19. yüzyılda Avrupa Devletlerinin Osmanlı Politikaları nasıldır? İngiltere, Fransa, Rusya, Kırım, Almanya gibi büyük devletlerin Osmanlı Politikaları.
Avrupa Devletlerinin Osmanlı Politikaları (19. Yüzyıl)
Şark Sorunu
1815 Viyana Kongresinde Rusya tarafından ortaya atılan Osmanlı ile ilgili bir tabirdir. İlk bakışta Osmanlının yıkılmasını çıkarlarına uygun bulmayan Avrupalı devletler Osmanlının toprak bütünlüğünü koruma olarak bu tezi kullanmışlardır. 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlının Avrupa topraklarını, 20. yüzyılın başlarında ise Osmanlının tüm topraklarını paylaşma olarak bu tez kullanılmıştır.
Bu tez doğrultusunda azınlıklar Osmanlı’ya karşı kışkırtılmıştır.
İngiltere’nin Osmanlı Politikası
İngiltere için her şeyden önemlisi Hindistan olduğundan sömürge yollarının güvenliği açısından sömürge yolları üzerinde zayıf bir Osmanlı’nın yaşamasını istemiş ve toprak bütünlüğünün korunmasından yana tavır almıştır.
Prusya krallığının Almanya’yı kurması ve Osmanlı-Alman yakınlaşması İngiltere’yi Osmanlı’dan soğutmuş ve 1877 – 1878 Osmanlı – Rus savaşından sonra Osmanlının toprak bütünlüğünü koruma politikasından vazgeçmiştir.
İngiltere, 19. yüzyılın son çeyreğinde ise basta Kıbrıs ve Mısır olmak üzere Osmanlı topraklarını işgal etmiş ve I. Dünya Savaşında Osmanlının karşısında yer akmıştır.
Fransa’nın Osmanlı Politikası
Kanuni devrinde başlayan Osmanlı-Fransız dostluğu Napolyon’un Mısır’ı işgal etmesiyle son bulmuştur (1798).
Fransâ 19. yüzyılda Osmanlının bazı topraklarını (Fas, Cezayir) işgal etmiş ve I. Dünya Savaşında Osmanlı’nın karşısında yer almıştır.
Rusya’nın Osmanlı Politikası
Rus – Osmanlı politikasını belirleyen kişi Rus Çarı I.Rusya’nın niha-i hedefi Boğazlar ve İstanbul’u alarak sıcak denizlere ulaşmaktı.
Rusya ayrıca Panislavist (Slav Birliği) politika gereği Balkan milletlerini Osmanlıya karşı kışkırtmıştır.
I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın karşısında yer alan Rusya, Osmanlı’nın paylaşıldığı gizli antlaşmalarda da bulunmuştur.
Almanya’nın Osmanlı Politikası
Yeni kurulan Almanya politik olarak Osmanlının yanında yer almış ve bu sayede rakibi sayılan İngiltere ve Fransa’ya üstünlük kurmaya çalışmıştır.
Osmanlının toprak bütünlüğünü savunmuştur.
I. Dünya Savaşında ise Osmanlı Devleti ile aynı safta yer almıştır.
Avusturya’nın Osmanlı Politikası
Avusturya – Osmanlı ilişkileri 1526 Mohaç Meydan Muharebesi ile başlamış ve Macaristan hakimiyeti iki devletin arasını açmıştır.
Milliyetçilik hareketleri Osmanlı gibi bir imparatorluk olan Avusturya’yı da olumsuz etkilediğinden milliyetçilik isyanlarına destek vermemiştir.
I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı ile aynı safta yer almıştır.
Osmanlı Devleti 19. yüzyıldan itibaren kendi topraklarını koruyamaz hale gelince Avrupalı devletlerin kendi üzerindeki menfaat çatışmalarından yararlanma yoluna gitmiştir. Buna biz kısaca Denge Politikası diyoruz.
