ATP (Adenozin Trifosfat) Nedir? Özellikleri, Formülü ve Biyolojik Yapısı

0
Advertisement

Biyoloji’de ATP (Adenozin trifosfat ) ne anlama gelir. ATP’nin özellikleri, formülü ve genel kimyasal ve biyolojik yapısı hakkında detaylı bilgiler.

ATP (Adenozin Trifosfat)

Adenozin Trifosfat, yüksek enerjili fosfat bileşiği. Yapısında adenin, şeker kompleksi ve üç molekül inorganik fosfat (PO4) yer alır. Kimyasal formülü \displaystyle {{C}_{{10}}}{{H}_{{16}}}{{N}_{5}}{{O}_{{13}}}{{P}_{3}} (Adenozin –\displaystyle {{5}^{1}}) (tetrahidrojen tri fosfat) (Adenozin –\displaystyle {{5}^{1}}-trifosfat asidi). Molekül ağırlığı: 507.21.

Memelilerin dinlenme durumundaki iskelet kaslarının her 100 gramında 350-400 mg bulunur. Serbest ATP, baryum tuzunu sülfürik asitle işleme sokup ardından değişik çözeltiye aseton katılarak (camsı bir kütle biçiminde) elde edilir. Optikçe aktiflik gösterir. Suda bol miktarda çözülür. % 1’lik sulu çözeltisi 0°C’de birkaç saat kararlıdır. Ph’ı yaklaşık olarak 2’dir.

Adenozin trifosfat, tetra: bazik bir asittir. Hidrolitik bölünmesinden sonra heksabazik duruma geçer. Genellikle 4 ya da 6 molekül kristal suyu içeren dibaryum tuzu biçiminde çöktürülür. Kristal suyu \displaystyle {{P}_{2}}{{O}_{5}} üzerinde vakumda ve 100°C’de uzun süre kurutularak alınabilir. Susuz tuz kararlıdır, buna karşılık kristal suyu içeren tuz yavaşça bozunarak \displaystyle {{5}^{1}}-adenik asit ile baryum pirofosfat verir. Baryum tuzu, klorür asitli (HCl) çözeltide sodyum ya da potasyum sülfat katılarak sodyum ya da potasyum tuzuna dönüştürülür. Saf olması koşuluyla sodyum tuzu sulu çözeltide kararlıdır. Disodyum tuzu sulu çözeltide kararlıdır. Disodyum tuzunun enfekte edilebilen çözeltileri Trinoksin, Adetphos, Circulen, Kyorin ve Atenen adları ile pazarlanır.

Adenozin trifosfat (ATP), Difosfat (ADP), \displaystyle {{5}_{1}} monosfat (AMP), anorganik fosfat (P) ve magnezyum iyonlar adenilat sistemini oluşturur. Adenozin trifosfat, termodinamik bakımdan kararsız bir moleküldür, adenozin difosfat (ADP) ile adenozin monofosfat (Adenilik asit) vererek hidrolizlenir. Hidrolizlenmeye karşı kararsız olması nedeniyle, adenozin trifosfat, hücrelerindeki enerji gerektiren süreçler için bir kimyasal taşıyıcının görevini yapar. Hücre içindeki mitokondrilerde besinler enerji üretimi için parçalanır ve bu enerji adenozin trifosfat (ATP) biçiminde depolanır. Bir mol glikozun yükseltgenmesi sonucu toplam olarak 38 mol ATP üretilir. Kas kasılması gibi enerji gerektiren işlevler için ATP, enzimler yardımıyla hidrolizlenerek sırasıyla adenozin difosfat ve adenozin monofosfat oluşur. Yüksek enerji taşıyan fosfat bağlarının hidrolizi sırasında açığa çıkan enerji, hücre içinde gerekli yerlerde kullanılır.

Advertisement

DNA Sentezi

Nükleobaz adenin, ATP’den oluşturulan ve doğrudan RNA’ya konulan bir molekül olan adenosinin bir parçasıdır. RNA, sitozin, guanin ve urasildeki diğer nükleobazlar da benzer şekilde CTP, GTP ve UTP’den oluşturulur. Adenin DNA’da da bulunur ve dahil edilmesi, ATP’nin bir DNA zincirinin parçası olmadan önce deoksiadenozin trifosfat (dATP) formuna dönüştürülmesi dışında çok benzerdir.

ATP, ADP, AMP, cAMP

Diğer moleküller ATP ile ilişkilidir ve adenosin difosfat (ADP), adenosin monofosfat (AMP) ve siklik AMP (cAMP) gibi benzer isimlere sahiptir. Karışıklığı önlemek için bu moleküller arasındaki bazı farklılıkları bilmek önemlidir.

ADP
Özellikle kimyada bazen adenosin pirofosfat (APP) olarak da bilinen adenosin difosfattan (ADP) bu makalede daha önce bahsedilmiştir. ATP’den farklıdır çünkü iki fosfat grubuna sahiptir. ATP, bir fosfat grubunun kaybıyla ADP olur ve bu reaksiyon enerji açığa çıkarır. ADP’nin kendisi AMP’den oluşur. Hücresel solunum sırasında ADP ve ATP arasında geçiş yapmak, hücrelere hücresel aktiviteleri gerçekleştirmek için gereken enerjiyi verir.

AMP
5′-adenilik asit olarak da adlandırılan adenosin monofosfat (AMP), yalnızca bir fosfat grubuna sahiptir. Bu molekül RNA’da bulunur ve genetik kodun bir parçası olan adenin içerir . İki ADP molekülünden ATP ile birlikte veya ATP’nin hidrolizi ile üretilebilir. RNA parçalandığında da oluşur. İdrarın bir bileşeni olan ürik aside dönüştürülebilir ve mesane yoluyla atılabilir.

cAMP

Siklik adenosin monofosfat (cAMP), ATP’den türetilir ve sinyal iletimi ve belirli protein kinazları aktive etmek için kullanılan başka bir habercidir. AMP’ye bölünebilir. cAMP yolakları, karsinom gibi belirli kanserlerde rol oynayabilir . Bakterilerde metabolizmada rolü vardır. Bir bakteri hücresi yeterli enerji üretmediğinde (örneğin yetersiz glikozdan), yüksek cAMP seviyeleri oluşur ve bu, glikoz dışındaki enerji kaynaklarını kullanan genleri açar.

Advertisement


Leave A Reply