Ayasofya Cami’de bulunan mozaikler nelerdir? Ayasofya mozaiklerinin özellikleri, hakkında bilgi.
Ayasofya Mozaikleri ve Özellikleri
Ayasofya’nın içindeki mozaik süslemeler çeşidi dönemlerde yapılmıştır. Kilisenin 6. ve 7. yüzyıldaki mozaik süslemelerinin nasıl olduğu tam bilinmemektedir. İkonalast (Bizans İmparatorluğunda 726-842 yılları İkonalast dönem olarak adlandırılır bu dönemde tüm tasvirler yasaklanmıştır. Kiliselerden Hz. İsa, Hz. Meryem ve azizlerin resimleri kaldırılmıştır.) Aysofya’daki tüm dini konulu resimler kaldırılmıştır. İkonalast dönemin bitmesiyle, III Mikhail (842-867) kilisenin apsisindeki Theotokos mozaiğini yaptırmıştır.
İmparator kapısı üzerinde, Hz. Meryem’in ayakları üzerine eğilmiş imparator mozaiği yer alır. Buradaki imparatorun I. Basileios mu, yoksa VI. Leon olduğu tam bilinmez.
Ayasofya’nın savaşçılar holünden narteks giriş kapısının iç yüzeyinde merkezde Hz. Meryem, kucağında çocuk isa’yı tutmaktadır. İki yanındaki imparatorları kabul etmektedir. Sağda İmparator Büyük KonSlantinos elindeki “KonStan-tinopolis” maketini sunarken, solda İmparator İuStinianos elinde “Ayasofya’nın maketini sunarken betimlenmiştir.
Kilise babalarının mozaikleri, kuzey tympanon duvarının altında nişler içinde yer alır. Bunlar, ilk nişte Aziz Genç İgnatios, Aziz İoannes Khrisostomos, Antakyalı Aziz İgnatios Theophoros mozaikleridir.
Ayasofya’nın kuzey galerisinde imparator Aleksandros’un (912-913) mozaik portresi vardır. Batı galerinin güney duvarında merkezde Hz. İsa tahtına oturmuş, sağ eli ile takdis etmekte, iki yanında İmparator IX. Konstantinos Monomakhos ve İmparatoriçe Zoe tasvir edilmiştir. İmparator ve İmparatoriçe kiliseye bağışta bulunurken betimlenmiştir.
Bu duvarın hemen yanında bir imparatorluk ailesinin daha mozaikleri bulunur. Merkezde Hz. Meryem kucağında çocuk İsa’yı tutmaktadır. İki yanında imparator II. ioannes ve imparatoriçe İrene bağış yaparken gösterilmiştir. Sahnenin köşesinde oğulları Aleksios’un resmi yer alır.
Ayasofya’da Palaiologos Rönesanssını en güzel yansıtan mozaik pano, güney galeride batı payandası doğu duvarında yer alan “Deisis”yani Hz. Meryem ve Hz. Yahya’nın Hz. İsa’dan şefaat dilemeleri sahnesidir.
İmparator İoannes VI. Kantokuzenos (1347-1354) ana kubbede Pantokrator İsa, pandantiflerde Kerubim mozaikleri yaptırmıştır.
Savaş holünün narteks giriş kapısında bulunan mozaik. Hz Meryem’in başının iki yanında “Tanrı Anası” olarak ifade eden kelimelerin kısaltması kullanılmıştır.
İsa’yı tutan Meryem
İsa’yı tutan Meryem
Ayasofya’nın figürlü mozaiklerinin en eski iki tanesi, apsis yarım kubbesinin içinde yer alan, kucağında çocuk İsa’yı tutan Meryem ve iç narteksten orta nefe açılan İmparator Kapısı’nın üzerinde bulunan, tahtta oturan İsa’nın önünde diz çökmüş İmparator VI. Leon’u gösterenlerdir (9. yy). İç narteksin güney kapısı üzerindeki mozaik 10. yüzyıldan kalmadır.
Ortada, kucağında çocuk İsa’yla Meryem, onun iki yanında iki büyük Bizans imparatoru, kenti kuran Constantinus ile Ayasofya’yı yaptıran İustinianos canlandırılmıştır. Güney galerinin ucundaki duvarda bulunan Konstantinos Monomakhos ve karısı Zoe’yi İsa’yla birlikte gösteren mozaik 11. yüzyılda, bunun hemen yanında II. İoannes Komnenos ve karısı Eirene’yi Meryem’le gösteren mozaik 12. yüzyılda yapılmıştır.
Ama Ayasofya’daki mozaiklerin en güzeli, gene aynı galerideki bir duvarda yer alan Deisis (Yakarış) sahnesidir. Bir yanında Meryem, öbür yanında Vaftizci Yahya’yla birlikte İsa’yı gösteren bu mozaiğin büyük bölümü tahrip olmuştur. Ama işçilikteki incelik, ayrıntılardaki özen ve yüzlerdeki yoğun ifade bu mozaik resmini, benzerlerinin en değerlilerinden biri yapmaya yetmektedir. Zaten bu nitelik üstünlüğü nedeniyle bu mozaiğin önceleri, Bizans sanatının 1261’den sonraki geç döneminden kaldığı sanılmış, 12. yüzyılda yapıldığı sonradan anlaşılmıştır.
