Ayaş nerededir? Ayaş hangi ilimize bağlıdır? Ayaş ilçesi özellikleri, hakkında bilgi.
Ayaş; Ankara’ya bağlı ilçe ve merkezidir. İlin batısında; doğuda Sincan ve Yenimahalle, kuzeyde Güdül ve Kazan, Batıdan Beypazarı, güneyden Polatlı ilçeleriyle çevrilidir.
İlçe topraklarının doğu ve kuzeyi dağlık, batısı düzlük alanlarla kaplıdır. Ayaş Dağları (1.610 m) dışında yükselti hiçbir yerde 1.000 m’yi geçmez. Mürtet Ovası’nın yanı sıra, vadi tabanlarında da düzlükler göze çarpar. Sakarya’nın kollarından Ayaş Çayı, başlıca ırmaktır. Dağların etekleri, zengin karaçam ormanlarıyla örtülüdür. İklim karasaldır. Yıllık ortalama sıcaklık 11°C, yağış tutarı 360 mm’dir. Ekonomi, tarım (buğday, arpa, mercimek, nohut, şekerpancarı, ayçiçeği, üzüm, elma, armut) ve hayvancılığa (koyun, tiftik keçisi, inek) dayanır. İlçe, sağlığa yararlı kaplıca ve içmeleriyle ünlüdür.
Ayaşbeli Dağı’nın batı eteğinde, deniz düzeyinden 910 m yükseltide, eski Ankara-İstanbul karayolu üzerinde kurulu olan ilçe merkezi, il merkezine 80 km uzaklıktadır.
Tarihi: Eski bir yerleşim yeri olan Ayaş’ta Hititlerin yerleştiklerini kanıtlayan höyükler ve antik parçalar bulunmuştur. Frig, Makedonya, Roma ve Bizans egemenliklerine giren Ayaş, İS 395’te Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasıyla Bizans İmparatorluğu’nun topraklarında kaldı. 1073’te Selçuklu Türklerinin eline geçti. Orhan Gazi döneminde (1354) de Osmanlıların egemenliğine girdi. 1907’den sonra Ankara Vilayet Sancağı’na bağlı kaza durumuna getirildi. Cumhuriyetin ilanından sonra Ankara’ya bağlı ilçe konumunu kazandı.
Tarihsel Eserleri: Ayaş ve yakın çevresinde günümüze gelebilen önemli Osmanlı dönemi eserleri vardır. İlçe merkezindeki eserlerin en eskisi, 15. yüzyılda yapıldığı sanılan Ayaş Ulu Camisidir. Boyuna dikdörtgen planlı ve mihraba dikey üç neften oluşan caminin nefleri birbirinden ahşap sütunlarla ayrılmıştır. Caminin içinde yer alan kündekâri tekniğindeki ahşap minber, 15. yüzyıl özelliklerini taşır. Moloz taşla yapılan ve çeşitli onarımlar geçiren yapının tek şerefeli minaresi doğu duvarı ortasında yer alır. Caminin özgün durumunda düz damlı olduğu sanılır.
İlçenin Hacı Veli Mahallesi’nde bulunan Killik Camisi 1560’ta yapılmıştır. Enine dikdörtgen planlı ve ahşap kiremitli bir çatı ile örtülen caminin beden duvarlarında moloz taş kullanılmıştır. Yapının kuzeydoğu köşesindeki ahşap minare de camiye sonradan eklenmiştir. Cami, içten sekiz ahşap sütun ve kirişlerle kıbleye dikey beş nefere ayrılmıştır. 16. yüzyılda yapıldığı sanılan Bünyamin Camisi ilçenin önemli eserlerindendir. Dikdörtgen planlı ve iki katlı olan caminin beden duvarları oldukça yüksektir. İki sıralı, toplam altı ağaç direk ile mihraba dikey üç nefe ayrılan caminin orta nefi yanlardan daha yüksektir. Tek şerefeli bir minaresi bulunan yapmm kuzeydoğu köşesinde Şeyh Bünyamin Ayaşi Türbesi olarak anılan bir türbe vardır. İlçenin Hacı Memi Mahallesi’ndeki Aktaş Mescidi de 16. yüzyılın sonları ya da 17. yüzyılın başlarında yapıldığı sanılır. Enine dikdörtgen planlı, mihraba dikey üç nefe ayrılan yapı moloz taşla yapılmış, üzeri kiremit çatıyla kapatılmıştır. Cami Atik Mahallesi’ndeki Şeyh Muhittin Camisi enine dikdörtgen planlı, birisi sonradan eklenmiş çifte minareli bir yapıdır. Yapım tarihi belli değildir. Ayaş’ın Sinanlı Köyü’ndeki Sinanlı Ulu Camisi, 1547’de yapılmıştır. Enine gelişen dikdörtgen planlı, kıble duvarına dikey üçer adet ağaç direğin ayırdığı beş nefli caminin üstü kiremit bu çatıyla örtülüdür.
