Avrupa Kıtası’nda nasıl bir iklim hakimdir? Avrupa’nın iklim özellikleri nelerdir? Yağış oranı,iklim değişiklikleri hakkında bilgi.
Orta enlemlerde, Atlas Okyanusu kıyısında yer alması, kıyı şeridinin su kütleleriyle oyulmuş olması gibi öğeler, Avrupa iklimi üzerinde önemli rol oynar. Alp dağ sisteminin kuzeyinde, kıtanın uzak iç kesimlerine kadar uzanan bölgede denizin etkisi, ısının aşırı boyutlara ulaşmasını önlerken bol yağış, yüksek nem oranı ve bulutlu bir gökyüzünün ortaya çıkmasına yol açar. Büyük ısı farkları, az yağış, düşük nem oranı ve açık bir gökyüzünü temel özellik durumuna getiren kara iklimi, etkisini Avrupa’nın Asya ile birleştiği noktalarda gösterir. Norveç, Danimarka ve Almanya boyunca kuzeyden güneye doğru uzanan bir kuşakta kara ve deniz etkileri dengededir. Alp dağlık kuşağının güneyinde mevsimlere göre yer değiştiren yarı-tropikal yüksek basınç sistemi egemendir. Bu basınç sistemi, mevsimler arasında yağış yönünden büyük değişikliklere yol açtığından, kışlar yağmurlu, yazlar kurak geçer.
Güneyde Akdeniz Havzası, Batı Avrupa’nın nemli ılıman iklimiyle Kuzey Afrika’nın sıcak ve kurak iklimi arasında bir geçiş bölgesi oluşturur. Bu yüzden Akdeniz kıyılarında bu iklimlerin karışımı görülür. Azor yüksek basınç alanının güneye kaydığı kış mevsiminde, yağış en yüksek düzeydedir. Basınç alanının kuzeye yerleştiği yaz mevsimindeyse uzun bir kuraklık dönemi yaşanır.
Avrupa’nın batı kıyılarında kışlar ılık, yazlar serin ve çoğunlukla bulutlu geçer. Kışın kar yağışı seyrek görülür. Bölge yıl boyunca yağış alırsa da sonbahar başında yağış oranı biraz daha fazladır. Büyük Britanya ve İrlanda adaları, kıtanın deniz etkilerinden en çok yararlanan kesimleridir. Yağışın her mevsimde bol olduğu adalarda, kışlar ılık, yazlar serin geçer. Orta Avrupa’da iklim yönünden önemli farklılıklar görülür. Bu bölgenin denize yakın batı kesimlerinde karın düşmediği, ılık kış mevsimleri gözlenirken, doğuya gidildikçe ve yükseklere çıkıldıkça soğuk ve kar yağışı artar (örneğin, doğuda kalan Almanya’nın doğusu ile yüksekte yer alan İsviçre ve Avusturya’da kışlar, Almanya’nın batısına göre daha sert geçer). Bölgenin karasal doğu kesimlerinde ılık, yüksek güney kesimlerinde de serin yaz mevsimleri yaşanır. Renanya Vadisi’nin düzlükleriyle Viyana Havzası, Orta Avrupa’nın en ılıman alanlarıdır. Doğu Avrupa’da, kışların soğuk ve karlı, yazların ılık ve nemli geçtiği kara iklimi egemendir. Yağış, tüm mevsimlere dağılmış olmakla birlikte yetersizdir.
Avrupa’nın kuzeyinde iklim yönünden değişik özellikler göze çarpar. 1/3’ü kuzey kutup çemberinin üzerinde bulunmasına karşın, İskandinavya Yarımadası’nın Atlas Okyanusu kıyılarında buzlanma kış aylarında bile görülmez. Kutup iklimi, yarımadanın kuzey bölgelerinde yoğundur. İskandinavya kütlesinin batı rüzgârlarından koruduğu İsveç’te, kışların sert geçtiği kurak ve kara iklimi görülür. Deniz etkilerinden yararlanan Norveç’te ise kışların ılık geçtiği daha ılıman bir iklim göze çarpar. İzlanda’nın güneybatı kıyılarında da ılıman deniz iklimi etkilidir. İskandinavya Yarımadası’nın doğu kıyılarında soğuk bir orman iklimi belirgindir. Beyaz Rusya ve Ukrayna ve Rusya Federasyonu’nun Avrupa’da kalan bölümünde kuzey ve doğuya gidildikçe ısı, güneye ve doğuya gidildikçe yağış azaldığından, bölge bitki örtüsü yönünden çok zengin değildir. Avrupa’ da, yazın ısının en yüksek olduğu kesimler Akdeniz’de yer alır. Temmuz ayı ortalama sıcaklığı Atina’da (Yunanistan) 27°C, Granada’da (İspanya) 25°C ve Torino’da (İtalya) 23.5°C’dir. Kuzey ve okyanus kıyılarına yaklaşıldıkça yaz ortalama sıcaklığı Norveç kentlerinden Tromsa’da 11°C, Vard’da 9°C’dir. Kıtanın güneybatısından kuzeydoğusuna doğru kışın sıcaklık giderek azalır. Örneğin, ocak ayı ortalama sıcaklığı Lizbon’da (Portekiz) 10.5 cıvarındayken, Arhangelsk’te (Rusya Federasyonu) -14°C’ye düşer. Atlas Okyanusu kıyılarında kışın sıcaklık bölgenin konumuna göre yüksek sayılabilecek bir düzeydedir. Yağışlar, Atlas Okyanusu ve Akdeniz kıyılarında genellikle yağmur biçimindedir; ancak kuzeybatı kıyılarında zaman zaman kar yağışı da görülebilir. Avrupa’nın kuzeybatı kıyılarında yer alan birçok yörede yıllık ortalama yağış tutarı 2.000 mm’nin üzerindedir. Güneydoğu yönünde Hazar Denizi’ne doğru gidildikçe yağış sürekli azalır. Astrahan’da (Rusya Federasyonu) yıllık ortalama yağış 148 mm’dir.
