağışsız koşulları birbirinden çok değişiktir. Yüksek dağların bol yağış alan kesimleri geçmişte sık ormanlarla kaplıyken, zamanla insan eliyle yok edildiğinden, dağ yamaçları çorak bir görünüm kazanmıştır. Öte yandan, yılda ortalama yalnız 4-6 mm arası yağış alan “Şatlar Yaylası” deniz iklimine kapalı olduğundan, hava sıcaklıkları aşırı boyutlarda düşer ya da yükselir. Kurak bölgelerde bodur meşe, funda ve çalılıktan oluşan bitki örtüsü “maki” diye anılır.

Daha kurak bölgeler, yonca ve halfa cinsinden susuzluğa dirençli otsu bitkilerle, çöle benzer bir bozkır görünümü içindedir. Atlas Dağları’nın kuzey bölümünde Kuzey Afrika’nın en büyük kentleri bulunduğu gibi, zeytin, turunçgiller ve tahıla dayalı bir tarım etkinliği de vardır. Buna karşın, dağların güney bölümünde uçsuz bucaksız bir çöl vardır. Dağ eteklerindeki bir dizi vaha, Batı Afrika’ya ulaşmak için başlanan uzun Sahra yolculuğunun en son sınırını oluşturur.

Advertisement

Kaynak 2

Atlas Dağları

Kuzey-batı Afrika kıyıları boyunca uzanan dağ zinciridir. Akdeniz’deki Gabes Körfezi kıyısından başlıyarak Tunus, Cezayir ve Fas topraklan boyunca Atlas Okyanusu’na kadar devam eder. 2400 km. kadar uzunlukta bir yeri kaplar.

Atlas Dağlan 1 — Yüksek Atlaslar, 2 — Tel Atlasları, 3 — Sahra Atlasları olmak üzere başlıca üç bölüme ayrılır.

  1. Yüksek Atlaslar: Fas’ın bir ucundan öbür ucuna uzanır. Atlas Okyanusu’na bakan yamaçları sarptır. Bu dağlardan başlıca iki nehir çıkar, bunlardan Sebu nehri Atlas Okyanusu’na, Mevleviye nehri de Akdeniz’e dökülür. Bu dağların ancak birkaç tepesi devamlı kar sınırı içindedir. Atlas Dağları’nın en yüksek yeri Yüksek Atlaslar’daki Cebel-i Ayusi’dir (4.300 m.).
  2.  Tel Atlasları: Cezayir’in kuzey kıyıları boyunca uzanır. Bunların yüksekliği Yüksek Atlaslar’dan daha azdır. Şelif nehri Tel Atlasları’nın güneyinden çıkarak Akdeniz’e dökülür. Bu dağların en yüksek yerleri 2.500 metre kadardır.
  3.  Sahra Atlasları: Atlas Dağlarının Büyük Sahra ile olan sınırını meydana getirir. Bu dağlar da fazla yüksek değildir.

Atlas Dağları’nın % 40 kadarı ormanlık, fundalık, çalılıkla ve ekilebilen topraklarla kaplıdır. Geriye kalan % 60 kadarı da bozkır ve çöl halindedir. Buralarda yetişen alfa otu önceleri çeşitli dokuma işçiliklerinde ham madde olarak kullanılırdı; bugün bu ottan kâğıt da yapılmaktadır.

Dağlara verilen Atlas adı yerliler tarafından kullanılmaz. Bu ad bu dağlarda oturduğu farzedilen Eski Yunan tanrılarından Atlas’tan ötürü Avrupalılar tarafından verilmiştir. Atlas Dağlarına yerli halk «Adrar» adını vermiştir ki bu kelime Berbericede «dağlar» anlamına gelir. İlk zamanlarda Atlas Dağları adı bu dağların yalnız Yüksek Atlaslar bölümüne verilmişti.

Atlas Dağlan eskiden beri Berberiler’in yerleşme alanı olmuştur. Bunlardan aşılması güç bölgelerde yaşıyanlar hemen hemen tarihlerinin her devrinde bağımsız kalmışlardır. Çünkü bu dağların bazı kesimlerine daha XIX. yüzyılın yarılarına kadar yabancılar girememişti. Ancak 1850’den sonra yapılan keşif seyahatleriyle dağların orta bölümleri incelenmiştir.

Advertisement


Leave A Reply