Atmosfer basıncı nedir? Hava basıncı niçin değişir, etkileyen faktörler nelerdir? Alçak basınç ve yüksek basınç hakkında bilgi.
Atmosfer Basıncı; havakürenin ağırlığıdır. Barometre ile ölçülür. 0°C de, deniz yüzeyinde 45° paralelinde havanın ağırlığı:
760 mm= 1013 milibardır.
Bu basınca “Normal hava basıncı” denir. Bundan az olan basınca Alçak basınç çok olan basınca da Yüksek basınç denilir. (Siklon, anti-siklon).
Hava basıncı niçin değişir?
1- Sıcaklık: Isınan hava genişler yoğunluğu azalır, hafifler. Ağırlığı yani basıncı da böylece azalır. Soğuyan hava sıkışır, ağırlaşır. Yoğunluğu, ağırlığı arttığından basınç da artar. Sıcaklığa bağlı olarak oluşan basınçlara termik doğuşlu basınçlar denir.
2- Yükselti: Atmosferin yoğunluğu ve basıncı alt katlarda daha fazladır. Yükselince yoğunluk azalır, basınç da azalmış olur.
3- Dinamik etkenler: Dünyanın dönüşü ve rüzgarlarda sapmalar sonucu, havanın yığılması, alçalıp yoğunlaşması sonucu basıncı artırır.
Karşılaşan iki, hava kütlesinin yükselip seyrelmesi sonucunda yoğunluğu ve basıncı azalır.
Hava hareketlerine bağlı olarak oluşan basınçlara dinamik yüksek ve dinamik alçak basınç (DYB – DAB) denilir.
4- Enlem (Yerçekimi): Dünyanın şeklinden dolayı yerçekimi ekvatordan kutuplara doğru azalır. Normal basınç 45° enlemi yerine, kutuplara yakın bir enlemde 760 mm.den daha yüksek, ekvatora yakın bir yerde ise daha düşük değerde olur.
Alçak Basınç (Siklon):
Çevresine göre basıncın az olduğu yerlerdir. Hava hareketi çevreden merkeze doğrudur. Karşılaşan hava yükselir.
Çevresine göre basıncın çok olduğu yerlere de Yüksek basınç (Antisiklon) denilir. Hava hareketi merkezden çevreye doğrudur.
Alçak basınç yükselici, yüksek basınç alçalıcı hava meketlerine neden olur. Alçak basınç alanlarında yükselen hava soğur yoğunlaşır. Hava genellikle bulutlu yağışlı olur.
Yüksek basınç alanlarında hava açık, güneşli ve durgun olur. Yüksek basınç alanları
dünyanın en az yağış olan yerleridir.
